Mirzoyanın yaddaş problemi

Yazud "likbez"ə ehtiyacı olanların menyusuna

Yaddaşın pozulması beyin toxumasının mağara təfəkkürünə çevrilən ağır üzvi zədələnməsidir. Pəhriz saxlamaqla, dua etməklə, habelə fiziki üsullarla müalicə olunur. Belə müalicələr e ekt verməyəndə yaddaş pozğunluğu ağlın itirilməsinə gətirib çıxarır.

Bir də var elementar savadsızlıq sindromu. Onun aradan qaldırılması isə artıq diplomatik təbirə çevrilmiş “likbez” (likvidasiya bezqramotnosti – red.) kimi maarifləndirmə prosesi ilə mümkündür. Tarixi savadsızlıqla yaddaşın pozulması arasında müqayisə qüsurlu görünsə də, belə hallara da rast gəlinir. Necə ki, Ermənistanın baş diplomatı Ararat Mirzoyanın mətbuat konfransında söylədiklərində belə xəstəliklərin əlamətləri hiss olunmaqdadır.

Mirzoyan iddia edib ki, “Azərbaycanın Qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıdışı ilə bağlı bəyanatları onun Ermənistana ərazi iddialarının sübutudur”. Bunun ardınca erməni nazir “tarix üzrə biliklərini” nümayiş etdirməyə girişib. Onun sözlərinə görə, 1987-1991-ci illərdə Ermənistan hökuməti 160 mindən çox azərbaycanlıya kompensasiya ödəyib, 12 min soydaşımız isə Azərbaycanda yaşayan ermənilərlə evlərini mübadilə edib. Yəni, hər şey sivil qaydada, beynəlxalq hüquqa, konvensiyalara uyğun şəkildə həyata keçirilib. Əslində, Mirzoyan məlum faktları təhrif etməklə azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiya olunduqlarını etiraf etmiş olur. Onun hay məntiqi ilə indi soydaşlarımızın geri qayıdışı da beynəlxalq hüququn predmetinə çevrilməlidir.

***

Ermənistan xarici işlər nazirinin siyasi və hüquqi cəhətdən bu gülünc bəyanatı bizi yaxın tarixə qısa ekskursa vadar edir. Konkret olaraq Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin qızışdırıldığı 1980-ci illərin sonlarında baş verən hadisələrə nəzər salaq. 1987ci ilin noyabrında Ermənistan SSR-nin Qafan və Meğri rayonlarında etnik iğtişaşlar başladı, nəticədə bir neçə yüz azərbaycanlı Azərbaycana qaçmağa məcbur edildi. Həmin ilin dekabrında iki yük qatarı Ermənistanın Qafan rayonundan olan qaçqınları Bakıya çatdırdı. 1988-ci il yanvarın 25-də Qafan rayonundan Bakıya azərbaycanlılarla dolu dörd avtobus gəldi. Qışın oğlan çağı Kəlbəcərin, Laçın dağlarını aşaraq Azərbaycana pənah gətirən qadın, uşaq və qocaların çoxu döyülüb incidilərək qovulmuşdu. Bəli, onlar məhz etnik mənşəyə görə – azərbaycanlı olduqları üçün Ermənistandan qovuldular. O zaman nə beynəlxalq təşkilatlar, nə hüquq müdafiəçiləri aşkar deportasiyaya reaksiya verdi, nə də Sovet ttifaqının mərkəzi mətbuatı bu məsələni işıqlandırdı. ünki beynəlxalq təşkilatların, hüquq müdafiəçilərinin, eləcə də medianın xaçpərəst haylara etnik rəğbətləri qarşısında azərbaycanlı qaçqınlar mövcud deyildi. Avropada, okeanın o tayında ermənipərəst mərkəzlər tərəfindən hazırlanan məkrli planın reallaşmasına start verilmişdi. Sonra bölgədə baş verən proseslər və sonluq hər kəsə məlumdur. Vaxt dolandı və dövran Ermənistanın xeyrinə deyil, tamamilə əks istiqamətdə dəyişdi. Bütün bunlardan sonra hayların Azərbaycan və Türkiyə ilə barışıq, əməkdaşlıq barədə bəyanatlarının səmimiliyinə necə inanasan?

***

Biz Qərbi Azərbaycana mütləq qayıdacağıq. Yanvarın 7-də yerli telekanallara müsahibəsində Azərbaycan Prezidenti lham Əliyev bu məsələ barədə də ətraflı danışdı. Azərbaycanlıların öz yurdların qayıdış məsələsinin Ermənistanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi məsələsinə aidiyyəti olmadığını bildirən dövlətimizin başçısı rəsmi rəvanın sadəcə soydaşlarımızın o torpaqlarda normal və təhlükəsiz yaşaması üçün şərait yaratmalı, buna dövlət səviyyəsində zəmanət verməli olduğunu vurğuladı. Bunu beynəlxalq hüquq, insan haqları və Ermənistanın qoşulduğu konvensiyalar tələb edir.

Yəni, burada üzərində baş sındırmalı tapmaca yoxdur. Mirzoyan məlum açıqlaması ilə aranı qəsdən qarışdırmaq, dünyanın gözündə Azərbaycanın “hücuma hazırlaşan qəsbkar ölkə” obrazını yaratmaq və sülh sazişi üzərində işi acı bağırsaq kimi uzatmaq niyyəti güdür. Bakı rəvanın bu cür hiyləgər və məkrli “diplomatik gedişlərini” çox görüb. Hayların yaddaş bəlasına düçar olmuş baş diplomatı həyasızcasına bəyan edir ki, “Qarabağdan zorla çıxarılan ( ) ermənilərdən fərqli olaraq azərbaycanlılar Ermənistanı kifayət qədər sivil qaydada tərk ediblər”. Yəqin Qərbi Azərbaycan cmasının arxivində soydaşlarımızın doğma yurdlarından hansı “sivil qaydada” deportasiya edilmələrini əks etdirən video-materiallar var. Həmin əyani sübutları Mirzoyanın elektron poçtuna göndərsinlər.

Artıq Qərbi Azərbaycana qayıdış siyasidən daha çox hüquqi məsələdir. Yəni, Qayıdış Konsepsiyası beynəlxalq hüquqla əsaslandırılmış bir sənəddir. Həmin sənəddə separatçılıq, ərazi iddiaları kimi müddəalar yoxdur. Sadəcə, Hayastanın baş nazirindən tutmuş, bütün siyasilər Qərbi azərbaycanlıların tarixi torpaqlarına qayıdışı ilə bağlı məsələ üzərində manipulyasiya edir, ictimai rəyə bunu Azərbaycanın Ermənistana ərazi iddiası kimi sırımağa çalışırlar. Alınmayacaq. ünki rəvan yenə də yalan üfürməklə, tarixi saxtalaşdırmaqla məşğuldur.

Əgər Paşinyan iki ölkə arasında möhkəm və etibarlı sülhdən, demokrat siyasətçi olduğundan danışırsa, qoy bunu sözdə deyil, əməldə sübut eləsin.

İ.HƏSƏNQALA