Bəşəriyyətin taleyini az qala dəyişdirən kosmik böhran yenidən baş verə bilər

Təxminən 41 min il əvvəl Yer planetində baş verən "La Şampe ekskursiyası" adlı hadisə bəşəriyyəti məhv olmaq həddinə gətirmişdi. Həmin dövrdə Yer kürəsinin maqnit sahəsi demək olar ki, tamamilə çökmüş və planet kosmik şüalanmadan qorunmasız qalmışdı.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Union Rayo" məlumat yayıb.

Bu proses tam qütb çevrilməsi (yəni şimal və cənub maqnit qütblərinin yerlərini dəyişməsi) olmasa da, maqnit sahəsinin müvəqqəti dağılması ilə nəticələnmişdi. Bir neçə min il ərzində Yer maqnit sahəsinin gücü normal səviyyənin cəmi 10 faizinə enmiş, nəticədə planet kosmik radiasiyanın təsirinə tam açıq qalmışdı.

Bu zaman adətən yalnız qütb bölgələrində müşahidə olunan şimal işıqları mülayim enliklərə qədər yayılmış, hətta Aralıq dənizi sahillərində belə görünmüşdü. Kosmik radiasiya bir çox canlı növlərində genetik mutasiyalara, dəridə problemlərə və yüksək ölüm göstəricilərinə səbəb olmuşdu.

İbtidai insanın sağ qalma strategiyaları

"Science Advances" jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, həmin dövrdə ibtidai insan icmaları mağaralara sığınır, günəşin təsirindən qorunmaq üçün geyimlərini təkmilləşdirir və ən maraqlısı, qırmızı oxranı təbii günəşdən qoruyucu vasitə kimi istifadə edirdilər.

Tədqiqatçılar qeyd edir ki, insanlar bu böhrandan təkcə sağ çıxmayıblar, həm də mədəni təkamül baxımından irəliləyiş əldə ediblər: mağara rəsmləri, rituallar və simvolik düşüncənin ilkin formaları həmin dövrdə yaranıb.

"Bu kosmik böhran, bəlkə də, insanın göyə və onun o tayına olan marağının başlanğıcı olub", deyə məqalədə qeyd edilir.

Təhlükə yenidən qayıda bilər

Alimlər xəbərdarlıq edir ki, son iki əsrdə Yer maqnit sahəsi yenidən xeyli zəifləyib. Bu, yeni bir oxşar prosesin – hətta tam qütb çevrilməsinin başlanğıcı ola bilər.

Mütəxəssislər yazır:

"İndi vəziyyət tamamilə fərqlidir. Biz elektrik şəbəkələrindən, telekommunikasiya sistemlərindən və peyklərdən asılıyıq. Əgər bunlar sıradan çıxsa, cəmiyyət bir neçə saat ərzində çökə bilər. Dəqiq tarix məlum deyil, amma alimlər diqqətlə müşahidə aparır, kosmik agentliklər isə Yerin nüvəsindəki dəyişiklik əlamətlərini izləyirlər. Elm və texnologiya bu dəfə bizi qabaqlaya bilər – peykləri möhkəmləndirmək, enerji sistemlərini qorumaq və fövqəladə vəziyyət protokolları hazırlamaqla".

Hazırda maqnit sahəsinin yenidən zəiflədiyi müşahidə olunur, lakin bu dəfə insanlığın elmi bilikləri, texnoloji imkanları və  günəşdən qoruyucu kremləri var.

"Yer maqnit sahəsi yenidən zəiflədikcə, tarix təkrarlana bilər. Növbəti böyük geomaqnit pozuntu artıq nə vaxt məsələsidir, olub-olmayacaq yox. Və bəlkə də, səma yenidən işıqlananda, biz bir zamanlar bunun baş verdiyini xatırlayacağıq",  deyə ekspertlər vurğulayıblar.

Aydın