Müasir həyat tərzinin sağlamlığa təsiri: Uzunmüddətli stressin zərərləri

Müasir dövrün sürətli həyat tərzi və artan iş-güc təzyiqləri insan sağlamlığında ciddi problemlərə yol açır.

Sfera.az xəbər verir ki, amerikalı neyrobioloq Robert Sapolsky tərəfindən aparılan araşdırmalarda göstərilir ki, iş və təhsil mühitindəki davamlı stress sağlamlıq üçün təhlükəli fəsadlar yaradır.

Sapolsky-nin elmi əsəri olan “Why Zebras Don’t Get Ulcers” (Niyə Zebraların Mədə Yarası Yoxdur?) kitabında qeyd edilir ki, insanlar digər canlılardan fərqli olaraq psixoloji stressə – yəni sosial təzyiqlər, gələcək narahatlığı və davamlı tədris və iş yüklərinə uzun müddətli reaksiya verirlər. Bu isə bədəndə kortizol hormonunun yüksəlməsinə, nəticədə isə immun sistemin zəifləməsinə, ürək-damar xəstəliklərinə və hətta yaddaş itkisinə səbəb olur.

Tədqiqatın nəticələrinə əsasən, uzunmüddətli stressə məruz qalan şəxslərdə:
    

Yuxu pozğunluğu və diqqət dağınıqlığı,
       

Əsəbilik və emosional gərginlik,
       

Ürək-damar xəstəlikləri və yüksək təzyiq halları müşahidə olunur.

Ən diqqətçəkən faktlardan biri isə kronik stressin beyində, xüsusilə yaddaşa cavabdeh olan hippocampus (beyin strukturu) bölgəsində dəyişikliklərə səbəb olmasıdır.

Mütəxəssislər stresslə mübarizə üçün iş və təhsil mühitində emosional dəstək sistemlərinin yaradılmasını, iş yükünün balanslaşdırılmasını və psixoloji rahatlıq üçün şəraitin formalaşdırılmasını vacib hesab edirlər. Araşdırmanın nəticələri göstərir ki, psixoloji rifahın qorunması yalnız fərdi sağlamlıq üçün deyil, ümumi iş və təhsil məhsuldarlığı üçün də önəmlidir.

Fidan Hacızadə