Borclu qalmaq, qarğış etmək, ilk qonaq... Azərbaycanda bilmədiyiniz YENİ İL İNANCLARI

Yeni il ərəfəsində Azərbaycan xalqı arasında formalaşmış bir sıra inanclar, adətlər və inanışlar var. Bunların əksəriyyəti bolluq, ruzi, sağlamlıq və xoşbəxtlik arzusu ilə bağlıdır.

Lent.az Yeni ilə aid Azərbaycan xalq inanclarından bəzilərini təqdim edir:

İlin necə qarşılanması önəmlidir

İnanca görə, Yeni ili hansı əhval-ruhiyyə ilə qarşılasan, il boyu həyatın da elə keçər. Ona görə küsülü qalmaq, ağlamaq, mübahisə etmək uğursuzluq sayılır.

Evdə təmizlik və səliqə

Yeni ilə çirkli evlə girmək uğursuzluq əlaməti sayılır. İlin son günlərində evin yığışdırılması “köhnə dərdlərin çıxarılması” kimi yozulur.

Borcla Yeni ilə girməzlər

Borclu qalmaq, kiməsə pul borclu olmaq ilin maddi baxımdan çətin keçəcəyinə işarə sayılır. Buna görə çalışırlar ki, ilin sonuna qədər borclar qaytarılsın.

Yeni paltar geyinmək

Yeni il gecəsi yeni paltar geyinmək yenilənmə, ruzi və uğur rəmzi hesab olunur. Xüsusilə uşaqlara yeni paltar alınması geniş yayılıb.

Süfrə bolluğu

Süfrənin zəngin olması ilin bərəkətli keçəcəyinə inam yaradır. Süfrədə şirniyyat, meyvə və xonça tipli bəzəklər mütləq olur.

Pul və bolluq inancı

Yeni il gecəsi cibdə pul saxlamaq, masanın üstünə metal pul qoymaq ilin pul gətirəcəyinə işarə sayılır.

İlk qonaq inancı

Yeni ilin ilk saatlarında evə gələn adamın xasiyyətinə görə ilin necə keçəcəyi ilə bağlı inanclar var. Xoş niyyətli, gülərüz adamın gəlməsi uğur sayılır.

Pis söz danışmamaq

Yeni il gecəsi qarğış, mənfi sözlər, şikayət etmək uğursuzluq əlaməti hesab olunur.

Şam yandırmaq

Şam işıq, ümid və yeni başlanğıc rəmzi kimi qəbul edilir. Şamın sönmədən yanması yaxşı əlamət sayılır.

Arzu tutmaq

Saat 12-də ürəkdən arzu tutmaq və həmin an müsbət düşünmək ən yayğın inanclardandır.

Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində Yeni il ilə bağlı inanclar ümumi cəhətlərə malik olsa da, regional xüsusiyyətlərə görə fərqlənən maraqlı inanışlar da mövcuddur.

Bakı və Abşeron bölgəsi

Bu bölgədə Yeni il daha çox şəhər mədəniyyəti ilə bağlı qeyd olunur, lakin inanclar da qorunub:

Yeni il gecəsi qapı-pəncərə açıq saxlanarsa, köhnə ilin ağırlıqları evdən çıxar.

Saat 12-də evdə işıq yandırmaq vacib sayılır – ilin işıqlı və aydın keçəcəyinə inam var.

İlk girən qonağın ayağının yüngül olması xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Qarabağ bölgəsi

Qarabağda inanclar daha çox bolluq və torpaqla bağlıdır:

Yeni il gecəsi taxıl, un və çörək evdə bol olmalıdır, bu, ruzi-bərəkət rəmzidir.

Süfrədə şirniyyatın çoxluğu ilin şirin keçəcəyinə yozulur.

Ailədə hamının birlikdə süfrə arxasında olması ilin ayrılıqsız keçəcəyinə işarədir.

Gəncə–Qazax bölgəsi

Bu bölgədə Yeni il Novruza yaxın məna daşıyır:

Uşaqlara mütləq şirniyyat və meyvə paylanır, bu, evdən sevincin əskik olmayacağına inamdır.

Yeni il gecəsi ocağın sönməməsi (işıq, istilik) ailə ocağının möhkəmliyini simvolizə edir.

Köhnə ilin son günü evdən heç nə verilməz, ruzi çıxmasın deyə.

Şəki–Zaqatala bölgəsi

Burada təbiət və heyvandarlıqla bağlı inanclar ön plandadır:

Yeni il gecəsi heyvanların yeminin bol verilməsi ilin bərəkətli olacağına işarə sayılır.

Evdə səs-küy, şənlik etmək uğur əlaməti hesab olunur.

Şam və ya çıraq sönərsə, bu, ehtiyatlı olmağa işarə kimi qəbul edilir.

Naxçıvan bölgəsi

Naxçıvanda inanclar daha sərt və simvolikdir:

Yeni ilə tam təmizliklə girmək mütləqdir, əks halda ilin ağır keçəcəyinə inanılır.

Saat 12-də dua etmək geniş yayılıb.

Yeni il gecəsi duz və çörək süfrədə olmalıdır, bu, evin qorunması rəmzidir.

Lənkəran–Astara bölgəsi

Bu bölgədə su və təbiət kultu ilə bağlı inanclar mövcuddur:

Yeni il səhəri təmiz su ilə əl-üz yumaq ilin sağlam keçəcəyinə işarədir.

Evdə sitrus meyvələrinin olması bolluq rəmzi sayılır.

Yağışlı Yeni il gecəsi bərəkət əlaməti kimi qəbul edilir.

Quba–Xaçmaz bölgəsi

Burada ailə və nəsil bağlılığı önə çıxır:

Yeni il gecəsi ailə böyüyünün xeyir-duası xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Süfrədə qoz, fındıq olması evin möhkəmliyini simvolizə edir.

İlk səhər evdən pis sözlə çıxmaq uğursuzluq sayılır.