Gürcüstan demokratiya və hüququn aliliyini özü də yaxşı anlayır

2025-ci ilin payızında Gürcüstan və Avropa İttifaqı (Aİ) arasında münasibətlər gərgin və qeyri-müəyyən mərhələyə daxil olub. Bunun əsas səbəbi Brüsselin Gürcüstana qarşı vizasız rejiminin ləğvi hədəsi və tələb olunan hüquqi dəyişikliklərdir. Bu dəyişikliklər radikal müxalifət tərəfindən dəstəklənir və o, bundan istifadə edərək yeni etirazlar üçün zəmin axtarır. Lakin vizasız rejimin ləğvi ilə bağlı təhdid artıq əhalidə geniş narahatlıq doğurmur. Hakimiyyətdən narazı olanların bir çoxu küçələrə çıxıb ondan Aİ-nin tələblərinə əməl etməyi, o cümlədən LGBT təbliğatına icazə verməyi tələb etməyə tələsmirlər. Bu məsələ geniş ictimaiyyətdə gözlənilən reaksiyanı doğurmayıb.

2025-ci il sentyabrın 13-də Tbilisinin mərkəzində keçirilən və vizasız rejimin müdafiəsinə həsr olunmuş yürüşdə az sayda insanın iştirakı bunun bariz göstəricisidir. Müxalifət partiyaları və onların tərəfdarları tərəfindən təşkil edilən aksiyada əsasən partiya fəalları və QHT üzvləri iştirak ediblər. Müxalifətə yaxın media orqanları etiraf edir ki, yürüşdə yalnız “yüzlərlə” insan iştirak edib. Bu fakt Gürcüstanda “viza məsələsi”nin siyasi təsir aləti kimi işləmədiyini göstərir.

Rəsmi Tbilisi Aİ-nin siyasətindən dəfələrlə narazılığını bildirib. Baş nazir İrakli Kobaxidze bildirib ki, Avropa bürokratiyasının apardığı siyasət qitəni ağır vəziyyətə və narahatedici tendensiyalara gətirib çıxarıb: “2008-ci ildə Aİ-nin dünya iqtisadiyyatındakı payı 30 faiz idi, bu gün bu rəqəm 17 faizə düşüb. Belə ağır vəziyyətdə əsas diqqət həm daxili problemlərin həllinə, həm də xarici əlaqələrin inkişafına yönəlməlidir. Lakin biz bunun əksini görürük. Aİ Gürcüstan kimi ölkələrlə əlaqələri süni şəkildə zəiflətməyə çalışır”. Baş nazirin fikrincə, bu yanaşma Aİ-nin öz maraqlarına ziddir və Avropa bürokratiyasının xarici qüvvələrin təsiri altında olduğunu göstərir: “Avropa bürokratiyası faktiki olaraq xarici qüvvələrin, “dərin dövlətin” təsiri altındadır. ABŞ-da bu təsir azalsa da, indi bu təzyiq Avropaya yönəlib. Aİ-nin genişlənmə məsələləri üzrə komissarı Marta Kosun Gürcüstana gəlməkdən imtina etməsi də bunun göstəricisidir... Təəssüf ki, qarşı tərəfdən sovet dövrünü xatırladan qapalı və dialoqdan uzaq yanaşma görürük. Bu yanaşma dəyişməlidir”.

Gürcüstan parlamentin sədri Şalva Papuaşvili də sərt çıxışı ilə yadda qalıb. O bildirib ki, Gürcü xalqı tarixi təcrübəsinə əsaslanaraq onlara yuxarıdan aşağı baxılmasından narahat olur: “Heç kim Gürcüstana yuxarıdan aşağı baxmamalıdır. Gürcüstan heç kim üçün, o cümlədən Aİ üçün alçaq hasar deyil. Bizə demokratiyanı və hüququn aliliyini öyrətməyə ehtiyac yoxdur. Əksinə, bəzi sahələrdə biz Avropanın bəzi ölkələrindən daha irəlidəyik”.

Göründüyü kimi, Gürcüstan hakimiyyəti balanslaşdırılmış xarici siyasət yürütməyə çalışır. Hökumət rəsmilərinin bildirirlər ki, Gürcüstan Avropa ilə əməkdaşlığa sadiqdir, lakin bu əməkdaşlıq birtərəfli tələblər və daxili işlərə qarışma formasında olmamalıdır. Onların arqumentinə görə, Aİ-nin istəkləri artıq əməkdaşlıq çərçivəsindən çıxaraq siyasi təzyiq formasına keçib və bu, ölkənin daxili sabitliyini təhdid edir. Bu kontekstdə Gürcüstanda bir çoxlarını bu sual düşündürür: Avroatlantik strukturlara inteqrasiya doğrudan da təhlükəsizlik və rifah təmin edəcək, yoxsa bu, Gürcüstanı daha böyük risklərin içərisinə atacaq?

Bununla belə, radikal müxalifət ölkədə pozuçuluq fəaliyyətini davam etdirir. Əhalini oktyabrın 4-də, yerli seçkilərin keçirildiyi gün mitinqə çağırır və “dinc yolla” hakimiyyəti devirməyə səsləyir. “Nepal hadisələrini” önə çəkən müxalifət tanınmış xarici siyasətçilərə rüşvət verməklə hakimiyyətə qarşı təbliğat aparmağa həvəsləndirir.

