Azərbaycanın inanc azadlığı və məzhəb vəhdəti örnəyi

Ölkəmiz İslam dünyasında dini həmrəylik yaratmağı bacaran yeganə ölkə kimi tanınır

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsində toxunduğu vacib məsələlərdən biri də bu gün müsəlman dünyasının üzləşdiyi ən ciddi problemlərdən biri olan məzhəbçilik və təriqətçilik təmayülləridir.

Həm ölkəmiz, həm də müsəlman dünyası üçün önəmli mesajlar verən dövlətimizin başçısının dedikləri bugünkü reallıqları, milli həmrəyliyi və dövlətçilik fəlsəfəsinin mahiyyətini əks etdirir: “Azərbaycan şiə və sünni müsəlmanların eyni vaxtda, eyni məsciddə ibadət etdikləri az sayda ölkələrdən biridir. Biz fərq qoymuruq. Biz düşünürük ki, müsəlman dünyası üçün ən böyük təhlükə məzhəblərə ayrılmaqdır. Müsəlman dünyasına ən böyük ziyanı məzhəb ayrılığını təbliğ edən insanlar vururlar. Biz bir olmalıyıq. Biz müsəlmanıq və bizim üçün bir nömrəli məsələ budur. İstənilən xarici müdaxilədən tamamilə azadıq. Çünki biz təkcə dəyərlərimizi təbliğ etmirdik, biz, həmçinin ideoloji cəhətdən özümüzü istənilən növ müdaxilədən, müsəlmanlar arasına nifrət toxumu səpmək cəhdlərindən qorumalı idik. Bu, müsəlman dünyasında yüksək qiymətləndirilir”.

“Azərbaycanda dini zəmində ayrıseçkilik, qarşıdurma halları olmayıb”

Milli Məclisin deputatı Ceyhun Məmmədov dövlət başçısının bu açıqlaması ilə bağlı XQ-yə bildirdi ki, Prezident İlham Əliyevin dedikləri bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan təkcə regionda deyil, bütün İslam dünyasında vəhdət, birgəyaşayış və dini tolerantlıq nümunəsi kimi xüsusi çəkiyə sahibdir:

– İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, məzhəbçilik müsəlman xalqlarını parçalamaq istəyən qüvvələrin əlində təhlükəli vasitəyə çevrilib. Azərbaycan isə öz milli həmrəyliyi, dövlət-din münasibətlərində tarazlığı və ictimai birliyi ilə bu təhlükəni dəf edən, nümunə göstərən ölkədir.

Bu yanaşma Azərbaycanın əsrlərlə formalaşmış dəyərlərinə söykənir. Bizim tariximizdə müxtəlif dinlərin, məzhəblərin və xalqların dinc yanaşı yaşaması ənənəsi var. Prezidentimizin müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan təkcə dini dəyərlərini təbliğ etmir, həm də ideoloji müstəqilliyini təmin edərək, müsəlman dünyasında nifrət toxumları səpmək istəyən xarici təsirlərə qarşı sipər rolunu oynayır. Azərbaycan azsaylı müsəlman ölkələrindəndir ki, burada tarixən dini zəmində heç vaxt ayrıseçkilik və qarşıdurma olmayıb. Ərlər boyu Azərbaycanda müxtəlif dinlərin və məshəblərin nümayəndələri sülh və qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşayıblar. Onlar arasında heç zaman münaqişə və qarşıdurma olmayıb. Bu, Azərbaycanın güclü dövlətçiliyinin, zəngin tolerantlıq və multukulturalizm ənənələrinin və milli iradəsinin bariz göstəricisidir.

