Bunlar uşaqların gələcək inkişafına mənfi təsir göstərir Kamran Əsədov

“Sosial imkanları aşağı olan ailələr çox vaxt övladlarının təhsili ilə bağlı narahatlıq keçirir. Bu səbəbdən bəzi bölgələrdə valideynlər təhsilin onlara böyük maliyyə yükü yaradacağını düşündükləri üçün övladlarını 8-10-cu siniflərdən etibarən məktəbdən çıxararaq işləməyə məcbur edirlər”.

“Sosial-iqtisadi vəziyyəti zəif olan ailələrdə valideynlərin övladlarının təhsili ilə bağlı narahatlıqları, xüsusilə də təhsil xərclərinin yüksək olması düşüncəsi, bəzi hallarda uşaqların məktəbdən erkən yaşlarda çıxarılaraq əmək fəaliyyətinə cəlb edilməsinə səbəb olur. Bu problem, xüsusilə Azərbaycanın bəzi bölgələrində daha qabarıq şəkildə müşahidə edilir və uşaqların gələcək inkişafına mənfi təsir göstərir”.

Bu fikirləri AzNews.az-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.

Təhsil eksperti qeyd edib ki, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi uşaqların təhsil hüquqlarını qoruyur və onların təhsildən yayındırılmasını qadağan edir.

““Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 22-ci maddəsində qeyd olunur ki, “Uşaqların icbari ümumi orta təhsildən yayındırılması qadağandır”. Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 42-ci maddəsinin II bəndində “Dövlət pulsuz icbari ümumi orta təhsil almaq hüququnu təmin edir” müddəası təsbit edilmişdir. Bu qanunlar uşaqların təhsil hüquqlarını təmin etsə də, sosial-iqtisadi çətinliklər bəzi ailələrin övladlarını təhsildən yayındırmasına səbəb olur. Bu problemin həlli üçün bir sıra təhsil siyasətləri və proqramlar tətbiq edilə bilər. Əvvəla, sosial-iqtisadi vəziyyəti zəif olan ailələrin övladlarına maddi dəstək proqramları həyata keçirilməlidir. Bu, təhsil xərclərinin azaldılması və ailələrin maddi yükünün yüngülləşdirilməsi məqsədi daşıyır. Məsələn, məktəb ləvazimatlarının, geyimlərin və nəqliyyat xərclərinin dövlət tərəfindən qarşılanması kimi tədbirlər ailələrin övladlarını təhsildə saxlama motivasiyasını artırar. Bundan əlavə, peşə təhsili proqramlarının genişləndirilməsi də effektiv ola bilər. Peşə təhsili, xüsusilə 8-10-cu sinif şagirdləri üçün praktik bacarıqların əldə edilməsinə imkan yaradır və onların gələcəkdə əmək bazarına inteqrasiyasını asanlaşdırır. Bu cür proqramlar, həmçinin, ailələrin övladlarının təhsilinə sərf etdikləri vaxtın səmərəliliyini artıraraq, onların erkən yaşlarda əmək fəaliyyətinə cəlb edilməsinin qarşısını ala bilər”.

Təhsil ekspertinin sözlərinə görə, vaideynlərin maarifləndirilməsi də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

“Valideynlərə təhsilin uzunmüddətli faydaları və övladlarının gələcəkdə daha yaxşı həyat şəraitinə sahib olmaları üçün təhsilin vacibliyi barədə məlumat verilməlidir. Bu məqsədlə, icma əsaslı seminarlar, təlimlər və məlumatlandırma kampaniyaları təşkil edilə bilər. Dünya təcrübəsinə nəzər saldıqda, bir çox ölkələrdə sosial-iqtisadi vəziyyəti zəif olan ailələrin övladlarının təhsil imkanlarının artırılması üçün müxtəlif proqramlar həyata keçirilir. Məsələn, Braziliyada “Bolsa Família” proqramı çərçivəsində ailələrə şərtli nağd yardımlar verilir və bu yardımların davam etməsi üçün uşaqların məktəbə davamiyyəti tələb olunur. Bu cür proqramlar, ailələrin maddi vəziyyətini yaxşılaşdırmaqla yanaşı, uşaqların təhsildən yayındırılmasının qarşısını alır və onların təhsil səviyyəsinin yüksəldilməsinə töhfə verir”.

“Nəticə etibarilə, sosial-iqtisadi vəziyyəti zəif olan ailələrin övladlarının təhsil imkanlarının yaxşılaşdırılması üçün kompleks tədbirlər həyata keçirilməlidir. Maddi dəstək proqramları, peşə təhsili imkanlarının genişləndirilməsi və valideynlərin maarifləndirilməsi kimi tədbirlər uşaqların təhsildən yayındırılmasının qarşısını alaraq, onların gələcəkdə cəmiyyətə faydalı vətəndaşlar kimi yetişməsinə şəraity aradar”.

Rəfiqə NAMAZƏLİYEVA,

AzNews.az