İranla sərhəddə yerləşən bölgələrə təhlükə YAXINLAŞIR TƏCİLİ

Son günlərdə ABŞ hərbi qüvvələrinin İranın nüvə infrastrukturlarına qarşı həyata keçirdiyi hücumlar beynəlxalq aləmdə ciddi narahatlıq yaradıb. Hücumların əsas hədəfi kimi tanınan obyektlərdən bəzilərinin nüvə fəaliyyəti ilə əlaqəli olması, bölgədə radiasiya sızması və ekoloji fəlakət təhlükəsi ilə bağlı sualları da gündəmə gətirib.

Beynəlxalq müşahidəçilər və mütəxəssislər yaranmış vəziyyətin yalnız hərbi-siyasi deyil, eyni zamanda ekoloji və humanitar fəsadlara yol aça biləcəyini qeyd edirlər. Radiasiya riskinin artması fonunda qonşu ölkələrdə də təlaş müşahidə olunur. 

Bəs Azərbaycana radiasiyanın yayılma ehtimalı varmı?

Məsələ ilə bağlı Radiasiya Problemləri İnstitutunun Baş elmi işçisi, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Fətullah Çiçək News24.az-a açıqlamasında bildirib ki, istənilən halda nüvə obyektləri olan əraziyə hərbi hücum edilərsə, radiasiya sızması mümkündür:

“Əgər nüvə obyektləri olan ərazi vurulubsa, təbii olaraq ətrafa radiasiya yayılır. Bu, fiziki və kimyəvi proseslərin nəticəsidir. İstər zəif, istərsə də yüksək səviyyəli zədələnmə olsun, orada radioaktiv maddələrin havaya qarışması mümkündür".

F. Çiçəyin sözlərinə görə, İran mənbələri hadisədən sonra bəyan edib ki, hücumdan öncə uran ehtiyatları həmin ərazidən çıxarılıb. Lakin bu məlumatın nə dərəcədə doğru olması hələlik təsdiqlənməyib və bölgədəki real vəziyyətin monitorinqi üçün beynəlxalq təşkilatların iştirakı vacib sayılır:

“Əgər radiasiya yayılarsa, bu ilk növbədə İran ərazisində ağır nəticələrə səbəb ola bilər. Yoluxma prosesi lokal xarakter daşısa da, külək, su axınları və digər təbii amillər vasitəsilə daha geniş coğrafiyaya da təsir göstərə bilər. Təbii olaraq Azərbaycan da İranla qonşu ölkə olduğuna görə ölkəmizin cənub bölgələrinə yayılma ehtimalı da mümükndür, amma istənilən halda bu hələki dəqiq təsdiqini tapmayıb".

Çiçək qeyd edib ki, radiasiya, xüsusilə ionlaşdırıcı şüalanma, insan sağlamlığı üçün son dərəcə təhlükəlidir:

"İnsanlarda ürəkbulanma, qusma, baş ağrısı, halsızlıq, dəridə yanıq və şişlər kimi nəticələr ola bilər. Genetik mutasiyalar, xərçəng riskinin artması (xüsusilə qan xərçəngi - leykoz), sonsuzluq, daxili orqanların funksiyasının pozulması baş verir. Radiasiyaya məruz qalan ərazilərdə torpaq, su və ərzaq məhsullarında çirklənmə baş verə bilər. Bu isə yalnız bir ölkənin deyil, bütün regionun ərzaq və su təhlükəsizliyi üçün ciddi təhdid hesab olunur".

Aqil Qarayev