Icma.az
close
up
RU
Ekspert: Kurikulumsuz təhsil mümkün deyil

Ekspert: Kurikulumsuz təhsil mümkün deyil

Icma.az, Sherg.az saytına istinadən bildirir.

Elm və Təhsil Nazirliyinin kurikulumları yeniləmə layihəsi çox yerindədir


Sabiq təhsil naziri Firudin Cəlilov müsahibəsində "Kurikulumu təhsilimizdən çıxarmaq lazımdır ki, şagirdlərimizin dili açılsın, onlar danışa bilsinlər" deyib.

Sabiq nazirin bu açıqlaması sosial mediada müzakirə predmetinə çevrilib. Həqiqətənmi kurikulumu təhsilimizdən çıxarmaq lazımdır kimi suallar doğurub. 

Bu mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşən təhsil eksperti Etibar Əliyev qeyd edib ki, dünyanın bir çox inkişaf etmiş dövlətlərində təhsilin məzmunu mükəmməl kurikulumlar əsasında qurulub və yüksək nəticələr əldə olunub. Bizdə isə bu sənədlər tələsik, başdansovdu, alayarımçıq şəkildə hazırlanaraq məktəblərin istifadəsinə verilib. Bir sözlə, ekspert hesab edir ki,  geriləmələrin səbəbini kurikulum anlayışının təhsilimizə gətirilməsində yox, onun qeyri-peşəkarcasına hazırlanmasında axtarmaq lazımdır. Bu söz təhsilimizə gətirildikdən sonra hər şey dolaşdırıldı və məktəblərimizdə böyük çaşqınlıq yarandı. "Təhsil haqqında" qanunun müvafiq maddəsindən göründüyü kimi kurikulum sözü “təhsil proqramı (kurikulum)” kimi daxil edilib. Buradan belə çıxır ki, “kurikulum”la “təhsil proqramı” eyni anlayışlardır. Belə bir sual ortaya çıxır: “Kurikulum” əvəzinə hamı üçün anlaşıqlı olan və diləyatımlı “təhsil proqramı” ifadəsindən niyə istifadə etmirik? Gürcüstanda bu sözün əvəzinə “milli tədris planı”, Baltikyanı ölkələrdə “dərs proqramı”, Türkiyədə “təhsil proqramı” kimi ifadələr işlədilir. Qazaxıstanda isə bu sözdən yalnız akademik səviyyədə, yəni elmi yazışmalarda istifadə olunur.

"Təhsil haqqında" Qanunda “kurikulum” sözünün mötərizə içərisində yazılmasından istifadə edərək onun ətrafında yaranmış xaosun qarşısını almaq olar. Konseptual sənəd kimi onun içərisinə məzmun standartları, təhsil alanların hazırlığına qoyulan tələblər, təlim texnologiyaları, qiymətləndirmə standartlar və cədvəlləri daxil edilir. Əslində, bu sadalananların hər biri kurikulumun mühüm komponentləri hesab olunur. Belə olan halda bunun nəyi pisdir?”.


Təhsil eksperti Yalçın İslamzadə isə “Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, tək sabiq nazir olsaydı, bu mövzuya reaksiya verməmək olardı. Lakin bir çox təhsil işçisinin müxtəlif platformalarda kurikulumla bağlı  münasibətini təxminən belə ümumiləşdirmək olar:

 "Birtəhər yola verirdik, kurikulum gəldi, hər şey alt-üst oldu".


Y.İslamzadənin fikrincə, kurikulumsuz təhsil mümkün deyil. Bütün fənlərin kurikulumları olmalıdır. Bütün beynəlxalq proqramların müvafiq kurikulumları var:  

"“Cambridge" və ya "Edexcel", yaxud IB kimi təhsil proqramlarını tədris etmək istəyən müəllimin işi ilk növbədə müvafiq kurikulumu çox diqqətlə öyrənmək olmalıdır. Çünki kurikulumda fənnin məqsəd və vəzifələri, metodik yanaşmalar, qiymətləndirmə meyarları, hansı mövzuların hansı ardıcıllıqla keçiləcəyi öz əksini tapır. Bunları bilmədən fənni uğurla tədris etmək mümkün olmaz.

