Cənubi Qafqazda İranın yumşalmış tonları: İmkanlar və risklər

Son dövrlərdə Cənubi Qafqazda geosiyasi dinamika əhəmiyyətli dəyişikliklərə məruz qalır. Bu dəyişikliklər region ölkələrinin strategiyalarına təsir göstərməklə yanaşı, İranın siyasətində də nəzərəçarpan yeniliklərə yol açıb.

Tehran əvvəlki illərlə müqayisədə daha praqmatik və balanslaşdırılmış yanaşma nümayiş etdirərək, regional təhlükəsizlik və iqtisadi əməkdaşlıq məsələlərinə xüsusi önəm verir.

Azərbaycanın artan rolu, Ermənistanla ənənəvi əlaqələr və Gürcüstanla logistika sahəsində əməkdaşlıq, İranın Cənubi Qafqaz siyasətinin yeni konturlarını formalaşdırır.

Bu kontekstdə Tehranın yumşalmış tonla regionda hərəkət etməsi, həm imkanlar, həm də ehtiyatlılıq tələb edən riskləri gündəmə gətirir.

İranın Cənubi Qafqaz siyasətində son dövrlərdə müşahidə olunan dəyişikliklər nələrdir və bu dəyişikliklər regiondakı Azərbaycan, Ermənistan və digər ölkələrlə münasibətlərə hansı təsirləri göstərə bilər?

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a danışan politoloq Tural İsmayılov bildirib ki, İranın Cənubi Qafqaz siyasətində son dövrlərdə bir neçə nəzərəçarpan dəyişiklik müşahidə olunur:

"Tehranın əsas yanaşması əvvəlki illərlə müqayisədə daha praqmatik və regional balansın qorunmasına hesablanmış görünür. İran xüsusilə Azərbaycanla münasibətlərdə əvvəlki gərgin ritorikanı bir qədər yumşaldıb. Bu yumşalma həm diplomatik kanalların aktivləşməsi, həm də ticarət və energetika sahələrində dialoqun genişlənməsi ilə özünü göstərir".

Onun sözlərinə görə, Tehran üçün əsas prioritet sərhəd təhlükəsizliyi və geosiyasi təsir dairəsinin zəifləməməsidir:

"Ermənistanla münasibətlərdə İran ənənəvi xəttini davam etdirir, lakin proseslərə daha açıq şəkildə iqtisadi tərəfdaşlıq prizmasından yanaşır. Son dövrlərdə İranın Zəngəzur koridoru ilə bağlı ritorikasının nisbətən daha ehtiyatlı olması diqqət çəkir. Bu, Azərbaycanın artan regional çəkisini nəzərə alan balanslaşdırma cəhdidir. Tehran regiondakı yeni siyasi reallıqları inkar etmədən, onları öz milli maraqlarına uyğun idarə etməyə çalışır".

Tural İsmayılov: Azərbaycan üçün İranla konstruktiv dialoq iqtisadi və sərhəd təhlükəsizliyi baxımından müsbət dinamika verə bilər

Müsahibimizin fikrincə, Gürcüstanla münasibətlərdə İran daha çox logistika və enerji məsələlərinə fokuslanır. Bu siyasət də Cənubi Qafqazda İran üçün alternativ tranzit marşrutlarının əhəmiyyətini artırır.

"İranın bölgədə yumşalmış tonla hərəkət etməsi ABŞ və Qərbin təzyiqləri fonunda özünə təhlükəsiz geosiyasi məkan yaratmaq məqsədi daşıyır. Bu dəyişikliklər region ölkələri üçün həm yeni imkanlar, həm də əlavə ehtiyatlılıq tələb edən risklər yaradır. Azərbaycan üçün İranla konstruktiv dialoq iqtisadi və sərhəd təhlükəsizliyi baxımından müsbət dinamika verə bilər. Ermənistan isə İranı hələ də əsas siyasi tərəfdaşlardan biri kimi saxlayacaq",- Tural İsmayılov fikrini belə yekunlaşdırıb.

Əli Hüseynov