Kriminal “imperatorluğu” olan “Rezo” necə yaxalandı? Europol işə qarışdı ARAŞDIRMA

 “Rezo” ləqəbli kriminal avtoritet Revaz Katamadze: Bioqrafiya, Fəaliyyət və Son Hadisələr

“Rezo” ləqəbli Revaz Katamadze postsovet məkanında tanınmış kriminal avtoritetdir.

"Rezo"

Lent.az bu avtoritetlə bağlı geniş araşdırmanı təqdim edir:

O, beynəlxalq miqyasda fəaliyyət göstərən və “qanuni oğru” statusuna malik nüfuzlu fiqurlardan biridir. Katamadze xüsusilə keçmiş SSRİ ölkələrində, o cümlədən doğma Gürcüstanda və Ukraynada kriminal aləmdəki rolu ilə tanınıb. Son dövrlərdə onun adı Almaniyada həyata keçirilən böyük bir əməliyyat və həbs xəbərləri ilə yenidən gündəmə gəlib.

Revaz Katamadze 1974-cü ildə Gürcüstanda, Zestafoni şəhərində anadan olub. Cinayətkar karyerasına gənc yaşlarında başlayaraq qısa zamanda kriminal aləmdə nüfuz qazanıb. O, 2000-ci ildə Moskva şəhərində “qanuni oğru” (vor v zakone) kimi taclandırılıb və bununla da postsovet məkanının kriminal iyerarxiyasında yüksək mövqeyə yiyələnib. Katamadze kriminal aləmdə “Rezo” və “Magalo” ləqəbləri ilə tanınır. Onun Gürcüstan mafiyasının məşhur Suxumi klanının üzvü olduğu qeyd olunur. Hətta Ukraynanın Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının hazırladığı 557 qanuni oğru siyahısına Revaz Katamadzenin adı daxil edilib.

Katamadze cinayətkar karyerası boyu müxtəlif sahələrdə qanunsuz fəaliyyətlə məşğul olub. O, Ukrayna da daxil olmaqla bir sıra ölkələrdə oğurluq, quldurluq və reket kimi cinayət əməllərinin təşkilində ittiham edilib. Məsələn, əvvəlki illərdə Katamadze və onun dəstəsi Kiyev vilayətində bir iş adamının ailəsinə qarşı silahlı quldurluq hücumunda təqsirli bilinərək məhkum olunublar. Bu kimi hadisələr onun kriminal aləmdəki nüfuzunu daha da “möhkəmləndirib” və onu postsovet coğrafiyasında təhlükəli avtoritetlər siyahısına daxil edib.

"Rezo"

Kriminal avtoritet “Rezo” uzun illər ərzində beynəlxalq miqyasda oğru dəstələrini yönləndirməkdə ad çıxarıb. O, Avropanın müxtəlif ölkələrində, xüsusən də Almaniya və digər AB dövlətlərində oğurluq şəbəkələrini idarə etməkdə şübhəli bilinib. Məlumatlara görə, Katamadze qanunsuz əldə edilmiş pulların yuyulması sxemlərinə də rəhbərlik edib. Onun kriminal “kariyera”sı müddətində topladığı nüfuz sayəsində müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən bir çox cinayətkar qruplaşmalara təsir göstərdiyi bildirilir. Buna görə də Revaz Katamadze postsovet mafiyasının rusdilli qanadının xaricdəki ən nüfuzlu nümayəndələrindən biri hesab.

"Rezo"

Revaz Katamadzenin kriminal fəaliyyəti əsasən Gürcüstan, Ukrayna və Şərqi Avropa ölkələri ilə bağlı olub. Doğulduğu Gürcüstanda 1990-cı illərdə formalaşan “Suxumi klanı”nın üzvü kimi tanınan Katamadze, ölkəsində cinayətkarlığa qarşı qanunların sərtləşdirilməsindən sonra xaricdə fəaliyyətini davam etdirməyə başlayıb. O, uzun müddət Ukraynada kriminal aləmdə fəal olub, burada digər postsovet ölkələrindən olan avtoritetlərlə əlaqələr qurub. Məsələn, onun Ukraynada yaşadığı dövrdə başqa kriminal fiqurlarla – həm yerli, həm də xarici “qanuni oğru”larla – işbirliyi etdiyi qeyd edilir. Katamadze postsovet məkanından olan cinayətkar “qastrolyorları” Ukrayna mühitinə daxil etməkdə və onları yönləndirməkdə rol oynayıb – bu, sovet sonrası mafiyanın beynəlmiləlləşməsi prosesində onun əhəmiyyətini göstərir.

Bununla yanaşı, “Rezo” Şərqi Avropada – xüsusilə Almaniyada – aktiv fəaliyyət göstərən gürcü mafiyasının əsas simalarından biri olub. O, Avropa İttifaqı ölkələrində mənzillərə girən oğru şəbəkələrini koordinasiya edirdi. Bu cinayətkar qruplar əsasən, Gürcüstan və digər MDB ölkələrindən gələn oğrulardan ibarət olub və Katamadzenin rəhbərliyi altında Almaniya, Fransa, İtaliya kimi ölkələrdə oğurluq hadisələri törədiblər (xüsusilə ev oğurluqları). Belə geniş coğrafiyada aktiv olması Revaz Katamadzenin mafiyanın beynəlxalq əlaqələrində oynadığı rolu bir daha təsdiqləyir.

Katamadzenin cinayət fəaliyyəti dəfələrlə hüquq-mühafizə orqanlarının diqqətini cəlb edib. Son 20 il ərzində o, Ukrayna ərazisində müxtəlif cinayətlərə görə, dəfələrlə saxlanılıb və istintaqa cəlb olunub. İlk böyük qarşıdurmalardan biri 2006-cı ildə baş verib: mənbələrə görə, həmin il Ukrayna polisi “Rezo”nu ilk dəfə həbs edib və onu Gürcüstana deportasiya edib. Bu deportasiyadan sonra Gürcüstanda onun barəsində “qanuni oğru” statusuna görə cinayət işi açılıb. Lakin cəzaçəkmə müəssisəsində bir müddət qaldıqdan sonra, Katamadze Gürcüstanda elan olunan amnistiya dalğasından yararlanaraq vaxtından əvvəl azadlığa çıxıb. Azadlığa çıxdıqdan sonra o, yenidən Ukraynaya qayıdıb və burada kriminal fəaliyyətini davam etdirib.

2020-ci ilin payızında Ukrayna polisi “Rezo” ləqəbli Katamadzeni yenidən həbs etdi. Həmin dövrdə Ukrayna vətəndaşlığı almağa çalışan Katamadzenin müraciəti rədd edilmişdi və o, deportasiyadan yayınmaq üçün gizlənirdi. 31 oktyabr 2020-ci ildə Ukrayna Milli Polisinin əməkdaşları onu Kiyev yaxınlığında, bağ evində yaxaladılar. Bu zaman məlum oldu ki, Katamadze ölkədə qanunsuz yaşadığı üçün saxlanılıb və onun barəsində deportasiya qərarı verilə bilər. Lakin Volın vilayət məhkəməsi 2020-ci ilin noyabrında Katamadzenin həbsdə saxlanılması və ölkədən çıxarılması barədə vəsatəti rədd etdi, hüquqi prosedurlar tam aydınlaşdırılmadan onu həbsdə saxlamağın qanunsuz olduğunu bildirdi. Məhkəmə qərarına əsasən, 46 yaşlı Revaz Katamadze noyabr ayında azadlığa buraxıldı. Bu qərarda onun “qanuni oğru” statusunun qanuni əsasla deportasiya üçün yetərli dəlil sayılmaması da göstərildi.

"Rezo"

Ukraynada hüquq-mühafizə orqanlarının Katamadze ilə bağlı mübarizəsi bununla bitmədi. Prezident Zelenskinin 2021-ci ilin mayında kriminal avtoritetlərə qarşı başladığı genişmiqyaslı kampaniyada “Rezo” da hədəf alınanlar sırasında idi. 28 may 2021-ci ildə SBU (Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti) Lvov vilayətinin Strıy şəhərində xüsusi əməliyyat keçirərək Revaz Katamadzeni və digər bir “qanuni oğru”nu (V. Panüşini) saxladı. Həmin vaxt Katamadze artıq Ukrayna rəsmilərinin sanksiya siyahısına daxil edilmişdi və onun ölkəyə girişi rəsmi qadağan olunmuşdu. 2021-ci ilin yazında Ukrayna hökuməti tərəfindən 557 “qanuni oğru”ya və 111 xarici kriminal avtoritetə qarşı sanksiyalar qüvvəyə minmiş, onlardan bəziləri ölkədən çıxarılmışdı. Katamadze də bu kateqoriyaya aid edildiyindən, SBU-nun əməliyyatı nəticəsində onun Ukraynadakı fəaliyyəti faktiki olaraq bitmiş oldu. Bir müddət sonra “Rezo” Ukraynanı tərk edərək Avropada gizli şəkildə fəaliyyətini davam etdirməyə çalışdı – onun növbəti dəfə xəbərlərə çıxması artıq başqa ölkədə baş verdi.

