İranın şiə qövsi siyasəti iflasa uğrayıb POLİTOLOQ

Təəssüflər olsun ki, Tehran hökuməti Fidanın mesajını düzgün dəyərləndirə bilmir

Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan “Əl-Cəzirə”yə müsahibəsində İranın bölgədə öz maraqları üçün çoxlu vəsait xərclədiyini xatırladaraq, Suriyaya münasibətdə əvvəlki səhvlərin təkrarlanmaması gərəkdiyini bildirmişdi. Fidan İranı Suriyada qeyri-sabitlik yaratmaq cəhdlərindən və PKK/YPG-yə dəstəyindən vaz keçməyə çağırmışdı. Bu açıqlamadan sonra Türkiyənin İrandaki səfiri İran Xarici İşlər Nazirliyinə dəvət edilib. İran XİN sözçüsü İsmayıl Bəqai deyib ki, bəzi türk tərəfdaşlar öz siyasətlərinin nəticələri haqqında daha dərindən düşünməlidirlər: “Tehran hesab edir ki, region ölkələrinin prioriteti öz xalqlarının maraqlarına xidmət edən təhlükəsizlik sistemi yaratmaq olmalıdır”. Bəqai həmçinin vurğulayıb ki, mövcud fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, İran Türkiyə ilə əlaqələrə böyük əhəmiyyət verir və Ankara ilə bir sıra ortaq maraqlara malikdir. Bundan sonra İran səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkili Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb. Türkiyə XİN-in sözçüsü Öncü Keçeli bildirib ki, görüş zamanı ikitərəfli məsələlər müzakirə olunub, bəzi İran rəsmilərinin Türkiyəyə qarşı irəli sürdüyü iddialar gündəmə gətirilib. 

Politoloq Natiq Miri "Sherg.az"a deyib ki, İran Suriyadan qovulandan və eyni zamanda dəstəklədiyi Livandakı Hizbullah terror qruplaşması zəifləyəndən, liderləri məhv ediləndən sonra regionda təsir imkanları azalıb. Ekspert vurğulayıb ki, İranın "şiə qövsi" siyasəti iflasa uğrayıb: 

"İranın xərclədiyi milyardlarla dollar vəsait heçə gedib. İndiki vəziyyətdə Tehran hökuməti bu acı reallıqla hələ də barışa bilmir. Suriyaya yenidən geri dönüş və təsir imkanları da mövcud olmadığı üçün orada aranı qarışdırmaq və özünü geosiyasi maraqlarını təmin etmək istəyir. Bunu da birbaşa edə bilmədiyi üçün Suriyada mövcud olan PKK-nın digər qolu olan YPG terrorçuları vasitəsilə reallaşdırmağa çalışır. Bu yöndə terrorçu PKK ilə İran arasında ciddi danışıqlar gedir. Hətta Suriya məsələsində İsraillə İranın maraqları çox təəssüf ki, üst-üstə düşür. Tehran hökuməti İsraillə əməkdaşlıq səbəbi ilə digər dövlətləri suçlayır. Ancaq bu gün İran və İsrail Suriya ilə bağlı eyni siyasəti həyata keçirirlər. Tükiyə XİN başçısı Hakan Fidan 2011-ci ildən üzü bəri, yəni 14 il ərzində milyard dollarlarla vəsaitin boşa getdiyini xatırladıb. Bildirib ki, mənasız xərc əvəzinə, regiona sülhün gəlməsi siyasətinə dəstək vermiş olsaydılar, mənzərə başqa cür olardı". 

Analitik diqqətə çatdırıb ki, Bəqainin verdiyi açıqlama həqiqəti əks etdirmir: 

"O, İranın milli maraqlarını önə çəkir. İran əhalisi aclıq və səfalət içində yaşayarkən milyardlarla dollar vəsaiti Suriya və Livanda "Hizbullah"a, yaxud HƏMAS-a xərcləməyə nə hacət vardı? Bu gün siyasətdə hər şey nəticə ilə ölçülür. Nəticə sıfırdır. Türkiyənin addımlarının nəticəsi isə odur ki, xalqın əleyhinə olan zalım bir rejim devrilib, xalqın nümayəndələri hakimiyyətə gəlib. Bütün xalq zümrəsini özündə ehtiva edəcək bir keçid hökuməti yaratmaqla Suriyanı yenidən dirçəltmək istəyirlər. Bu, bölgədə sülhün bərqərar olmasının göstəricisidir. Əgər İran həqiqətən də, İsraillə düşmənçilik edirsə, o zaman İsraillə sərhəddə güclü Suriya dövlətinin olması Tehranı sevindirməlidir. Görürsüz, bu məsələdə də ziddiyyət var. Təəssüflər olsun ki, İran hökuməti Fidanın mesajını düzgün dəyərləndirə bilmir".