“Milli tolerantlıq ənənəsi dövlət siyasəti səviyyəsində qorunur”

Ötən əsrin 90-cı illərində müstəqilliyini yenicə əldə etmiş Azərbaycanda ciddi proseslərin getdiyini xatırladan deputat Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkəmizi bir çox bəlalardan qoruduğunu, o cümlədən dini zəmində münaqişələrin yaranmasına imkan vermədiyini vurğuladı:

– Sonrakı dövrdə də bu siyasi xəttə riayət olundu və məhz bunun nəticəsində bu gün Azərbaycanda ayrıseçkilik və qarşıdurma meyilləri yoxdur. Əlbəttə, burada tarixi ənənə ilə yanaşı, təcrübə də öz sözünü deyir. Dövlət bu ənənələrin qorunub saxlanması üçün bütün zəruri addımları atır. Yəni, milli tolerantlıq, adət-ənənələr dövlət siyasəti səviyyəsində qorunmaqdadır. İctimai sabitliyin qarantı kimi çıxış edən dövlətimizin yürütdüyü siyasətdə əsas istiqamətlərdən biri məhz budur. Azərbaycanın seçdiyi yol birlik, həmrəylik və güclü milli dəyərlər yoludur. Bu yol ölkəmizi həm regionda, həm də İslam aləmində möhkəmləndirir və nümunəyə çevirir.

“Fərqli dini məzhəbləri bir araya gətirməyi bacaran yeganə ölkəyik”

Hazırda Gürcüstanda gürcü-pravoslav, Ermənistanda erməni-qriqorian kilsələrinin dövlət siyasətinə müəyyən qədər müdaxilə etdiklərinə diqqəti yönəldən Ceyhun Məmmədov Azərbaycanda vəziyyətin tamamilə fərqli olduğunu bildirdi:

– Bizim ölkədə dini müstəvidə siyasi fəaliyyət yoxdur. Azərbaycanda bütün dinlər qanun qarşısında bərabərdir. Yada salmaq istəyirəm ki, 1995-ci ildə müstəqil Azərbaycanın ilk Konstitusiyası qəbul edilərkən Ulu öndərə əsas qanunumuza müsəlman ölkəsi kimi İslam amilinin təsbiti təklif olunmuşdu. Amma o zaman Heydər Əliyev buna razılıq verməmiş, Azərbaycanın siyasətinin Gürcüstan və Ermənistandan fərqləndiyini bildirmişdi. Həmin siyasət, ənənə və dəyərlər bu gün də davam etdirilir və qorunur.

İndi qururla deyə bilərik ki, Azərbaycan yeganə müsəlman ölkəsidir ki, onun məscidlərində vəhdət namazı qılınır. Yəni, belə bir presedent dünyanın heç bir müsəlman ölkəsində mövcud deyil. Xaricdən ölkəmizə gələn yüksək qonaqlarla görüşlərimizdə də bunun şahidi olmuşuq. Onlar bu tarixi nailiyyətə necə nail olduğumuzla maraqlanırlar. Azərbaycan cəmiyyətində fərqli məzhəblərin bir araya qələrək vəhdət naması qılmaq düşüncəsi formalaşıb. Ən zəngin dini təcrübəyə malik müsəlman dövlətlərində tolerantlıqdan danışılsa da, onlar bu vəhdətə nail ola bilməyiblər. Bu gün də onlar dini zəmində münaqişə və qarşıdurmalardan əziyyət çəkirlər. Bizdə isə vəziyyət tamamilə fərqlidir. Bəli, bu, dövlətin apardığı düzgün ideoloji siyasətin bəhrəsidir.

“Bölücülüyə qarşı ən kəsərli üsul milli dəyərlərə sadiqlikdir”

Prezident İlham Əliyev müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, bu gün müsəlman dünyası üçün ən böyük təhlükə dini ayrı-seçkilikdir. Bu bölücülüyü təbliğ edən ideologiyanın daşıyıcıları ilə mübarizə böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu həssas məsələyə də münasibət bildirən müsahibimiz müsəlman ölkələrində müşahidə etdiyimiz qarşıdurmaların, hakimiyyət davalarının kökündə əsasən din amilinin dayandığını qeyd etdi:

– Ümumiyyətlə, hər hansı ölkənin daxilində ictimai-siyasi vəziyyəti gərginləşdirmək üçün din amilindən böyük peşəkarlıqla istifadə olunur. Dini ayrı-seçkilik, məzhəblərə bölmək təbliğatı fonunda ölkələrin ictimai-siyasi sabitliyi pozulur. Hazırda istər müsəlman Şərqində, istərsə də Qərb ölkələrində bu “kartdan” pozucu amil kimi çox məharətlə yararlanmağa çalışırlar. Cənab Prezidentin müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, belə pozuculara qarşı ən kəsərli üsul milli dəyərlərə sadiqlikdir.

