Icma.az
close
up
RU
Media savadlılığı ilə bağlı 3 vacib məqam

Media savadlılığı ilə bağlı 3 vacib məqam

Bakupost saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Söz azadlığı və müasir media bütün üstünlüklərinə rəğmən, həm də ciddi problemlə - informasiyanın etibarlılığı ilə üz-üzədir. İstifadəçi çox vaxt müxtəlif mənbələrdə ziddiyyətli məlumatlarla rastlaşır və həqiqəti müəyyən etmək çətinləşir. Buna görə də, bütün media məlumatılar savadlı təhlilə və düzgün istifadəyə ehtiyac duyur.

1.Media savadlılığı anlayışının mahiyyti

Ekspertlər əmindir ki, təkcə jurnalistlər deyil, adi insanlar, bəzən təhrif olunmuş məlumatlar daşıyan media kontentinin istifadəçiləri də media savadlılığına malik olmalıdırlar. Sadə dildə desək, media savadlılığı mahiyyət etibarilə media məhsullarını yaratmaq və istifadə etmək, eləcə də əldə olunan məlumatlara tənqidi yanaşmaq bacarığıdır. Yeni informasiya mədəniyyəti şəraitində bu keyfiyyəti xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Müasir şəraitdə “media” anlayışı xeyli genişlənibr. Bu gün təkcə media deyil, bütün rəqəmsal mühit gənclər tərəfindən xüsusilə fəal şəkildə istifadə olunur. Buna görə də ekspertlər media savadlılığını gündəlik savadlılığın mühüm hissəsi adlandırırlar. Uşaqların erkən yaşlarından nəhəng məlumat axınlarını necə düzgün idarə etməyi başa düşmələri çox vacibdir. Çünki bu gün onların bütün həyatı media mühitində keçir.

2.Media savadlılığına niyə yiyələnmək lazımdır?

Müasir istehlakçı hər gün müxtəlif növ məlumatlarla qarşılaşır. Üstəlik, onun həcmi, məsələn, ötən əsrin əvvəli ilə müqayisədə onlarla dəfə çoxdur. İstifadəçi dünyanın istənilən ölkəsində, məsələn, ABŞ-da, yaxud öz ölkəsində baş verən hadisələr, ən son xəbərlərlə istənilən vaxt, sadəcə olaraq, mövcud mediadan istifadə etməklə tanış olabilər. Bu məlumatlar insanın onu əhatə edən hər şey haqqında təsəvvürünü formalaşdırır, həmçinin onun dünyagörüşünə, ümumiyyətlə, iqtisadi sabitliyə və siyasi vəziyyətə mühüm təsir göstərir.

3.Media savadlılığını necə inkişaf etdirmək olar?

Media məlumatlarının düzgün istifadəsi üçün tövsiyələr ümumi götürsək, sadədir. Hər şeydən əvvəl, şəxsi məlumatlarınızı həmişə etibarlı şəkildə qorumalısınız. Etibarlı parollar və özünü təsdiqləmiş təhlükəsiz resurslardan istifadə media savadlılığına doğru yolda ilk addımdır. Müəyyən bir hadisə haqqında məlumatı öyrənərkən müxtəlif mənbələrdən məlumat götürmək vacibdir. Bu, vəziyyətin vahid mənzərəsini yaratmağa kömək edəcək. Eyni zamanda, bu məlumat mənbələrinin seçiminə diqqətlə yanaşmaq, məlumatları fakt və sübutlarla dəstəkləyənlərə etibar etmək lazımdır.

Ümumiyyətlə, haradan əldə olunmasından asılı olmayaraq, bütün məlumatlar tənqidi şəkildə qəbul edilməlidir. Axı hər bir hadisə həmişə müəlliflərin nöqteyi-nəzərindən işıqlandırılır və heç də həmişə tərəfsiz fikir formalaşmasına imkan vermir.


