Böyük fəlakətin qarşısını almaq üçün cəmi bir neçə il vaxt var

Dünya iqlim fəlakətinin astanasındadır: istixana qazları emissiyaları artmaqda davam edir və istiləşməni 1,5°C-də saxlamaq şansı sürətlə yoxa çıxır.
Reyting.az “İndependent”ə istinadla bildirir ki, BMT-nin 60-dan çox alimindən ibarət beynəlxalq qrup həyəcanverici hesabat dərc edib. Hesabatda vurğulanır ki, emissiyalar dərhal azalmasa, bəşəriyyət cəmi üç ildən sonra kritik həddi keçəcək.
Qalan “karbon büdcəsi” - 1,5°C-dən çox olmayan atmosferə buraxıla bilən CO₂ miqdarı - 2025-ci ildən cəmi 130 milyard ton təşkil edir. Lakin atmosferin çirklənməsinin indiki səviyyəsində bu hədd 2028-ci ilə qədər tükənəcək.
Alimlərin fikrincə, planetdə temperatur sənayedən əvvəlki dövrlə müqayisədə artıq 1,24°C yüksəlib və bu artımın demək olar ki, hamısı insan fəaliyyəti ilə bağlıdır. 2024-cü ildə orta temperatur 1,52°C, yanacağın yanması və sənaye proseslərindən yaranan tullantılar hesabına 1,36°C olub.
Emissiya dərəcəsi davam edərsə, onilliyin sonuna qədər 1,6-1,7° C həddi keçəcək, bu da iqlim fəlakətlərinin kəskin artmasına səbəb olacaq: daşqınlar, quraqlıqlar, qasırğalar və buzlaqların əriməsi.
Hesabata ilk dəfə olaraq dəniz səviyyəsi və quruda yağıntılar haqqında məlumatlar da daxildir. 2019-cu ildən bəri dünya okeanının səviyyəsi 26 mm - keçən əsrdə olduğundan iki dəfə sürətlə artıb.
Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, nəticələr, xüsusən də sahilyanı bölgələr üçün artıq geridönməzdir.
Professorlar Joeri Rogelj və Piers Forster vurğulayırlar ki, növbəti onillikdə emissiyaların əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması halında bəşəriyyətin hələ də nəticələrini yumşaltmaq şansı var.
Qeyd olunur ki, hər il gecikmə geridönməz dəyişikliklər riskini artırır.
Y. QACAR