2025-ci ilin mart ayında Revaz Katamadzenin cinayətkar karyerasında növbəti dönüş nöqtəsi yaşandı. Almaniyada, Ukrayna polisi ilə birgə əməkdaşlıq çərçivəsində, “Rezo” ləqəbli bu kriminal avtoritetə qarşı genişmiqyaslı xüsusi əməliyyat keçirildi və o, saxlanıldı. Almaniya hüquq-mühafizə orqanları Katamadzeni ölkədə mənzil oğurluqları ilə məşğul olan cinayətkar qrupların təşkilatçısı və qanunsuz yolla əldə edilmiş vəsaitlərin yuyulmasında iştirak edən şəxs kimi ittiham edirlər. Əməliyyat başlamazdan əvvəl Ukrayna polisi 51 yaşlı Katamadze barədə alman həmkarlarına ətraflı məlumat vermişdi; nəticədə 26 mart 2025-ci il tarixində Almaniyanın üç federal əyalətində – Baden-Vürttemberq, Şimali Reyn-Vestfaliya və Bavariyada – eyni zamanda reydlər həyata keçirildi. Bu çoxşəhəli əməliyyata 1000-dən çox alman polisi və Ukrayna Milli Polisinin strateji əməliyyatçılarından ibarət qrup cəlb olundu, reydlər zamanı xeyli miqdarda nağd pul, silah, telefonlar və digər dəlillər ələ keçirildi.

Nəticədə, Revaz Katamadze Almaniyanın Essen şəhərində tutuldu. 27 mart 2025-ci ildə Essen məhkəməsi onun barəsində ilkin olaraq 3 aylıq həbs-qətimkan tədbiri seçdi. Hazırda “Rezo”nun Almaniyada məhkəmə prosesi davam edir və onu ən azı 5 il müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzası gözləyir (Alman qanunvericiliyinə əsasən onun törətməkdə ittiham olunduğu cinayətlərə görə). Bu beynəlxalq əməliyyatın uğurla başa çatması Ukrayna, Almaniya və Europol arasındakı səmərəli informasiya mübadiləsi sayəsində mümkün oldu.

Revaz “Rezo” Katamadzenin Almaniyada həbsi postsovet kriminal aləmində ciddi rezonans doğurub. Bir vaxtlar Gürcüstan mafiyasının xaricdəki əllərindən biri sayılan bu şəxsin zərərsizləşdirilməsi hüquq-mühafizə orqanlarının transnational cinayətkar şəbəkələrə qarşı mühüm nailiyyəti kimi dəyərləndirilir. Hazırda Katamadze ilə bağlı istintaq davam edir və onun cinayət yolu ilə əldə etdiyi vəsaitlərin izinə düşülərək mümkün əlaqədar şəxslərin də müəyyənləşdirilməsi istiqamətində iş aparılır. Bu hadisə, eyni zamanda, “qanuni oğru” fenomeninə qarşı beynəlxalq müstəvidə aparılan mübarizənin növbəti nümunəsidir.

Nəticə olaraq, “Rezo” ləqəbli Revaz Katamadzenin həyatı və fəaliyyəti postsovet mafiyasının son onillərdə keçdiyi təkamül yolunun bariz göstəricisidir. Gürcüstanın kriminal aləmindən çıxaraq Ukrayna və Avropada nüfuz sahibi olan bu avtoritetin karyerası, cinayətkar şəbəkələrin qloballaşmasını və eyni zamanda hüquq-mühafizə orqanlarının bu şəbəkələri çökdürmək üçün artan əməkdaşlığını əks etdirir. Katamadzenin Almaniyada həbsi ilə onun uzun illər boyu toxunulmaz görünən kriminal “imperatorluğu” ciddi zərbə aldı. Bu, mafiyaya dair xəbərlər arasında geniş diqqət çəkən bir olaydır və gələcəkdə də beynəlxalq səviyyədə bu kimi fiqurlara qarşı mübarizənin davam edəcəyini göstərir.