Icma.az
close
up
RU
Milli mənəvi DƏYƏRLƏRİ təhqir edənləri hansı cəza gözləyir?

Milli mənəvi DƏYƏRLƏRİ təhqir edənləri hansı cəza gözləyir?

Icma.az, Lent az portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

Milli-mənəvi dəyərlər – xalqın tarixi, mədəniyyəti, dini inancları, şəhidlərinin xatirəsi və dövlət rəmzləri – hər bir millətin mənəvi dirəyi və birliyinin simvolu hesab olunur. Bu dəyərlərə hörmətsizlik yalnız fərdlərə qarşı deyil, bütövlükdə cəmiyyətə, milli kimliyə və dövlətçilik prinsiplərinə qarşı yönəlmiş təhqir kimi qəbul edilir. Ona görə də, müxtəlif ölkələrdə bu cür hallara qarşı həm hüquqi, həm də ictimai müstəvidə ciddi tədbirlər görülür.

Lent.az Azərbaycanda və başqa ölkələrdə milli-mənəvi dəyərlərin təhqirinə görə tətbiq edilən cəza tədbirlərini təqdim edir.

Ümumi cəza tədbirləri

Dünyada milli-mənəvi dəyərlərə hörmətsizlik hallarında tətbiq edilən cəza tədbirləri əsasən bir neçə istiqamətdə cəmlənir. Bir çox ölkədə belə hallara görə, pul cərimələri nəzərdə tutulur. Bu, həm dövlət simvollarının, həm də tarixi abidələrin təhqirində geniş tətbiq olunan vasitədir. Digər geniş yayılmış cəza azadlıqdan məhrumetmədir. Xüsusilə şəhidlərin, müharibə qurbanlarının və milli liderlərin xatirəsini alçaldan hərəkətlər bir çox ölkədə həbs cəzası ilə nəticələnir. Məhkəməyə qədər tətbiq edilən inzibati məsuliyyət də mövcuddur. Bəzi hallarda inzibati həbs, ictimai işlər və ya müəyyən müddət fəaliyyət qadağaları tətbiq edilir.

Qanuni tədbirlərlə yanaşı, ictimai qınaq və sosial sanksiyalar da mühüm rol oynayır. Bir çox ölkədə sosial mediada linç, ictimai etimadın itirilməsi və vəzifədən kənarlaşdırılma bu cür hərəkətlərə qarşı əsas mexanizmlərdəndir. Qərb ölkələrində isə daha çox maarifləndirici yanaşmalar tətbiq edilir. Hörmətsizlik edən şəxslərə yalnız cəza deyil, həm də təhsil və mədəniyyət yönümlü proqramlarda iştirak öhdəliyi qoyulur.

Hansı cəza tədbirləri tətbiq olunur?

Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, şəhidlərin xatirəsini təhqir etmək və ya qəbiristanlıqları dağıtmaq cinayət məsuliyyəti daşıyır. Dövlət rəmzlərinə qarşı hörmətsizlik həm inzibati həbs, həm də cərimə ilə nəticələnə bilər. Azərbaycan cəmiyyətində bu mövzuda ictimai qınaq da çox güclüdür və belə hərəkət edən şəxslər sosial aləmdə ciddi təzyiqlə üzləşirlər.

Türkiyədə milli dəyərlərin qorunması xüsusi qanunlarla təmin olunub. Türk Cəza Qanununun 301-ci maddəsinə əsasən “Türklüyü təhqir etmək” 1 ildən 3 ilə qədər həbs cəzası ilə nəticələnə bilər. Atatürk və onun irsinə qarşı hörmətsizlik isə ayrıca cinayət hesab olunur. Bu məsələlərdə ictimai qınaq da çox sərtdir və media vasitəsilə belə şəxslər geniş şəkildə ifşa olunur.

Rusiyada da qanunvericilik milli-mənəvi dəyərlərin qorunmasına xüsusi diqqət yetirir. Cinayət Məcəlləsinin 354.1-ci maddəsinə əsasən Böyük Vətən Müharibəsi qəhrəmanlarının xatirəsini təhqir edənlər 5 ilə qədər həbs edilə bilərlər. Dövlət simvollarının alçaldılmasına görə isə milyonlarla rublluq cərimələr tətbiq olunur. Cəmiyyət də bu mövzuda dövlətlə eyni mövqedə dayanaraq sərt reaksiya göstərir.

Almaniyada dövlət simvolları və tarixi yaddaş xüsusi qanunlarla qorunur. Cinayət Qanununun 90a maddəsinə görə dövlət rəmzlərini təhqir edənlər 3 ilə qədər həbs və ya cərimə ilə cəzalandırılır. İkinci Dünya Müharibəsi qurbanlarının xatirəsini alçaldan davranışlar isə 5 ilə qədər həbs cəzası ilə nəticələnir. Almaniya bu məsələdə prinsipial mövqeyi ilə seçilir.

Hindistanda da dövlət simvollarına hörmətsizlik ciddi məsuliyyət yaradır. “Prevention of Insults to National Honour Act” adlı qanuna əsasən bayrağa və himnə hörmətsizlik edənlər 3 ilə qədər həbs və ya cərimə ilə cəzalandırıla bilər. Milli qəhrəmanların xatirəsinə təhqir isə əsasən ictimai qınaqla qarşılanır.

ABŞ-da ifadə azadlığı daha genişdir və bu səbəbdən milli simvolları təhqir etmək federal cinayət hesab olunmur. Lakin vandalizm, qəbiristanlıqların dağıdılması və ya şəhidlərin xatirəsini alçaldan hərəkətlər ictimai asayişin pozulması kimi qiymətləndirilir və həm cərimə, həm də həbs cəzası ilə nəticələnə bilər. ABŞ-da əsas sanksiya hüquqi deyil, ictimai qınaqdır.

Avropa və Asiya ölkələri milli-mənəvi dəyərlərə qarşı hörmətsizlikdə daha sərt hüquqi tədbirlərə üstünlük verirlər. Qərb ölkələrində, xüsusilə ABŞ və bəzi Avropa dövlətlərində isə ifadə azadlığı çərçivəsində daha yumşaq yanaşma var və əsasən vandalizm və ictimai asayiş pozuntusu müstəvisində qiymətləndirilir. İslam ölkələrində milli-mənəvi dəyərlərlə yanaşı, dini dəyərlərin qorunması da xüsusi önəm daşıyır.

Milli-mənəvi dəyərlərə hörmətsizlik yalnız hüquqi məsələ deyil, həm də mənəvi və sosial məsələdir. Dünyada tətbiq olunan cəza tədbirləri göstərir ki, bəzi ölkələrdə, məsələn Azərbaycanda, Türkiyədə və Rusiyada həbs və cərimələr üstünlük təşkil edir. Digər ölkələrdə, xüsusilə ABŞ-da ictimai qınaq əsas vasitədir. Qlobal təcrübə sübut edir ki, ən effektiv yanaşma həm hüquqi mexanizmlərin, həm də maarifləndirmə və sosial məsuliyyət tədbirlərinin birlikdə tətbiqidir.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:95
embedMənbə:https://lent.az
archiveBu xəbər 18 Avqust 2025 15:14 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

İtaliya prezidentinin səfəri yeni əməkdaşlıq perspektivlər üçün zəmin yaradacaq

01 Oktyabr 2025 18:21see266

Hansı meyvələr diabet və ürək xəstəliyi riskini azaltmağa kömək edir?

01 Oktyabr 2025 08:25see164

Vətən müharibəsinin beşinci günü Azərbaycan Ordusu düşmənə zərbələr endirir

01 Oktyabr 2025 08:31see139

Masdar: İlk panelin quraşdırılması Biləsuvar GES layihəsi üçün mühüm mərhələdir

02 Oktyabr 2025 14:55see134

UEFA Çempionlar Liqası: Barselona uduzdu, Yuventus heç heçə etdi

02 Oktyabr 2025 01:25see132

UFC çempionu Maqomed Ankalayev ağır çəkiyə nə vaxt keçəyəyini deyib

02 Oktyabr 2025 04:18see131

Ağdamda nənə nəvə evdə yandı YENİLƏNİB

02 Oktyabr 2025 15:21see129

“SOCAR Tower” dünyada “İlin ən yaxşı ofis binası” seçilib

02 Oktyabr 2025 04:35see129

Qurban Qurbanov: Futbolçularım sona qədər mübarizə apardılar

01 Oktyabr 2025 23:44see127

İlham Əliyev: Təbii resurslar hələ o demək deyil ki, bu ölkələr uzunmüddətli dayanıqlı inkişafa malik olacaqlar

01 Oktyabr 2025 16:35see126

“Azərbaycan təsviri sənəti: klassikadan postmodernizmə” İncəsənət Muzeyində yeni ekspozisiya

01 Oktyabr 2025 11:38see126

Taciri toyda zəhərlədilər

01 Oktyabr 2025 11:46see125

İsveçrəli nazir Fərhad Əliyevin keçmiş müşavirinə məktub yazıb

01 Oktyabr 2025 15:11see125

Dünyanın xəritəsi niyə müxtəlif ölkələrdə fərqli görünür: Hansı doğrudur?

02 Oktyabr 2025 00:24see123

Milli Məclisin sədri CAR a işgüzar səfər edib

01 Oktyabr 2025 10:31see123

Onlara qarşı əsassız və haqsız ittihamları qəbul etməyəcəyəm”

02 Oktyabr 2025 18:06see123

Professor izah etdi: Demans riskini azaldan 8 vərdiş

01 Oktyabr 2025 16:34see122

Estoniya sərhəddə qalmış maşınları satır

01 Oktyabr 2025 12:30see118

Azər Bağırov Gəncə klubunun rəhbərliyinə gətirildi

01 Oktyabr 2025 16:12see118

Məlhəm hospitalından gənc yazarın iddialarına CAVAB

01 Oktyabr 2025 21:17see117
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri