Misir kartofu, Volqoqrad soğanı, Türkiyə limonu... AÇIQLAMA

Bu gedişlə qısa müddət sonra yerli məhsul ümumiyyətlə tapılmayacaq

“Əhali ancaq digər ölkələrdən gətirilən, idxal olunan, mənşəyi Azərbaycan insanının genofonduna yad məhsullar istehlak edəcək. Bu isə genofondun getdikcə dəyişməsi, deqradasiyaya uğrayacağı deməkdir”

Misir kartofu, Volqoqrad soğanı, Türkiyə limonu... Bu, Bakının marketlərində satışa çıxarılan əcnəbi məhsullardan sadəcə, bir neçəsidir. Dünən “Araz” marketdə apardığımız qısa müşahidə zamanı gördüklərimizdən heyrətə gəldik. Satışdakı kartoflar ümumiyyətlə, idxal məhsuldur. 3 növ kartofun hər birinə “idxal” yazılıb.  Misir kartofunun kiloqramı 1.99, digər idxal kartoflarının kiloqramı isə 1.79 - 1.85- 1.89-dur.  Volqoqrad soğanı 1.89. mənşəyi bilinməyən digər soğan növü 1.59 manat, idxal limon is 5.99 (!) manatdır. Kartof-soğanın qiymətində fantastik artımlar zatən mart ayından başlamışdı. Amma bərəkətli hesab edilən ölkəmizin vətəndaşı olaraq yeni qiymətləri və idxal məhsullarının miqyasını görəndə istər-istəməz qürurumuza toxunur: yəni bu günə qalmışıq ki, ölkəmizdə kartof, soğan da becərə bilmirik, Misirə, Volqoqrada möhtac qalmışıq?!      

İdxaldan asılı qalmağımızın səbəblərini Sherg.az-a iqtisadçı Pərviz Heydərov izah etdi:

- Ölkəyə ərzaq idxalının artması artıq, bir müddətdir ki, narahatedici faktor xarakteri daşıyır. Bu, xüsusən də Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra daha geniş vüsət almaqdadır. Getdikcə, adi kənd təsərrüfatı məhsulları da ölkəyə kənardan gətirilir. Bu, nəyi göstərir? Təbii ki, sözügedən sahələrdə yerli istehsalın və tədarükün azalmaqda olduğunu. Məsələ bundadır ki, əvvəla, bizdə kənd təsərrüfatı, ümumiyyətlə, ərzaq məhsulları istehsalı və tədarükü onsuz da baha başa gəlirdi. Söhbət, maya dəyəri baxımından gedir, daşınmalardan və sairədən gedir. Odur ki, yerli istehsal və tədarük əsasən Rusiya və digər bu kimi bazarlar üçün səmərəli xarakter daşıyırdı. Müharibə başlandıqdan sonra isə yerli kənd təsərrüfatı istehsalçılarının, meyvə-tərəvəz, ümumiyyətlə, bitkiçilik məhsulları ixracatçılarının şimal bazara çıxış imkanları qeyri-səmərəli xarakter daşımağa başladı. Əvvəlki illərdə vəziyyət belə idi ki, məsələn, şimal bazarlarına çıxış müəyyən səbəblər baxımından maneələrlə qarşılaşanda sözügedən istehsalçı və ixracatçılar əllərindəki malları müvəqqəti də olsa daxili bazara yönəldirdilər. İndi 3 ilə yaxındır ki, şimal istiqamətindəki bazarlar səmərəsiz xarakter daşıyır ardıcıl olaraq... Ona görə də yerli istehsal və tədarük "ölür"... Və beləliklə də, xarici analoq məhsullar yerli bazarı daha sürətlə doldurur. Çünki həm ucuz məhsullardır, həm də tələbatı ödəmək sarıdan yerli məhsullardan daha öncüldürlər. Bu, çox təhlükəli tendensiyadır. Ümumiyyətlə, ölkəyə xaricdən aqrar və yeyinti məhsullarının gətirilməsi eyni növ məhsulların yerindən daxildə bu və ya digər bazarlara daşınması xərclərindən daha asan və səmərəli başa gəlir. Odur ki, bazarlarda və marketlərimizdə getdikcə daha çox həcmdə və çeşiddə idxal məhsullarına rast gəlməli oluruq.

Bu gedişlə qısa müddət sonra yerli məhsul ümumiyyətlə tapılmayacaq. Əhali ancaq digər ölkələrdən gətirilən, idxal olunan, mənşəyi Azərbaycan insanının genofonduna yad məhsullar istehlak edəcək. Bu isə genofondun getdikcə dəyişməsi, deqradasiyaya uğrayacağı deməkdir.