***

Son günlər ABŞ konqresmeni Co Uilsonun hakim “Gürcü arzusu” partiyasına qarşı səsləndirdiyi əsassız və qərəzli ittihamlar, əslində, pul qarşılığında aparılan sifarişli kampaniyanın bir hissəsidir. Gürcüstan parlamentinin Avropaya inteqrasiya üzrə komitəsinin sədri Levan Maxaşvili bu məsələ ilə bağlı bəyanat verərək bildirib ki, bu, açıq şəkildə pulla təşkil olunmuş siyasi fəaliyyət nümunəsidir. Onun sözlərinə görə, heç kimə sirr deyil ki, belə tənqidi çıxışların arxasında real faktlar deyil, maliyyə maraqları dayanır.

Uilsonun “Gürcü Arzusu”nun, guya, ABŞ prezidenti Donald Trampı “yalançı” adlandırması ilə bağlı yaydığı məlumat, dezinformasiya olmaqla yanaşı, ictimai rəyə məqsədli təsir cəhdidir. Belə iddialar heç bir real fakta əsaslanmasa da, Gürcüstan əleyhinə informasiya fonu formalaşdırmaq üçün istifadə olunur. Parlamentin hüquqi məsələlər komitəsinin sədri Arçil Qorduladzə də bu prosesə münasibət bildirərək qeyd edib ki, Uilson pul qarşılığında istənilən bəyanatı verə biləcək bir fiqurdur və onun yaydığı məlumatların mahiyyəti yalan və absurddur.

Məsələ yalnız ayrı-ayrı bəyanatlarla məhdudlaşmır. ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin yaydığı rəsmi sənədlər sübut edir ki, radikal müxalifət partiyası – “Vahid Milli Hərəkat” 2025-ci il iyulun 7-də ABŞ-ın lobbi şirkəti “Nelson Mullins Riley & Scarborough LLP” ilə müqavilə bağlayaraq həmin şirkətə 360 min ABŞ dolları (təxminən 972 min lari) məbləğində ödəniş edib. Bu müqaviləyə əsasən, lobbi şirkəti müxalifətin diplomatik fəaliyyətinə dəstək göstərməli, ABŞ-la əlaqələri gücləndirməli və Gürcüstanda “azad və ədalətli seçkilərin” təşviqi ilə məşğul olmalıdır.

Bu faktlar bir daha göstərir ki, Gürcüstanın siyasi mübarizə meydanı artıq daxili debatlarla məhdudlaşmır. Xarici təsirlər, maliyyə dəstəyi və siyasi sifarişlər bu prosesdə mühüm rol oynayır. Müxalifət “demokratiya”, “azadlıq” kimi dəyərlərdən istifadə edərək, əslində xarici dairələrin maraqlarını müdafiə edir. Bu isə yalnız ölkənin daxili suverenliyini deyil, ümumilikdə, siyasi sabitliyi ciddi təhdid edir.

Xüsusilə narahatedici hal ondan ibarətdir ki, bu fəaliyyətlərdə bəzi vətəndaşlar fəal şəkildə iştirak edirlər. Bu şəxslər “müxalifət fəalı” kimi təqdim olunsalar da, əslində, xarici sifarişlərin yerinə yetirilməsində vasitəçi rolunu oynayırlar. Onların fəaliyyəti milli maraqlara deyil, öz siyasi mövqelərini qorumaq üçün xaricdən aldıqları dəstəyə əsaslanır.

Son dövrlər Gürcüstan ictimaiyyətində artan siyasi şüur fonunda bu cür fəaliyyətlərə qarşı getdikcə daha sərt mövqe formalaşır. Cəmiyyət anlayır ki, pul qarşılığında verilən bəyanatlar, sifarişli lobbi fəaliyyəti və beynəlxalq dairələrin təzyiq cəhdləri Gürcüstanın inkişafına deyil, onun zəiflədilməsinə xidmət edir. Əsl milli maraqlar isə yalnız daxildə, xalqın iradəsi və ölkə daxilindəki resurslar hesabına qorunmalı və təşviq olunmalıdır.

Gürcüstan dövlət strukturlarının və parlament üzvlərinin bu məsələlərə verdiyi prinsipial və açıq reaksiyalar göstərir ki, ölkə artıq bu cür təxribatlara qarşı hazırlıqlıdır. Siyasi məsuliyyət, milli şüur və dövlətçilik düşüncəsi bu kimi xarici müdaxilələrə qarşı ən güclü qalxan kimi çıxış edir. Gürcüstan xalqı isə kimin tərəfində həqiqətim, kimin tərəfində isə yalnız pulun olduğunu yaxşı görür.

Beləliklə, Gürcüstanda yaranmış yeni siyasi reallıqda cəmiyyətin əhəmiyyətli bir hissəsi viza rejiminin bərpası təhdidinə görə siyasi sabitliyi pozmağın əleyhinədir. İnsanlar daha çox ölkənin daxili təhlükəsizliyi, sosial rifahı və hərbi qarşıdurmalardan uzaq durması ilə maraqlanır. Hökumət bu meylləri nəzərə alaraq, xarici siyasətdə neytrallığı və milli maraqlara əsaslanan qərarlar qəbul etməyi prioritet sayır.

Bununla belə, Gürcüstanın Avropaya inteqrasiyası hələ də gündəmdə olan siyasi istiqamətdir. Amma bu yolun necə davam edəcəyi artıq əvvəlki kimi birtərəfli deyil. Gürcüstan xarici siyasətində alternativ variantları da nəzərdən keçirir və Qərblə əməkdaşlığı yalnız qarşılıqlı hörmət və balanslı maraqlar əsasında davam etdirmək niyyətindədir.

Pünhan ƏFƏNDİYEV
XQ