Hazırda pulu hara yatırmaq sərfəlidir? Açıqlama

Hazırda qlobal miqyasda geosiyasi gərginliklərin artması, müharibə ocaqlarının genişlənməsi, enerji bazarlarında dalğalanmalar və aparıcı ölkələrdə pul-kredit siyasətinin tez-tez dəyişməsi maliyyə sabitliyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliyi daha da dərinləşdirib. Xüsusilə 2026-cı ilə doğru qlobal iqtisadi risklərin fonunda inflyasiya təzyiqləri, dollar və avronun gələcək taleyi, eləcə də manatın məzənnə sabitliyi ilə bağlı gözləntilər əmanət strategiyasını daha da aktuallaşdırır. Pulunu qorumaq və mümkün risklərdən sığortalanmaq istəyənlər üçün düzgün valyuta seçimi artıq təkcə faiz gəliri məsələsi deyil, həm də maliyyə təhlükəsizliyi və uzunmüddətli planlama deməkdir.

Bəs 2026-cı ildə hansı valyutada əmanət daha etibarlı və məqsədəuyğun olacaq?

Mövzu ilə bağlı iqtisadçı Murad Cəlalov Moderator.az-a bildirib ki, qlobal maliyyə bazarlarında çalxalanmalar baş verirsə, stabillik yoxdursa, vəsaitin qorunmasında əsas prioritet qızıl kimi etibarlı aktivlərdə saxlanılmasıdır. Onun sözlərinə görə, kiçik dalğalanmalar 3–5 ildən bir, böyük dalğalanmalar isə 7–15 ildən bir baş verir: 

“Valyutalarda vəsait saxlamaq risklidir. Yalnız manat və ya avro deyil, digər valyutalarda da, ticarət əməliyyatları aparılırsa, əməliyyatlar həmin ölkənin valyutasında aparılmalıdır. Bu zaman spot rate – yəni indiki məzənnə ilə əməliyyatlar həyata keçirilməlidir. Spot əməliyyatlarda valyutada uduzma riski yoxdur, çünki dəyişiklik həmin gün üçün fiks edilir. Uzunmüddətli valyuta əməliyyatlarında, məsələn, bir ay, üç ay, beş və ya yeddi ay davam edən müqavilələrdə forward rate tətbiq olunur. Belə əməliyyatlarda məsələn, alış-verişin bir hissəsi indiki məzənnə ilə (10%) həyata keçirilir, qalan hissəsi isə 5–7 ay sonra. Bu zaman indiki məzənnə ilə sonrakı məzənnə arasında böyük fərqlər yarana bilər. Əgər şirkət qazansa yaxşıdır, amma uduzsa, counterparty risk – yəni qarşı tərəf riski ortaya çıxır: iki tərəfdən biri uduzursa, digəri də ziyan çəkir. Buna görə valyutalar bu tip əməliyyatlarda diqqətlə və stabil şəkildə fiks edilməlidir”.

İqtisadçı vurğulayıb ki, banklarda və şəxsi yığımlarda ən etibarlı aktiv qızıldır:

“Stabil dövr başladıqda isə investorlar kriptovalyutalara, səhmlərə yönələ bilərlər, çünki bazarda dalğalanma azalır və qiymətlər yüksəlir. Qızıl isə bu dövrdə yalnız cüzi dəyişikliklər göstərir. Bu, iqtisadi təcrübədə müşahidə olunan normal tendensiyadır, yalnız fors-major halları istisna təşkil edir”.