Məktəblərdə maliyyə savadlılığı şagirdlərə tədris olunmalıdır? EKSPERT FİKRİ

"Şagirdlərə iqtisadi biliklərin öyrədilməsi son illərdə daha çox müzakirə olunmağa başlayıb və dünyanın bir çox yerində, o cümlədən Azərbaycanda da məktəblərdə maliyyə savadlılığının tədrisi vacib hesab olunur. Gələcəyin iqtisadiyyatında uğur qazanmaq üçün tələb olunan əsas bacarıqlardan biri maliyyə savadlılığıdır. Bu sahə şəxsi büdcə idarəçiliyi, investisiya və sahibkarlıq kimi mövzuları əhatə edir. Məktəblərdə bu biliklərin öyrədilməsi şagirdlərə həyatlarında lazım olacaq praktiki biliklər qazandırmaqla yanaşı, onların öz gələcəklərinə daha sağlam bir əsas yaratmalarına kömək edər". Bu sözləri TİHA-nın sədri, təhsil eksperti Əmrah Həsənli SİA-ya açıqlamasında deyib.

Onun sözlərinə görə, şagirdlərə şəxsi büdcə idarəçiliyinin öyrədilməsi, onların gələcəkdə pul idarəetməsini effektiv şəkildə həyata keçirmələrinə imkan yaradacaq: "Bu dərslərdə əsas məqsəd, şagirdlərə gəlir və xərclər arasındakı əlaqəni başa salmaq, qənaət etməyi və öz maliyyə hədəflərini müəyyənləşdirməyi öyrətməkdir. Bu bacarıqlar, şagirdlərin böyüdükcə maliyyə stresslərini azaldacaq və onların özlərinə maliyyə hədəfləri qoymalarına yardım edəcək.
İnvestisiya sahəsində təhsil şagirdlərə riskləri və gəlirləri analiz etməyi öyrətmək, eyni zamanda onların uzunmüddətli maliyyə planlamasını formalaşdırmaq baxımından çox əhəmiyyətlidir. Şagirdlərə səhmlər, istiqrazlar, əmlak və digər investisiya növləri haqqında əsas biliklər verilməklə, gələcəkdə iqtisadi vəziyyətlərini gücləndirə biləcək maliyyə qərarları qəbul etmələrinə şərait yaranar.
Sahibkarlıq dərsləri isə şagirdlərə işqurma, biznes ideyalarını inkişaf etdirmə və idarəetmə bacarıqları qazandırır. Sahibkarlıq düşüncəsi, yaradıcı düşünmə və riskləri idarə etmə qabiliyyəti inkişaf etdirir. Bu, şagirdlərə yalnız öz işlərini qurmaqla bağlı deyil, həm də komanda işini, liderlik qabiliyyətlərini və əmək bazarında uğur qazanmaq üçün lazım olan digər bacarıqları öyrədir".

Ekspert bildirib ki, şagirdlərə maliyyə savadlılığı öyrədilməsi onların gələcəkdə maliyyə qərarlarını daha düzgün və məlumatlı şəkildə qəbul etmələrini təmin edir: "Sahibkarlıq və maliyyə bilikləri şagirdlərə öz bizneslərini qurmaq və ya mövcud şirkətlərdə effektiv işləmək üçün lazım olan bilikləri verir. Bu, daha çox iş yerlərinin yaranmasına və iqtisadiyyatda yeni təşəbbüslərin ortaya çıxmasına gətirib çıxara bilər. Məktəblərdə maliyyə savadlılığı dərslərinin tədrisi üçün müvafiq müəllimlər və tədris materialları lazımdır. Bəzi məktəblərdə bu cür resursların olmaması tədrisin keyfiyyətini azalda bilər. Xüsusilə dövlət məktəblərində tədris üçün infrastruktural problemlər mövcuddur. Bu dərslərin effektiv tədrisi üçün texnoloji avadanlıqlar və müasir tədris üsullarına ehtiyac var.

Şagirdlərin yaş səviyyələrinə və anlama qabiliyyətlərinə uyğun olaraq bu mövzuları başa salmaq bəzən çətin ola bilər. Gənc yaşda bu mövzuları öyrətmək, şagirdlərə çətin gələ bilər, buna görə də dərslərin məzmunu doğru şəkildə hazırlanmalıdır. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, maliyyə savadlılığına dair dərslər bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə artıq məktəb proqramlarının bir hissəsi halına gəlib. Məsələn, ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya və Avstraliya kimi ölkələrdə bu sahədə çoxsaylı tədris proqramları mövcuddur. Avstraliya 2014-cü ildən etibarən məktəblərdə iqtisadi və maliyyə təhsili verilməsini məcburi edib.

Məktəblərdə maliyyə savadlılığının tədrisi yalnız şagirdlərin iqtisadi biliklərini artırmaqla qalmır, həm də onların gələcəkdə uğurlu və məsuliyyətli vətəndaşlar kimi yetişmələrinə dəstək verir. Bu sahədə təhsil sisteminin gücləndirilməsi, gələcək nəsillərin daha sağlam iqtisadi qərarlar qəbul etməsinə imkan yaradacaq. Lakin bunun həyata keçirilməsi üçün doğru resurslar, təlimatçı və infrastruktura ehtiyac vardır. Nəticə etibarilə, maliyyə savadlılığı məktəb proqramlarına daxil edilməlidir, amma bu addımın həyata keçirilməsi mərhələli və diqqətli olmalıdır".