Dəyişən dünya nizamı: Azərbaycan rol oynaya bilər... Deputat

Son dövrlər qloballaşma institutları əsasında investisiya fəaliyyətinin səmərəli formalaşdırılmasının mümkünsüzlüyünü nəzərə alaraq, regional iqtisadi inteqrasiyanın aktuallığı artmaqdadır. Qlobal əmək bölgüsü sisteminin deqradasiyası və ənənəvi nəqliyyat və logistika arteriyalarının böhranı bölgə ölkələrinin regional istehsal klasterlərinin yaradılması və makro bazarın formalaşdırılmasını aktuallaşdırır. Eyni zamanda, iqtisadiyyatda regional inteqrasiya meyllərinin inkişafını sürətləndirmək üçün müvafiq təkanlara ehtiyac var. Hesab edirəm ki, həmin drayverlərdən biri məhz enerji amili olmalıdır.

Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri deputat Samir Vəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, iqtisadi inkişafın özəyini təşkil edən enerji sektoru dünya iqtisadiyyatında texnoloji quruluşların dəyişməsi şəraitində texnoloji prioritetlərdən birinə çevrilir:

“Eyni zamanda, enerji siyasətini sinxronlaşdırmadan iqtisadi əlaqələrinin inkişafı çox çətindir. Aydındır ki, yüksək texnologiyalı emal sənayesinin inkişafı müvafiq əlçatan enerji bazası tələb edir. Vurğulamaq lazımdır ki, müvafiq resurs bazası və pul kütləsinin artırılması imkanları ölkəmizin davamlı rəqabət üstünlüklərindən xəbər verir.

Hazırda dünya təsərrüfat sistemi müxtəlif istiqamətlər üzrə geniş və uzunmüddətli bir transformasiya yaşamaqdadır. Bu transformasiya həm də enerji təhlükəsizliyi məsələləri ilə sıx bağlıdır. Belə ki, bu gün ənənəvi enerji daşıyıcıları ilə paralel olaraq alternativ elektrik enerjisi generasiyasının da aktuallaşması müşahidə edilməkdədir. Xüsusən də, qlobal məkanda baş verən son iqtisadi və geosiyasi kataklizmlər, Avropanın enerji bazarında baş verən dəyişikliklər alternativ elektrik enerjisi istehsalına marağı artırmışdır.

Zənnimcə, bu istiqamətdə proseslərin inkişafı çərçivəsində enerji seqmentində bölgə ölkələrinin mühüm rol oynaya biləcək potensiala malik olmasını qeyd etmək vacibdir. Misal olaraq Azərbaycanın son illər ərzində alternativ enerji generasiyası ilə bağlı həyata keçirdiyi layihələr ölkənin Avropa bazarları üçün təmiz elektrik enerjisi üzrə yeni tərəfdaşa çevrilməsinə şərait formalaşdıra bilər. Xüsusən də işğaldan azad edilmiş ərazilərdə mövcud olan yüksək alternativ enerji potensialı bu istiqamətdə önəmlidir. Belə ki, yaxın gələcəkdə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının ərazilərində çoxsaylı yeni su elektrik stansiyasının tikintisi ilə bağlı layihələrin işlənib hazırlanması planlaşdırılır ki, bu da öz növbəsində Azərbaycanın təmiz enerji ixracı ilə bağlı potensialını xeyli artıra bilər.

Bütün bu proseslərin məntiqi nəticəsi olaraq 17 dekabr 2022-ci ildə Buxarestdə “Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan Hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş”in imzalanması ölkələmizin bu proseslərdə aktiv iştirakını göstərməkdədir. Sazişə əsasən Azərbaycanda alternativ enerji mənbələrindən istehsal olunan elektrik enerjisinin Gürcüstan üzərindən Rumıniya və Macarıstana və bu ölkələr vasitəsilə Avropanın digər ölkələrinə Qara dəniz sualtı elektrik xətti ilə ötürülməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Eyni zamanda növbəti illərdə Mərkəzi Asiya ölkələrinin də prosesə qoşulmasını görə bilərik ki, bu da region ölkələrindən Avropa bazarlarına təmiz elektrik enerjisi ixracının həcminin artmasını şərtləndirəcək”.

Deputat bildirib ki, dəyişən dünya nizamı çərçivəsində region ölkələrinin enegetika sahəsində iqtisadi əməkdaşlığının dərinləşməsi Azərbaycan, Gürcüstan və Mərkəzi Asiya ölkələrinin dünya iqtisadiyyatının gələcək konyukturunun formalaşmasında önəmli rol oynayacağını deməyə imkan verir:

“Növbəti illərdə sözügedən istiqamətlər üzrə genişmiqyaslı regional layihələrin reallaşdırılması məqsədilə region ölkələri arasında investisiya və inkişafa yönəlik maliyyə mərkəzlərinin yaradılmasını məqsədəuyğun edə bilər. Zənnimcə, bu inkişaf institutları təmiz elektrik enerjisinin istehsalı ilə bağlı müştərək layihələri tələb olunan maliyyə resursları ilə təmin edə bilər.

Eyni zamanda, təbii ki, enerji sektorunun inkişafında dayanıqlılığın, fasiləsizliyin, effektivliyin təmin edilməsi üçün alternativ enerji istehsalının ənənəvi generasiyaıın sıradan çıxarılması ilə deyil, onun tamamlanması mexanizmləri üzərindən inkişaf etməsi zəruridir. Fikrimcə, bu amil enerji siyasətində rəqabət üstünlüklərinin əldə edilməsi, effektivıiyin təminatı baxımından fundamental şərtlərdəndir”.