İkinci əl geyimlərə üz tutmaq dəb, yoxsa ehtiyacdır? MARKETOLOQDAN AÇIQLAMA FOTO

Əvvəllər yalnız maddi sıxıntı yaşayanların müraciət etdiyi ikinci əl geyim dükanları bu gün artıq həm qənaət, həm də unikal üslub axtaranlar üçün cazibədar məkanlara çevrilib. 

Sosial mediada yayılan "vintage" və "retro" tərz trendləri, ətraf mühitə daha az zərər vermək məqsədi ilə təkrar istifadəyə yönəlik şüurlu seçimlər bu mağazaların populyarlığını artırır. Bəzi insanlar bu dükanlara ehtiyacdan, bəziləri isə sadəcə fərqli və orijinal görünmək üçün üz tutur.

Bəs ikinci əl geyim dükanları ehtiyac, yoxsa dəbdir?

Mövzu ilə bağlı marketinq mütəxəssis Elxan Mərdanlı Avtosfer.az-a açıqlamasında bildirib ki, ikinci əl geyimlər əsasən ehtiyac üzündən alınır:

“Bu geyimlərə daha çox maddi durumu zəif olan, aylıq gəliri aşağı olan insanlar üstünlük verir. Çünki bu alış-veriş, adətən bir seçimdən yox, məcburiyyətdən doğur.
Lakin burada diqqət edilməli ciddi məqamlar var. Bir geyimin ucuz olması, onun təhlükəsiz olduğu anlamına gəlmir. İlk növbədə bu geyimlərin harada satıldığı çox önəmlidir. Hər hansı köhnə, tozlu, sanitar nəzarətsiz yerlərdən alınan geyimlər sağlamlıq üçün birbaşa təhlükə yarada bilər. Bu məhsulların satışdan əvvəl yuyulub-yuyulmadığı, dezinfeksiya olunub-olunmadığı mütləq nəzərə alınmalıdır.

Digər bir mühüm məqam cib detallarıdır. Xüsusilə cib hissəsində əvvəlki sahibindən qalmış zərərli maddələr ola bilər. Bəzən iynə, bıçaq, ya da kimyəvi maddələr həmin geyimdə qala bilər ki, bu da xüsusilə uşaqlar üçün böyük təhlükə yaradır.

Ən ciddi təhlükə isə sağlamlıqla bağlıdır. İkinci əl geyimlər bəzən müxtəlif dəri xəstəliklərinə, qaşınmalara, göbələk infeksiyalarına, hətta allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Təsəvvür edin, bu geyim daha əvvəl infeksiyalı bir insan tərəfindən istifadə olunub və heç bir təmizləmə prosesi aparılmadan başqa birinə satılır. Bu, sadəcə maddi yox, həm də mənəvi istismardır”.

Mütəxəssis əlavə edib ki, dünya təcrübəsində isə bu proses müəyyən nəzarət çərçivəsində həyata keçirilir:

“İnkişaf etmiş ölkələrdə ikinci əl geyimlər ciddi şəkildə təmizlənir, dezinfeksiya olunur və yalnız bundan sonra satışa buraxılır. Bu məhsullar əsasən üçüncü dünya ölkələrinə göndərilir. Təəssüf ki, bu məhsullar bizim kimi ölkələrdə də keyfiyyətə nəzarət olmadan satışa çıxarılır və nəticədə risk alıcıya ötürülür.

Alternativi var: Ucuz yox, münasib və yeni geyimlər!

Bəs çıxış yolu nədir? İnsanları ikinci əl geyimlərə məcbur buraxmamaq üçün nə etmək olar?

Əslində, bu sualın cavabı çox sadədir: qanunvericilik dəyişməlidir.

Az təminatlı ailələrin birinci əl, yeni geyimlər alması üçün dövlətin vergi və gömrük siyasəti yenidən nəzərdən keçirilməlidir. Mövcud vəziyyətdə məhsullar ölkəyə gətirilərkən sahibkar əvvəlcədən 18% ƏDV və eyni zamanda gömrük rüsumları ödəməli olur. Bu isə satış qiymətinin süni şəkildə artmasına gətirib çıxarır və nəticədə son istehlakçı, yəni alıcı bu yükü daşıyır.

Əgər ƏDV dərəcəsi 18% daha aşağıya endirilsə, məsələn 5-8% aralığında tətbiq olunsa, qiymətlərdə ciddi enmə müşahidə olunacaq. Eyni zamanda gömrük rüsumlarına yenidən baxılmalı, bütün məhsullara vahid və aşağı faizli rüsum tətbiq edilməlidir.

Xüsusilə uşaq geyimləri üçün bu məsələ daha həssas şəkildə nəzərdən keçirilməlidir. Uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Onların ikinci əl geyimlərlə böyüməsi həm fiziki, həm də psixoloji baxımdan arzuolunmazdır. Uşaq geyimlərinə ƏDV və gömrük rüsumları tamamilə ləğv olunmalıdır. Bu addım birbaşa olaraq ailələrin yükünü azaldar, valideynlərə daha rahat seçim imkanı verər”.

Elxan Mərdanlı son olaraq bildirib ki, bazarda keyfiyyətli, yeni və münasib qiymətli geyimlərin əlçatanlığı artırılmalıdır:

“İnsanlar artıq riskli ikinci əl məhsullara yönəlmək məcburiyyətində qalmazlar. Bu, təkcə iqtisadi deyil, ictimai sağlamlıq və sosial rifah üçün də vacib məsələdir.
Unutmayaq ki, uşaqlarımız ikinci əl gələcək yaşamamalıdır. Onlara sağlam, layiqli bir həyat qurmaq üçün biz bu gün addım atmalıyıq”.

Eltac Zülfüqaroğlu