Mövzu ilə bağlı Bakupost.az -a danışan media eksperti Müşfiq Ələsgərli də hesab edir ki, gündəlik xəbər dövriyyəsi yalnız etibarlı və düzgün məlumatlardan ibarət deyil.


Onun sözlərinə görə, "yanlış xəbər", "saxta xəbər", "dezinformasiya" da informasiya axınında geniş yer tutur:


"Analitik mərkəzlərin araşdırmalarına görə, “saxta xəbər”in qlobal informasiya dövriyyəsində çəkisi 45-80 faiz aralığında dəyişir. Bu isə dünya üçün ciddi bir problemə çevrilib. Saxta xəbər insanları çaşdırır, səhv qərarlar verməsinə, yanlış addımlar atmasına səbəb olur. Bu baxımdan, saxta xəbər və dezinformasiya bəzən “dünyanın yeni fəlakəti” kimi xarakterizə edilir".

Ekspertin sözlərinə görə, rəqəmsal transformasiya, sosial media platformalarının çoxalması və onlayn informasiya resurslarının inkişafı hazırkı dövrdə informasiya axınını inanılmaz dərəcədə sürətləndirir:


“Analitik mərkəzlər qeyd edirlər ki, hazırda hər gün dünyada təqribən 2,5 kvintilyon bayt həcmində məlumat yaradılır və paylaşılır. İnsanlar fərdi maraqları olmasa belə, hər gün yüzlərlə xəbərlə qarşılaşır, eşidir, görür və oxuyurlar. Bundan başqa, hər bir cəmiyyət üzvü öz növbəsində xəbər istehsalçısı və ya mənbə rolunda çıxış edə bilər. Yəni, informasiya emalı və istehlakı artıq günümüzün ayrılmaz hissəsinə çevrilib".

M.Ələsgərli deyir ki, belə bir informasiya bolluğunda doğru xəbəri seçmək və onun etibarlılığını müəyyənləşdirmək üçün müəyyən bacarıqlara malik olmaq vacibdir:

“İnsanlar doğru xəbəri saxtadan ayırmağı, dezinformasiya təsirindən yayınmağı bacarmalıdır. Eyni zamanda, xəbər istehsalçısı kimi obyektiv davranmaq qabiliyyətinə sahib olmalıdırlar. Bu məsələlərin həlli isə “media savadlılığı” anlayışında öz əksini tapır.

Azərbaycanın "Media haqqında" qanunu da media savadlılığını artırmaq məsələsini vacib bir tələb kimi qarşıya qoyur.Qanunun 10-cu maddəsi vətəndaşların media savadlılığının inkişaf etdirilməsi üçün dövlət orqanlarının müəyyən öhdəliklərini təsbit edir. Bu istiqamətdə müxtəlif proqramlar həyata keçirilir, tədbirlər təşkil olunur. Medianın İnkişafı Agentliyi bu sahədə xüsusi proqramlar və internet resursları təqdim etməklə mövzuya marağı artırmağa çalışır. Agentlik 2023-cü ildə istifadəyə verilmiş "Medialiteracy.media.gov.az" portalı vasitəsilə əhaliyə faydalı məlumatlar təqdim edir. Bundan əlavə, “Media Savadlılığı Həftəsi” çərçivəsində kampaniyalar təşkil edilir ki, bu da vətəndaşların media savadlılığını stimullaşdırır.

Bütün bu səylər Azərbaycanda media savadlılığı səviyyəsinin yüksəldilməsinə yönəlib və bu istiqamətdə sistemli işlərin həyata keçirilməsi vacib bir addım kimi qiymətləndirilir”.


Rəhman Mirzəlizadə, BakuPost

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:105
embedMənbə:https://www.bakupost.az
archiveBu xəbər 16 Dekabr 2024 22:27 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see348

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see248

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see237

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see219

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see195

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see191

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see190

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see180

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see176

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see166

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see158

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see157

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see136

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see133

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see132

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see131

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see130

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see128

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see128
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri