Həmin ətləri yemək olmaz Dabaq xəstəliyi hansı hallarda insana keçə bilər?

Son günlər iri və xırdabuynuzlu heyvanlar arasında dabaq xəstəliyinin sürətlə yayılması cəmiyyətdə ciddi narahatlıq yaradıb.

Milli.Az xəbər verir ki, dabaq xəstəliyi əsasən iri və xırdabuynuzlu heyvanlarda (məsələn, inək, qoyun, keçi kimi) yayılan yoluxucu virus infeksiyasıdır. Bu xəstəlik heyvanların ayaqlarında, ağız və dodaq ətrafında yaralar, qabıqlar əmələ gətirir, heyvanın hərəkətini çətinləşdirir, qidalanmasını əngəlləyir. Nəticədə heyvan zəifləyir və məhsuldarlıqda azalma olur.

Baytarlar bildirirlər ki, dabaq xəstəliyi sürətlə yayılma xüsusiyyətinə malikdir və vaxtında müalicə olunmazsa, heyvanların sağlamlığı üçün ciddi təhlükə yaradır. Həmçinin, xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün heyvanların kütləvi yerlərdə toplanması məhdudlaşdırılmalıdır.

İnsanlar bu xəstəliyə yoluxa bilər? 

Məsələ ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyindən bildirildi ki, Azərbaycanda son 30 il ərzində insanlar arasında dabaq xəstəliyinə yoluxma halları qeydə alınmayıb:

"Dabaq xəstəliyi zoonoz (yəni heyvandan insana keçə bilən) xəstəlikdir və insanlara əsasən xəstə cütdırnaqlı heyvanlarla birbaşa təmas zamanı, eləcə də heyvan mənşəli çiy qida məhsullarının istehlakı nəticəsində keçə bilər.

Dabaq xəstəliyinin spesifik müalicəsi yoxdur. Təsərrüfatda belə hallar aşkarlanarsa, heyvanların sanitar qaydada kəsilməsi və ət məhsullarının termik emal edilməsi tövsiyə olunur.

Xəstəliyin ictimai sağlamlığa potensial təsirini nəzərə alaraq, təsərrüfatlarda baytarlıq-sanitariya qaydalarına ciddi əməl edilməli, həmçinin insanlar çiy və ya tam bişməmiş heyvandarlıq məhsullarının istehlakından çəkinilməlidirlər".

Yayılan dabaq xəstəliyi ucuz dönərlərə diqqəti artırıb. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, keyfiyyətsiz və təzəliyi bilinməyən ət insan sağlamlığı üçün risk yarada bilər. Dönər alarkən ətin rənginə, məkanın təmizliyinə və digər şərtlərə əməl etmək lazımdır. 

Dabaq xəstəliyi olan heyvanın əti yeyilərsə insana keçə bilər?

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Heyvandarlığın təşkili və monitorinqi şöbəsindən qeyd edilib ki, dabaq xəstəliyinə yoluxmuş heyvanlar digər sağlam heyvanlardan təcrid edilməlidir:

"Orqanizmin rezistentliyi yüksək olan heyvanlarda xəstəlik özünü yüngül formada büruzə verir, orqanizmin rezistentliyi aşağı olan heyvanlarda isə xəstəlik bir qədər ağır formada biruzə verir. Bu zaman ağız boşluğu, dırnaq nahiyəsi və yelində aftalar əmələ gəlir. Xəstəliyin spesifik müalicə vasitəsi olmadığı üçün heyvanlarda simtomatik müalicə vasitələrindən və vitamin-mineral komplekslərindən istifadə edilir. Dabaq xəstəliyinə yoluxmuş heyvanlarda zədələnmiş sahələr 7-8 gün sonra bərpa olunur və 2 həftə ərzində xəstə heyvanlar sağalır. Xəstəliyi keçirmiş heyvanlarda bir ilə qədər təbii immunitet yaranır. Xəstəliyi vezukulyar stamotitdən, ağızın selikli qişasının zədələnmələrindən və digər xəstəliklərdən təfriq etmək lazımdır.

Dabaq xəstəliyinin qida məhsulları vasitəsilə insanlara keçmə ehtimalı sıfıra yaxındır. Bu ehtimal demək olar ki, yoxdur. Dabaq xəstəliyi insanlara heyvan mənşəli çiy qida məhsullarının istehlakı nəticəsində keçə bilər. Azərbaycanda ət və süd məhsullarının çiy çəkildə qəbulu ənənəsi demək olar ki yoxdur, bu səbəbdən bu xəstəliyin insanlara keçmə ehtimalı sıfıra bərabərdir". 

Bu xəstəlik iqtisadi cəhətdən bahalaşma yaradacaq ya ucuzlaşma? 

Bu vəziyyət ətin və südin qiymətlərinə də təsir edir. Dabaq xəstəliyi istər ətin, istərsə də ağartı məhsulların qiymətinə təsirsiz ötüşməyib. Xəstəliyin yayılmasına görə bölgələrdə bir sıra heyvan bazarlarının fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb. Xəstəliklə bağlı ət və süd məhsullarına diqqətin azalması, qiymətlərin ucuzlaşmasına səbəb olur. Mövcud vəziyyətimlə bağlı ətin qiymətində 2 manata qədər ucuzlaşma var. 

Aysel Quliyeva
Milli.Az