İnsanların böyük şəhərlərə meyl etməsi təkcə Azərbaycanın məsələsi deyil, bütün dünyada eyni tendensiyadır

2026-cıildə Bakıda dünyanın urbanizasiya sahəsində ən nüfuzlu tədbirlərindən biri olan 13-cü Dünya Şəhərsalma Forumuna (WUF13) keçiriləcək. 2023-cü ilin dekabrında Azərbaycan hökuməti ilə BMT arasında imzalanan saziş Bakının bu qlobal missiyanı üzərinə götürməsini rəsmiləşdirib. Mayın 18-dən 22-dək Bakının ev sahibliyi edəcəyi bu forum dünyanın müxtəlif qitələrindən gələcək mütəxəssisləri, dövlət nümayəndələrini, urbanistləri və ekoloqları bir araya gətirəcək. Şəhərsalma forumunda şəhərlərin nəqliyyat sistemi də diqqətdən kənarda qalmayacaq.

Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Rauf Ağamirzəyev Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, bu forumun Bakıya faydası çox böyükdür.

Rauf Ağamirzəyev

“Şəhərlərdəki çağırışlar, problemlər, həlli yolları, ciddi panel müzakirələri bu çox böyük bir dəyərdir və bu problemi başa düşüb, həlli üçün bir imkandır. Bu, birinci məsələdir. Bu tədbirlər şəhərdə küçələrimizin hibridləşməsi və onların daha çox funksional olması yönündə həll edilməsi məqamlarına diqqəti artırır”-deyən Rauf Ağamirzəyev qeyd edib ki, şəhərimizdə piyada infrastrukturunda vəziyyət acınacaqlıdır.

“Bütün dünya şəhərlərində şəhər əhalisinin yaşlanma tendensiyası yüksəlir və yaşlı insanların da hərəkət məhdudluğunu nəzərə alaraq inklüzivlik məsələsinin nə qədər vacib olduğu önə çıxır. Yəni yaşlılar, uşaqlı valideynlər, əlillər nəzərə alınaraq, küçələr elə rahat qurulmalıdır ki, onlar rahat hərəkət etsinlər. Onların önündə baryer olmasın, yerin altından yerin üstünə çıxmaq məcburiyyətində qalmasın və səki daşları hündür qoyulmasın ki, onlar onu keçə bilsinlər. Panduslar olsun ki, onlar daha rahat hərəkət etsinlər. Eyni səviyyəli təhlükəsizlik adacığı ilə təmin olunmuş, kontrast işıqlandırma ilə təmin olunmuş keçidlərin sayını artırmaq lazımdır. Ümumi olaraq şəhərdə sürəti azaldan həllər tətbiq olunmalıdır ki, şəhərimiz daha təhlükəsiz, daha inklüziv olsun, daha əlçatan olsun və məhz bugünkü dünya şəhərlərinin çağırışları eynidir. Böyük şəhərlər, ümumiyyətlə, şəhərləşmə məsələsi, insanların böyük şəhərlərə meyl etməsi təkcə Azərbaycanın məsələsi deyil, bütün dünyada eyni tendensiyadır.

Bu günlərdə “ictimai nəqliyyatda süni intellektin tətbiqi” mövzusunda 3 günlük təlimdə oldum. Orada qeyd olundu ki, 1950-ci illərdən bu proses şəhərləşmə daha aktiv baş verir. Son illərin tendensiyası da onu göstərir ki, qonşu dövlətlərdə də eyni proseslər müşahidə olunur. Böyük şəhərlərə meyl artır, çünki böyük şəhərlərdə işləmək üçün daha böyük imkanlar var. Amma bu da imkanlar olduğu kimi, həmçinin də yeni risklər formalaşdırır. Ekoloji risklər, səs kirliliyinin yaratdığı sağlamlıq riskləri və bu riskləri minimumlaşdırmaq üçün bütün dünyada artıq buna vahid bir yanaşma var. Dayanıqlı şəhərin mobillik prinsiplərinə əsasən şəhər infrastrukturu təkmilləşdirilir. Yəni burada da manipulyativ məqamlar var. Şəhər varsa, əgər ifrat tikilibsə, elə fikirlər var ki, şəhərdən köçürülmə və s. kimi fikirlər səslənir. Amma şəhərin çağırışları varsa, onun həlli yolları da var və bu riskləri minimumlaşdırmaq olar. Yəni əgər şəhər böyüyübsə sürətlə üstü, amma yeraltı kommunikasiyası genişlənməyibsə təxirə salınmadan bu məsələ həll olunmalıdır. Əgər şəhər böyüyürsə bir sahədə daha çox məskunlaşma artıbsa, orada hərəkətin növləri üzrə şərait yaratmaqla, insanların eyni yerdə daha komfortlu yaşamını təmin etmək olar. Yəni hər dəfə avtomobillə hərəkət etmək kimi bir zərurəti yaranmasın deyə, digər növlərin şəraitini yaratmaq lazımdır ki, insanlar daha çox rahat gəzə bilsinlər, rahat hərəkət edə bilsinlər. Öz həyətlərində asudə vaxtın keçirə bilsinlər, səs və hava kirliliyi, onlara diskomfort yaşatmasın. Yəni Azərbaycan və Bakı dünya şəhərlərindən biridir. Yəni dünyada bu çağırışlarla bir çox böyük şəhərlər, hal hazırda mübarizə aparır.

Azərbaycanın icra etdiyi transformasiya deyil. Mobillik transformasiyası məhz dünyada olan nümunələrə əsasən olunur. Ciddi təhlillər aparılıb və müasir alətlərdən istifadə edilərək bunlar tətbiq olunur. Rəqəmsal əkizdən istifadə edilir. Daha əsaslı qərarın verilməsi üçün işlər görülür və bu mənada düşünürəm ki, 2026-cı il Ümumdünya Şəhərsalma Forumunun 13-cü sessiyasının Azərbaycanda olması hər birimizə qazandırır. Əgər biz öyrənməyə maraqlıyıqsa və bu tədbir bizim şəhərimizə gəlib çıxırsa, aktiv olmalıyıq”-deyə Rauf Ağamirzəyev bildirib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info