Azərbaycanın qazandığı uğurların kökündə məhz milli dəyərlərə, milli ənənələrə sadiqliyimiz dayanır. Bunun ən bariz nümunəsini biz 44 günlük müharibədə gördük. Azərbaycanda yaşayan və fərqli dinlərə sitayiş edən azsaylı xalqların, etnik azlıqların nümayəndələri düşmənə qarşı mərdliklə, vətənpərvərcəsinə vuruşdular. Onların arasında Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı fəxri adı ilə, eləcə də orden və medallarla təltif olunanlar yüzlərlədir.

“Milli kimlik, vətəndaş mövqeyi dini mənsubiyyətdən daha irəlidədir”

Azərbaycanın qazandığı uğurların bir səbəbinin də Prezident İlham Əliyevin müsahibəsində vurğuladığı milli kimliyin, vətəndas mövqeyinin dini mənsubiyyətdən irəlidə gəlməsi amilinin olduğunu önə çəkən Ceyhun Məmmədov bunu dövlətin apardığı məqsədyönlü və düzgün siyasətin nəticəsi kimi qiymətləndirdi:

– Nə gizlədək, illər boyu ictimai şüurda bu balansın pozulması üçün ciddi cəhdlər edildi, müəyyən addımlar atıldı. Amma buna imkan verilmədi. Bütün bu cəhdlərin qarşısı dövlətimiz tərəfindən qətiyyətlə alındı. Tolerantlığımız İslam dünyasının bir parçası olaraq bizə milli-mənəvi dəyərlərimizi birləşdirməyimizə heç də mane olmur. Azərbaycan həm müsəlman, həm də, eyni zamanda, dünyəvi ölkə olaraq hər zaman İslam dəyərlərinin qorunması ənənəsinə malikdir. Bu dünyəvilik heç də milli-mənəvi dəyərlərimizə mane olmur, əksinə, onlar sintetik xarakter daşıyır. Buna zəmin yaradan amillərdən biri də Azərbaycanda tarixən mövcud olmuş təsəvvüf, irfançılıq ənənələrinin qorunub saxlanmasıdır.

Hesab edirik ki, güclü dövlət kimi ayaqda qalmağımıza, daha da güclənməyimizə təkan verən amillərdən biri də budur. Tam ənimliklə söyləyə bilərik ki, bu gün Azərbaycandakı tolerant mühit, multikulturalizm, milli-mənəvi dəyərlərə bağlılıq tarixən formalaşıb və dövlətimizi bu ənənələrin hamisi kimi, onların gələcək nəsillərə çatdırılmasına öz töhfəsini verir. Bu isə həm Şərq, həm də Qərb dünyası üçüm unikal nümunə sayılır. Azərbaycan hakimiyyətinin həyata keçirdiyi siyasətin təməlində məhz bu model durur. Qarabağda sürətlə aparılan bərpa-quruculuq işlərini, orada məscidlərimizin təmirini, yenilərinin inşa edildiyini görəndə ürəyimiz fəxrlə döyünür. Bəli, 30 illik işğal dövründə olduğu kimi, Azərbaycan dövləti bu gün də mili-mənəvi dəyərlərin qorunmasına xüsusi qayğı göstərir, onların daha da möhkəmlnəməsinə yeni-yeni töhfələr verir. Bir daha təkrar etmək istərdim ki, bizim güclü olmağımızın, Qarabağda qazandığımız Zəfərimizin kökündə milli-mənəvi dəyərlərimizə bağlılığımız və onlara sadiqliyimiz durur.

Söhbəti hazırladı:
İmran BƏDİRXANLI
XQ