Ekoloqlar okean üçün qlobal istiləşmə ilə əlaqəli əlavə təhlükə aşkar tapdı WSJ

Okean ekoloji hddi keçib və indi həddindən artıq turşudur. Bunu çərşənbə günü Nyu-Yorkda Keçirilən İqlim Həftəsində İsveçli planetoloq, Potsdam İqlim Təsiri Tədqiqat İnstitutunun (PIK) direktoru Yohan Rokstrom bildirib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" yazıb.

Tədbirdə Rokstrom "Planetin Sağlamlıq Araşdırması" hesabatını təqdim etdi. Onu Potsdam İnstitutunun tədqiqatçıları yazıb, redaktoru isə Rokstrom olub. O, insanlığın Yer kürəsində təsirinin təhlükəsiz hədlərini müəyyən edən planet hədləri anlayışının yaradılmasında pionir kimi tanınır. Ötən il o, tez-tez ekoloji Nobel mükafatı adlandırılan Tayler mükafatına layiq görülüb.

İsveçli alim həm də sistemləri təhlükəyə atan ekoloji "keçid nöqtələri" ilə bağlı tədqiqatları ilə məşhurdur. Məsələn, tropik meşələri quraq zonlara çevirə bilənlər. O, öz işlərində dünya üzrə geri döndərilməz ekoloji keçid nöqtələrini səbəb olacaq dəqiq istiləşmə temperaturunu müəyyən etməyə çalışır.

Alimlərin hesabatında deyilir ki, okeanda turşuluq kritik səviyyəyə çatıb, oksigen səviyyəsi isə aşağı düşür və bu, okeanı dəniz həyatı üçün təhlükəli edir.

Hesabata görə, soyuq su mərcanları, tropik mərcan rifləri və Arktikanın dəniz canlıları artan turşuluq səbəbilə xüsusi təhdid altındadır. Hesabata görə, pteropodlar kimi tanınan kiçik dəniz ilbizləri artıq qabıqlarında zədə əlamətləri göstərir. Bu, xüsusilə narahatedicidir, çünki ilbizlər bir çox növ üçün mühüm qida mənbəyidir. Hesabatda vurğulanır ki, dəniz həyatına dəyən zərər sonda bəşəriyyətin qida təminatına ziyan vura bilər.

Nyu-Yorkdakı tədbirdə Rokstrom bildirib ki, iqlim dəyişikliyinin keçid nöqtələri riski iqlim isti getdikcə sürətlə artır:

"Planet böyük bio-fiziki sistemlərə malik mürəkkəb öz-özünə uyğunlaşan sistemdir ki, onlar sağlam vəziyyətdə olduqda bizə kömək edir. Əgər onlara çox güclü təzyiq göstərsək, hamımızın asılı olduğu vəziyyətdən uzaqlaşdıracaqlar".

Rokstrom okean, ozon təbəqəsi, şirin su ehtiyatları, bioloji müxtəliflik və sabit iqlim də daxil olmaqla, Yer kürəsinə təsir göstərə biləcək doqquz planet sistemi müəyyən edib. Onun fikrincə, okeanla bağlı xəbərlərin ümumi pessimist rəyinə baxmayaraq, hələ də ümid yeri var. O, qlobal aerosol tullantılarının azalmasına və ozon təbəqəsinin bərpasına işarə edib. O, davamlı həllərin elmi və biznes dairələrində özünü doğrultduğunu bildirib:

"Demək olar ki, paradoksaldır, amma biz həm də artıq real dünyadan getdikcə güclü və etibarlı empirik dəlillərə malikik ki, iqtisadiyyatın demək olar ki, bütün əsas sektorlarında miqyaslı hala gətirilə bilən davamlı həllər var - dekarbonizasiya olunmuş, dövri, resurs səmərəli həllər. Və onlar da, demək olar ki, bütün sektorlarda, subsidiyasız belə, iqtisadi cəhətdən rəqabət apara bilən həllərdir".

"The Wall Street Journal" qeyd edib ki, digər ekspertlər də bu yaxınlarda mərcan rifləri üçün risklər barədə xəbərdarlıq ediblər. Sentyabr ayında Nature jurnalında dərc olunan bir araşdırmada deyilir ki, mərcanlar qlobal istiləşmə şəraitində həyatda qala bilməyəcək.

Aydın