Icma.az
close
up
RU
İlin sonunadək 3.5 5 maqnitudada zəlzələlər ola bilər AÇIQLAMA

İlin sonunadək 3.5 5 maqnitudada zəlzələlər ola bilər AÇIQLAMA

Modern.az portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Son aylarda zəlzələlərin sayında və gücündə müəyyən artım müşahidə olunur, bu isə seysmik aktivliyin dünya miqyasında intensivləşdiyini göstərir. Xüsusilə Asiya regionunda, o cümlədən qonşu ölkələrdə baş verən güclü zəlzələlər, bu tendensiyanın davam edəcəyinə işarə edir. Azərbaycanın isə seysmik baxımdan özünəməxsus xüsusiyyətləri var və ölkəmizdə zəlzələlərin təbiəti, eləcə də risklərinin diqqətlə öyrənildiyi nəzərə çarpır.

Modern.az-a açıqlamasında Geologiya və Geofizika İnstitunun şöbə müdiri Qulam Babayev son illərdə zəlzələlərin sayının, eləcə də onun güclü və dağıdıcı təsirinin artdığını təsdiqləyib:

"2023-cü ildə Qardaş Türkiyədə baş vermiş dağıdıcı zəlzələ ilə bağlı müsahibələrimdə qeyd etmişdim ki, dünya miqyasında seysmik və tektonik aktivlik intensivləşməkdədir. Həmçinin o vaxtdan etibarən bu prosesin davam edəcəyini də vurğulamışdım. Yer kürəsi ümumiyyətlə sakitləşmir və bu aktivlik gələcəkdə də davam edəcək.

Məsələn, Əfqanıstanda baş vermiş güclü zəlzələ göstərir ki, həmin bölgə yenidən silkələnəcək. Özbəkistan, Tacikistan, Qırğızıstan, Çin və bir neçə gün əvvəl Monqolustanda baş verən zəlzələlər də seysmik aktivliyin artdığını təsdiqləyir. Monqolustanda zəlzələ hadisələri əvvəlcə nadir hallarda qeydə alınırdı, indi isə intensivlik artıb. Bu, seysmoloji bölgələrin aktivliyinin yüksəldiyini göstərir və belə davam edəcək”.

Seysmoloqun sözlərinə görə, Asiya ölkələri zəlzələ riskinə məruz qalacaq:

“Çünki bu proses qaçılmazdır. Pakistanda da belə zəlzələlərin baş verməsi ehtimalı var. Qonşu seysmik ocaqların sabit qalması mümkün deyil - bu, fizikanın qanunlarına ziddir”.

O eyni zamanda əlavə edib ki, Azərbaycana gəldikdə isə, ölkəmizdə dağıdıcı və güclü zəlzələ nadir hallarda baş verir.

“Bunun səbəbi dərinlikdəki geodinamik və tektonik aktivliyin intensiv olmamasıdır. Məsələn, Sakit Okean, Əfqanıstan, İtaliya, Yunanıstan, Türkiyə və Rusiyanın Kamçatka bölgələri ilə müqayisədə Azərbaycanda seysmik aktivlik mövcud olsa da, intensivlik daha azdır. Lakin qonşu regionlar aktivdirsə, Azərbaycanın da tamamilə sabit qalması mümkün deyil”.

Q.Babayev həmçinin bildirib ki, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində də müəyyən dərəcədə seysmik aktivlik müşahidə olunur:

“Aran bölgəsində, xüsusilə Kür çökəkliyi ətrafında, Hacıqabul, Ucar, Ağsu istiqamətində seysmik silkələnmələr baş verib. Böyük Qafqazın Cənub-Şərq yamacı ilə Kür çökəkliyinin sərhədi, Şamaxı, İsmayıllı və digər ərazilər seysmik baxımdan aktiv sayılır.

Ümumiyyətlə, Azərbaycan seysmik ocaqlarla zəngindir: Quba, Şabran, Şamaxı, Şəki, Oğuz, Qəbələ, İsmayıllı, Qazax, Zaqatala, Kiçik Qafqazın şimal yamacı, Gəncə, Şəmkir, Mingəçevir, Qarabağ zonası (Şuşa, Kəlbəcər), Naxçıvan, Talış və Xəzər dənizinin bəzi hissələri aktiv seysmik zonalardandır”.

Seysmoloq onu da diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycanda seysmik vəziyyət öz normal fonundadır:

“Hiss olunan zəlzələlər istisna deyil və ilin axırınadək 3.5-5 maqnituda arasında olan zəlzələlər baş verə bilər. Məsələn, Əfqanıstanda baş vermiş zəlzələ dağıdıcı təsir göstərmişdi, çünki o, səthə yaxın idi və yüksək maqnituda daşıyırdı. Bu səbəbdən zəlzələ güclü oldu.

3.5 maqnituda zəlzələ səthə yaxın olduqda, intensivliyi yüksək olur və hiss olunur. Silkələnmələr ani baş verir, lakin panikaya düşmək lazım deyil”.

O eyni zamanda söyləyib ki, ölkəmizdə seysmik fon davamlı olaraq izlənilir və inkişaf edir:

“Biz daima hesablamalar aparır,geniş  tədqiqatlar keçiririk. Hər bölgənin seysmik zonaları ayrı-ayrılıqda öyrənilir. Seysmik risk yalnız zəlzələnin gücü ilə deyil, həm də əhalinin sıxlığı, binaların tipi və konstruksiyası kimi faktorlarla da müəyyən olunur.

Seysmologiyada zəlzələ proqnozları isə əsasən üç hissəyə bölünür: uzunmüddətli, orta müddətli və qısamüddətli. Müasir texnologiyalar sayəsində artıq dördüncü növ, yəni “smarttipli” proqnozlar da mövcuddur”.

Sonda o əlavə edib ki, süni intellektin tətbiqi ilə seysmik alətlərdə yeni alqoritmlər istifadə edilir və bəzi hallarda zəlzələdən 5-6 saniyə əvvəl xəbərdarlıq verilə bilir:

“Lakin qısamüddətli proqnozlarda zəlzələnin gücü, yeri və dərinliyi barədə dəqiq məlumat vermək hələ mümkün deyil. Orta və uzunmüddətli proqnozlar isə statistik, riyazi metodlar və süni intellekt alqoritmləri əsasında hazırlanır”,- deyə Q.Babayev bildirib.

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:83
embedMənbə:https://modern.az
archiveBu xəbər 04 Sentyabr 2025 09:44 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see227

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see214

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see197

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see195

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see187

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see183

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see177

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see167

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see165

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see149

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see148

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see147

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see144

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see144

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see144

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see141

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see140

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see140

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see133

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see131
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri