Mr. Bean in oyuncaq ayısı Coşqundan istedadlıdır VİDEO

Tribunainfo.az Dəniz Pənahovanın “Mr. Bean-in oyuncaq ayısı Coşqundan istedadlıdır” tənqidi yazısını təqdim edir:

Çöpəgülən cəmiyyətin məşhur etdiyi aktyor Coşqun Rəhimov “Mr. Bean” obrazını canlandıran aktyor Rovan Atkinsonu axmaq adlandırıb. Aktyor bununla yetinməyib, özü ömür boyu qadın alt paltarında çıxış etdiyi halda, Atkinsonu “eynitipli” aktyor adlandırıb.
C. Rəhimovun o videosu qarşıma çıxanda tələbəlik illərində yazdığım mühazirə dəftərim eşələyib tapdım.
Azərbaycan teatrının yaranmasında, formalaşmasında böyük əmək sərf edərək adlarını teatr tarixinin yaddaşına əbədi olaraq həkk edən ziyalılardan bəhs etməsəm bu məqamda olmazdı. Onlar oynadığı qadın obrazına görə, ölümlə üz-üzə qalıblar. Şərqdə ilk dəfə qadın obrazını səhnədə canlandıran Muxtar Bədəlbəyov olub. Amma o, alt paltarında düşüklük etməyib. M. Bədəlbəyov Füzulinin “Leyli-Məcnun” poeması əsasında tamaşaya qoyulan əsərin Leyli obrazını canlandırıb. İlk dəfə Azərbaycan opera və teatr tarixində ilk qadın rolunun ifaçısı kimi Əhməd Bəşir oğlu Bədəlbəyli (Ağdamski)-nin adını yazırlar. Əhməd bəy tanınmasın deyə, adını “Miri” yazdırır. Sonralar, səhnə təxəllüsü olaraq özünə “Ağdamski” familiyasını götürür. Bu aktyorların hər ikisi də dövrün və mental dəyərlərin basqın olduğu bir dönəmdə soyadlarındakı “Bədəlbəyli” kəlməsi kimi bədəl ödəyiblər. Bəli, sən, Coşqun Rəhimov, o dövrdə yaşasaydın nəinki alt paltarında, heç qadın obrazı oynamağa cürət edə bilməzdin.

https://tribunainfo.az/public/uploads/2025/10/tia_2d4cb4f292c97ebf7dbfbd99b2f96c77_sl0ktp925a8jufzorce7.mp4

Gələk Mr. Bean obrazını canlandıran R. Atkinsona…
Mister Binin xarakterini Atkinson Oksford Universitetində aspirantura təhsil aldığı vaxtlarda inkişaf etdirib. Şounun yumoru əsasən fiziki komediyaya əsaslanır. Az dialoq olsa da, mister Binin hərəkətləri tamaşaçıların süjeti izləmələrini asanlaşdırır və şounu hətta ingiliscə bilməyənlər üçün də başadüşülən edir. Film 245 ölkəyə satılıb və bir çox beynəlxalq mükafatlara, o cümlədən “Rose d’Or”a layiq görülüb.

Danışmadan insanı güldürən Atkinson sənin dediyin kimi eynitipli aktyor olmayıb. Emosiyaları sözlər olmadan çatdırmaq və universal gülüşə çevirmək bacarığı mister Binin əsl sehridir. Onun canlandırdığı Ms. Bean obrazı 15 bölümdən ibarətdir. Və günü bu gün də təkrar-təkrar izlənilir. Uşaqlığımın bir parçasına çevrildi Ms. Bean…
Qurşaqdanaşağı zarafat etmədən insanları güldürmək ciddi ustalıq tələb edir. Müxtəlif məktəblər keçmiş ciddi komediyaçılara baxanda görürsən ki, onların hamısı bir-birindən üslubca da fərqlidir.

Ms. Bean obrazının altında dərin psixoloji qatlar yatır. Onun oyuncaq ayısı belə, Coşqun Rəhimovdan istedadlıdır. Serialın ilk səhnəsində qaranlıq fon, səssizlik, sonra isə göydən işıq və içindən Mr. Bean-in enməsini görürük. Bu onun cəmiyyətə yadlığını, normal sosial qaydalara uyğunlaşa bilməməsini, sadəlövhlük və uşaq saflığı ilə dünyaya baxmasını ifadə edir. Mr. Bean-in davranışları dərin psixoloji qatlarda insanın ilkin təbiətini yəni sosial qaydalardan əvvəlki, saf, instinktiv, bəzən eqosentrik “daxili uşağı” ortaya çıxardır.
Daxili uşaq arxetipində Bean çox vaxt uşaq kimi düşünür: sadə həllər, spontan qərarlar, emosiyaları gizlətmədiyini görürük.
Bu, Freydin “İd” anlayışına yaxındır. Yəni, instinkt və istək səviyyəsində yaşayan bir varlıq.

Bu səbəbdən də tamaşaçı gülür, amma içində bir empatiya hissi də yaranır. Çünki Bean, hamımızın içindəki saf, lakin yöndəmsiz uşağı təmsil edir. Bean bütün millətlər üçün eyni dərəcədə başa düşüləndir.

Dil baryerini aşaraq, bəşəri dildə, bədən dili ilə ustalıqla danışır. Bean bizə özümüzü kənardan göstərmək üçün göndərilmiş bir güzgüdür. Necə ki, onun absurd davranışlarına gülərkən, fərqinə varmadan öz gündəlik qəribəliklərimizə də gülürük. Gülüşün altında isə insanın primitiv instinktləri və tənha tərəfləri gizlənir.