Bu kontekstdə Elm və Təhsil Nazirliyinin kurikulumları yeniləmə layihəsi çox yerindədir. Artıq I-IV siniflər üçün Həyat bilgisi, V və VI siniflər üçün Təbiət fənləri, yuxarı siniflər üçün təbiət fənnlərinin (həmçinin təbiət fənni olmayan digər fənnlərin) kurikulumları təkmilləşdirilib. Əgər əvvəlki kurikulum uğursuz alınıbsa, bu əvvəlki kurikulumun problemidir, ümumiyyətlə, kurikulum problemi deyil.

Fərz edilir ki, kurikulum, əslində, onun əsasında yazılacaq dərsliyin prototipidir, yəni, bir neçə müəllif o kurikuluma əsasən dərslik yazsa, dərsliklər əsasən bir-birinə oxşamalıdır - çünki perspektivi kurikulum müəyyən edir”.


Ekspert qeyd edib ki, əvvəlki kurikulumun məzmun xətti fiziki hadisələr, qanunlar və qanunauyğunluqlar idi. Bu isə bütün fizikanı əhatə edən, həddən artıq geniş məzmun xəttidir ki, addım-addım konkretləşdirib təlim nəticələri əldə etmək çox çətindir:

 “Yeni kurikulumda 6 məzmun xətti müəyyən olunub ki, onlardan addım-addım, konkret təlim nəticəsinə keçmək mümkündür. Kurikulum, 7-11-ci siniflər dövründə hansı mövzuların hansı ardıcıllıqla keçiləcəyinin detallı xəritəsidir, bu xəritə olmadan tədris prosesi qurmaq olmaz. Uşaqların dilinin açılması üçün pedaqoji fakültələrdə ciddi islahat lazımdır, bu fakültələrin proqramları təhsil sahəsindəki son  illərdə əldə olunmuş yenilikləri əks etdirmir.

Təbiət fənlərinin saatı artırılmalıdır, həftədə 2 saatla fizika (kimya, biologiya vs.) öyrətmək olmaz. Azərbaycan dili və ədəbiyyat dərsləri birləşdirilməli, dilin qaydaları və ədəbiyyatın düşünmə-mühakimə, özünüifadə imkanları vahid çərçivədə verilməlidir. Ədəbiyyat dərsində çarşaf-çarşaf dastan, qəzəl verməklə, ana dili dərsində saysız-hesabsız qaydaları öyrətməklə gözləmək olmaz ki, şagird dil açacaq, ana dilində düzgün danışmağı və mühakimə aparmağı öyrənəcək. 

Bu gün ədəbiyyat və ana dili vasitə kimi yox, məqsəd kimi öyrədilir. "Qəzəl müqəddəsdir, icazə verə bilmərik gənc nəsil qəzəl əzbərləməsin", yaxud indiki dövrlə səsləşməyən Qaçaq Nəbi, Koroğlu şagirdlərə maraqlı gəlmir, həyatları ilə arasında əlaqə qura bilmirlər.

Bütün mətnlər ya folklordur, ya da "danlaq-nəsihət" ədəbiyyatı. Yaşlı nənələr və babalar yaramaz uşaqları danlayırlar. Bu isə köhnə mentalitetin nəsihət şəklində forma dəyişdirib ideologiyalaşmasıdır ki, gənclərimizə dil açıb danışmağa, mühakimə aparmağa, düşünməyə imkan vermir”.

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:85
embedMənbə:https://sherg.az
archiveBu xəbər 12 Fevral 2025 13:34 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see190

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see151

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see148

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see143

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see135

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see134

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see131

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see130

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see129

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see128

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see128

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see127

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see125

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see124

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see123

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri