Əhaliyə xəbərdarlıq: risk siyahısı açıqlandı bizi nələr gözləyir?

Ölkəyə payız fəslinin daxil olması səbəbindən intensiv yağışların da yağması gözlənilir. Əvvəlki illərdə normadan artıq yağıntının düşməsi ilə izah edilən bir çox bədbəxt hadisələr baş verdi. Belə ki, yolları, keçidləri su basdı, nəticədə həyatını itirənlər oldu. O cümlədən, təsərrüfatları su basdı, bölgələrdə çayların daşması nəticəsində evlər yararsız hala düşdü, kəndlər boşaldıldı.

Azərbaycan payış-qış sezonuna nə dərəcədə hazırdır? Bu il də paytaxtda eyni halın təkrarlanması mümkündürmü?

Globalinfo.az-a danışan kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Allahverdi Mustafayev deyib ki, əslində payız yağıntıları kənd təsərrüfatı sahəsinə müsbət təsir edir:

“Çünki ölkəmizdə böyük taxıl sahələrinin əsas hissəsi dəmyə ərazilərində yerləşir və bu baxımdan yağıntılar xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Lakin yağıntı yalnız normal qaydada olduqda səpinlər üçün əlverişli şərait yaradır. Digər tərəfdən intensiv, sürətli və davamlı yağışlar fəsadlara yol açır: sel və daşqınlar yaranır, infrastruktur zərər görür. Məsələ təkcə kənd təsərrüfatı torpaqları ilə məhdudlaşmır. Ziyan dəymiş ərazilərin bir hissəsi bələdiyyələrin, digər hissəsi isə icra strukturlarının məsuliyyətində olan sahələrdir. Əsas problemlərdən biri isə həmin yaşayış məntəqələrində bəndlərin və drenaj sistemlərinin olmamasıdır. Bunun nəticəsində əkin sahələrini su basır. Yəni qarşıda görüləcək işlər çoxdur”.

Ekoloq Cəmşid Bəxtiyar bildirib ki, payız-qış mövsümündə yağıntıların intensivləşməsi həm paytaxtda, həm də bölgələrdə infrastrukturun davamlılığı ilə bağlı ciddi risklər yaradır:

“Bakı və iri şəhərlərdə yağış sularının axıdılması üçün kanalizasiya sistemləri tam gücü ilə işləmədiyi üçün qısa müddətli intensiv yağışlar belə yollarda gölməçələr, yaxud daşqın effekti yaradır. Son illərdə müəyyən yeniləmələr olsa da, mövcud sistemin köhnəlməsi, kanalizasiya tutumunun azlığı və məhəllədaxili xətlərin vaxtında təmizlənməməsi riskləri hələ də saxlayır. Bölgələrdə isə çayların məcrasından çıxması və dağlıq ərazilərdə sel təhlükəsi daha çox müşahidə olunur. Bəzi yerlərdə bəndlərin gücləndirilməsi aparılır, amma kompleks və uzunmüddətli tədbirlər tam nəticə verməyib”.

Cəmşid Bəxtiyar

Mütəxəssis qeyd edib ki, ötən illərdə müşahidə olunan su basma halları bu il də baş verə bilər:

“Çünki payızda qısa zaman kəsiyində normadan artıq yağıntı düşəndə mövcud sistem yüklənir. Bölgələrdə, xüsusilə Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Lənkəran-Astara və Kəlbəcər-Laçın istiqamətində çay daşqınları riski qalır. Bəzilərinin qarşısını almaq üçün heç bir üsul mövcud deyil. Məsələn, dolu yağıntılarının kənd təsərrüfatı sahələrinə vurduğu ziyanın qarşısını texniki üsulla tam almaq mümkünsüzdür. Ən yaxşı halda sığorta mexanizmləri və intensiv bağçılıqda qoruyucu torlardan istifadə ziyanı müəyyən qədər azalda bilər.

Həmçinin çox qısa müddətli, intensiv leysanlar və güclü küləklər də bəzən ən müasir sistemləri belə yükləyə, dağıntılara səbəb ola bilər. Şəhər yollarının su basmasının qarşısı kanalizasiya xətlərinin vaxtında təmizlənməsi və tutumunun artırılması ilə azaldılmalıdır. Təsərrüfatların zərər görməməsi üçün müvəqqəti qoruyucu bəndlər qurmaq lazımdır. Çünki Azərbaycan hələ tam təhlükəsiz mövqedə deyil”.

Mövzu ilə bağlı Fövqəladə Hallar Nazirliyinə (FHN) də sorğu ünvanladıq. Qurumdan bildirildi ki, FHN yalnız sel, yaxud daşqın kimi hadisələr baş verdikdə məlumatlandırılır və dərhal əraziyə əməkdaşlar ilə texnika göndərilir.

Ləman İmran
Globalinfo.az