“Maqsud Şeyxzadə. Qəzəl mülkünün sultanı” kitabı nəşr olunub

Bakı, 4 iyul, AZƏRTAC

Azərbaycan torpağının işıqlı oğlu Maqsud Şeyxzadə XX əsr Özbəkistan elmi mühitinin məşhur nümayəndəsi, filosof şairi, dramaturqu, ustad tərcüməçisi, görkəmli pedaqoqu, dilçisi, tənqidçisi, folklorşünası, ədəbiyyatşünası və ilk olaraq, nəvaişünasıdır. Özbək xalqı Azərbaycandan imperiya şəri ilə sürgün olunaraq ona pənah gətirən 20 yaşlı gənci öz balası kimi bağrına basmışdır. Maqsud Şeyxzadə elə bir ömür yaşamışdır ki, bu tale iki qardaş xalqın yüzilliklər dolu ədəbi əlaqələr tarixinin canlı varisi, mənəvi körpüsü olmuşdur.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirlər Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi şurasının qərarı ilə nəşr olunmuş “Maqsud Şeyxzadə. Qəzəl mülkünün sultanı” kitabında yer alıb. Kitabın elmi redaktoru akademik İsa Həbibbəyli, redaktoru dosent Siracəddin Hacılı, özbəkcədən tərcümə edən və “Ön söz” müəllifi nəvaişünas alim Almaz Ülvi Binnətovadır.

“Maqsud Şeyxzadənin “Qəzəl mülkünün sultanı” kitabı 53 il əvvəl məşhur özbək alimi, klassik irs tədqiqatçısı, nizamişünas Natan Mallayev tərəfindən müxtəlif mətbuat orqanlarından, alimin yaradıcılıq arxivindən toplanaraq 1972-ci ildə nəşr edilib. Maqsud Şeyxzadənin əsərlərinin altıcildliyinin dördüncü cildi bütövlükdə (378 səhifə) Əlişir Nəvai haqqında ciddi axtarışlar sayəsində yazılmış silsilə tədqiqatlardır.

“Qəzəl mülkünün sultanı” kitabı özbəkcə yazılıb. İlk olaraq, kitabı tərcümə etməyi planlaşdırdıq. Daha sonra, sosializm realizm ideologiyasına aid hissələr redaktə olunmalı və nəhayət, bu işlər elə görülməli idi ki, Maqsud Şeyxzadə elmi üslubuna toxunulmasın, fikir və düşüncələri təhrif olunmasın. Ciddi və məsuliyyətli bir sınaq qarşısında idik.

Amma qəlbimizdəki dahi Əlişir Nəvainin sehr dolu yaradıcılığına, həyatına olan heyranlığımız, müdrik məktəbindən aldığımız tərbiyə, ruhumuzu aydınladan ibrət dərsləri qələmimizə senzura oldu. Əvvəla onu deyim ki, tərcümə işi çətin olmadı. Çünki Əlişir Nəvai haqqında tədqiqatlar Azərbaycandan yenicə getmiş bir gəncin qələm məhsulu idi. Həm o vaxtlar Azərbaycanda çox məşhur olan və daim tədqiqat mövzusu olaraq araşdırılan, haqqında yazılan Əlişir Nəvai mövzusuna Azərbaycan sevgisi qatılmışdı, həm də özbək dilini yenicə öyrənən Maqsud Şeyxzadənin fikirlərində Azərbaycan çalarları çox idi və nəhayət, Nəvainin dili Füzuli dilinə çox yaxın olduğundan çox vaxt elə düşünürdüm ki, sadəcə kirildən latına mətn köçürürəm, yəni bu qədər yaxın, rahat və aydın bir yazı dili idi. Maqsud Şeyxzadənin “Qəzəl mülkünün sultanı” kitabını – Əlişir Nəvai haqqında özbək dilində yazdığı tədqiqatlarını Azərbaycan dilində diqqətinizə çatdırarkən böyük məsuliyyət daşıdığımızı da hiss edirik”, - deyə kitabı nəşrə hazırlayan Almaz Ülvi qeyd edib.