Bu kəşf fizikanı əbədi olaraq dəyişdirdi...

...220 il əvvəl anadan olan irlandiyalı riyaziyyatçı və fizik Uillyam Rouen Xamilton həndəsi optika və mexanika sahəsindəki işləri ilə tanınır. 1820-1830-cu illərdə o, işıq şüasının trayektoriyası ilə maddi hissəciyin hərəkəti arasındakı analogiyadan istifadə edərək cisimlərin hərəkətinə yeni yanaşma işləyib hazırladı.

SİA-nın məlumatına görə, bu barədə The Conversation yazır.

Onun dövründə işıq artıq dalğa hesab edilsə də, Xamiltonun işi peyğəmbərlik xarakteri daşıyırdı.

Təxminən 100 il sonra onun metodları kvant mexanikasının əsasını təşkil etdi. 20-ci əsrin əvvəllərində parlaq fizik Albert Eynşteyn işığın hissəciklər axını - fotonlar kimi davrandığını, hissəciklərin və işığın enerjisinin müxtəlif düsturlarla təsvir olunduğunu nümayiş etdirdi: işıq üçün E = hν və maddə üçün E = mc².

1924-cü ildə kvant mexanikasının yaradıcılarından biri Lui de Brogli maddənin də dalğa kimi davrana biləcəyini irəli sürdü. Bu fikir yeni mexanikaya - kvant mexanikasına ehtiyac yaratdı.

1925-ci ildə Avstriyalı fizik Ervin Şrödinger Hamiltonun bənzətməsindən ilhamlanaraq hissəciklər üçün dalğa tənliyini yaratdı.

O, müəyyən bir anda bir atomda elektron tapma ehtimalını təsvir edir və hidrogen atomunun və onun kvantlaşdırılmış enerji səviyyələrinin ilk düzgün təhlilinə imkan verir. Hissəciklərin dalğa və korpuskulyar təbiəti müasir texnologiyaların əsasını qoyan kvant mexanikasının əsasını təşkil etdi: kompüter çiplərindən və lazerlərdən tutmuş günəş hüceyrələrinə və MRT-lərə qədər.

Bu gün kvant mexanikasının tənlikləri hələ də tez-tez sistemin ümumi enerjisi - Xamiltonun adını daşıyan "Xamiltonian" baxımından yazılır.

Onun işıq şüaları və hissəciklərin hərəkəti arasındakı bənzətməsi, fizikanı əbədi olaraq dəyişdirəcək kəşfləri bir əsrdən çox gözləyərək, mikro dünyanı başa düşmək üçün əsas olduğunu sübut etdi.

Nazlı Almuradova