Karbonmonoksid zəhərlənməsinin əlamətləri nələrdir? Bu zəhərlənmədə kimlər riskli qrupa daxildir?

Bakıda dəm qazından ölüm hadisələri baş verib. Belə ki, 1967-ci il təvəllüdlü Ülkər Bağıyeva yaşadığı Qızıldaş qəsəbəsindəki evdə dəm qazından zəhərlənərək vəfat edib. Sabunçu rayonunda da dəm qazından zəhərlənmə baş verib. Belə ki, 1984-cü il təvəllüdlü Aygün Məmmədova yaşadığı Balaxanı qəsəbəsindəki evin hamamında dəm qazından boğulub.

Dəm qazından zəhərlənmə, rəngsiz və qoxusuz bir qaz olan karbonmonoksidin nəfəs alması nəticəsində yaranan ölümcül bir vəziyyətdir. Bədəni oksigendən məhrum edir, təhlükəli nəticələrə səbəb olur. Erkən diaqnoz qoyulmazsa, ölümcül ola bilər. Baş ağrısı, başgicəllənmə və ürəkbulanma kimi simptomları var. Ehtiyat tədbirlərinin görülməsi vacibdir. Karbonmonoksid rəngsiz, qoxusuz, lakin çox zəhərli bir qazdır. Qalıq yanacaqların yanması nəticəsində ayrılan bu növ qazın nəfəs alması orqanizmə ciddi ziyan vurur.

Karbonmonoksid zəhərlənməsi qan dəyərlərində karbonmonoksid yığıldığı zaman meydana gələn ciddi bir sağlamlıq problemidir. Zəhərlənmə qanda oksigenin miqdarı az olduqda və ağciyərlərə çatan havada dəm qazı kimi zəhərli qaz olduqda baş verir.

Dəm qazı ilə zəhərlənmə bir çox amillərə görə baş verir. Yanacaq istehlak edən cihazlar, məhsullar və avtomobillər tərəfindən buraxılan bu zəhərli qaza uzun müddət məruz qalma səbəblər arasında birinci yerdədir. Bundan əlavə, kombi kimi təbii qazla işləyən qurğulara texniki qulluq göstərilməməsi də onların nasazlığına və qaz sızmasına səbəb ola bilər.

Təhlükəsiz istifadə və texniki xidmətin təmin edilməsi üçün bu mütəmadi olaraq edilməlidir.

Karbonmonoksid zəhərlənməsi necə baş verir?

Qaz çatışmazlığı qaz yanacaqları ilə istilik istehsal edərkən və ya bəzi cihazlarda, məsələn, kombilərdə baş verir. Bu, ətraf əraziyə sızır və bir insan uzun müddət məruz qaldıqda, zəhərlənmə ilə qarşılaşır.

Məsələn; qış aylarında istifadə edilən sobalar zəhərlənməyə səbəb ola bilər. İstilik məqsədləri üçün istifadə edilən soba kömür kimi yanacaq yandırdıqda karbonmonoksid yaranır. Lakin külək əks istiqamətdə əsən tüstünün soba borularından geri sovrularaq ev mühitinə yayılmasına səbəb olur və ətrafdakıları sıx tüstüyə məruz qoyur. Sobadan zəhərlənmə əlamətləri olan insanlar tez bir zamanda xəstəxanaya çatdırılmalı və müalicə edilməlidir. Əks halda çox ciddi neqativ hallarla qarşılaşa bilərsiniz.

Karbonmonoksid zəhərlənməsi zamanı ən çox kimlər risk altındadır?

Nəfəs aldığımız havanın keyfiyyəti çox önəmlidir. Əgər mühit havalandırılmırsa, dəm qazına daimi məruz qalma həmin mühitdə olan insanları zəhərlənmə riski ilə üz-üzə qoyur.

Bundan əlavə, həssas dərisi olan insanlar zəhərlənmə kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə daha çox məruz qalırlar.

Məsələn, körpələr, hamilə qadınlar, qan azlığı olan şəxslər və xroniki xəstəlikləri olan insanlar həssas bədənə malik olduqları üçün zəhərlənmə riski altındadırlar.

Dəm qazı ilə zəhərlənmənin əlamətləri hansılardır?

Ciddi risklər gətirən dəm qazı zəhərlənməsi xəstənin orqanizminə ciddi ziyan vura bilər. Bu növ zəhərlənmələr bir çox orqanlara ziyan vuraraq, insanın həyatını davam etdirməsini çətinləşdirir.

Zəhərlənmə hadisəsi çox zaman yatarkən baş verir və ya qazın uzun müddət qalması huşunu itirməsinə səbəb olduğu üçün insan fərqində olmadan bu qazın təsirindən həyatını itirə bilər.

Ən böyük risk insanın həyatını itirməsidir. Odur ki, tənəffüs yolu ilə zəhərlənmələrə qarşı tədbir görə, ilk əlamətləri görən kimi xəstəxanaya müraciət edə və erkən müalicə ilə riskləri minimuma endirə bilərsiniz.

Mütəxəssislərin fikrincə, qazla işləyən və dəm qazı istehsal edən məhsullar üçün cihazların yerləşdiyi mühitin adekvat ventilyasiyaya malik olmasını təmin etmək üçün diqqət yetirilməlidir.

Qapalı ərazilərdə xüsusilə avtomobil ən aşağı sürətlə boş rejimdə işləyərkən, maşında yatmamalı və oturmamalısınız. Əks halda, qazla uzun müddət məruz qalmaq zəhərlənməyə səbəb olacaq.

Unutmamaq lazımdır ki, dəm qazı ilə zəhərlənmə nəticəsində qanda artan bu elementin orqanizmdən çıxarılması üçün oksigen lazımdır. Tənəffüs yolları zəhərlənməsi yaşayan şəxslər qısa müddətdə simptomlar yaşayırlar. Bu adətən 15-30 dəqiqə ərzində baş verir. Semptomları hiss etməyə başlayan kimi ətrafdan uzaqlaşmaq və təmiz hava almaq lazımdır.

İradə Cəlil, Bizimyol.info