“Münaqişəli bölgələrdə qələbəni tam əldə edən yeganə dövlət Azərbaycandır”

Məlum olduğu kimi, İsrail və İran arasında illərlə davam edən qarşıdurma Yaxın Şərq regionunu real müharibənin içərisinə atdı və ABŞ-nin prosesə öncə hərbi, sonra siyasi müdaxiləsi ilə 12 günlük savaş atəşkəs razılaşması ilə sona çatdı.

Əslində bu savaş başa çatmış kimi görünür, reallıqda isə tərəflərin özlərini qalib kimi təqdim etməsinə, qələbəni öz adına yazmasına baxmayaraq, qısamüddətli hərbin konkret və gerçək qalibi suallar yaradır. İndiki halda söhbət müharibə zamanı ortaya çıxan güc müqayisəsindən, ağır nəticələrdən, itkilərdən gedə bilər. Çünki nüvə təhlükəsini əsas götürən İsrail ilk hücum edən tərəf olsa da, ardınca İrandan müəyyən cavablar aldı və müharibə hər iki ölkənin aqressiyasını, hədəsini, cavab formasını, itkilərini aşağı-yuxarı bərabərləşdirdi. ABŞ-nin prosesə cəlb olunması hərbi toqquşmanı qəlizləşdirsə də, amma müəyyən bir fasiləyə gətirib çıxardı. Həqiqətən də biz ortadakı atəşkəs adlı vəziyyətə, daha çox fasilə deyə bilərik. Çünki Yaxın Şərq regionunun illərlə yaranmış və mürəkkəbləşmiş problemləri belə qısa müddətdə həll olunma inandırıcılığı yaratmır. Düzdür, kəskin hərbi toqquşmanın təkrarlanma ehtimalını ABŞ-nin araya girməsi xeyli azaldıb, lakin İsrail-İran ziddiyyətləri qeyri-hərb müstəvisində mütləq şəkildə davam edəcək kimi görünür.

ABŞ İranın nüvə və hərbi imkanlarına ciddi şəkildə zərbə vurduğunu bəyan etsə də, İranın nüvə proqramını tam arxivə göndərə bilmədiyi danılmaz faktdır. Demək ki, bu müharibəni yaradan nüvə faktoru tam aradan qalxmadığı üçün ABŞ və İsrail qalib obrazında görünə bilməz. Müharibə İsrailə də itkilər qazandırıb. Doğrudur, ümumi mənzərə müharibədə üstünlüyün İsrail və ABŞ-də olduğunu deməyə əsas verir. Ona görə ki, İranın yüksəkrütbəli hərbi və elm adamları öldürülüb, nüvə və hərbi imkanları müqayisədə ciddi şəkildə zədələnib. Amma İrana hücum zamanı bəyan edilən hədəflərin yarısına belə nail olunmayıb.

Oxşar fikirləri getdikcə uzanan Ukrayna-Rusiya müharibəsi haqqında da söyləmək mümkündür. Trampın hakimiyyətə gəlişindən sonra Rusiya-Ukrayna toqquşmasında bir yumşalmanın olacağına inam yarandı. Amma hələlik bu savaşın da tam qalibi yoxdur və proseslər daha mürəkkəb şəkil almaqdadır. Ən yaxın tariximizdə bunun kimi digər oxşar nümunələr kifayət qədərdir.

Bütün bu reallıqlar Azərbaycanın 44 günlük müharibədə imza atdığı tarixi qələbənin əzəmətini bir daha vurğulamaq zərurətini doğurur. Prezident İlham Əliyevin hələ bu ilin mart ayında Ağdərənin Suqovuşan kəndində çıxışı zamanı İkinci Dünya müharibəsindən sonra Azərbaycan qədər birmənalı və tam qələbə heç kim tərəfindən qazanılmayıb fikirlərinin İsrail-ABŞ-İran müharibəsi fonunda nə qədər doğru olduğu isbatlanır.  

Baş verən müharibələrdə kimin ədalətli mövqedə olması, beynəlxalq hüququn kimin tərəfdə olması haqda fikir yürütmək mümkündür. Amma gəlin baxaq: bu mövqedə olan tərəflərin hansı ədalətli maraqlarını təmin edə bilir? Bu gün postsovet məkananında və digər bölgələrdə ərazi bütövlüyü pozulan ölkələr az deyil. Lakin həmin ölkələr öz ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizələrini tam qələbə ilə nəticələndirə bilmirlər. Hər hansı kiçikhəcmli hərbi uğurlar istənilən sonucu verməyib.

Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizədə haqlı tərəf olduğu az qala bütün dünya tərəfindən etiraf olunsa da, 30 ildə aparılan danışıqlar nəticəsiz qaldı. Ölkəmizin haqq işi uğrunda müharibəyə başlayacağı təqdirdə bu müharibənin qlobal şəkil alacağı və nəticənin arzuolunan formada bitməyəcəyi haqda proqnozlar üstünlük təşkil edirdi. 5 il bundan öncə Ermənistanın təxribatlarına qarşı Azərbaycanın başladığı hərbi əməliyyatların ilk günündə də pessimist fikirlər yox deyildi. Bütün bunları 44 günlük müharibənin ilk günlərindən alt-üst edən Azərbaycan nəticədə dünya hərb tarixinə öz imzasını atdı, yeni nümunə yaratdı. Öncə öz ərazi bütövlüyünü, ardınca cəmi 23 saatlıq antiterror əməliyyatı ilə suverenliyini tam təmin etdi.

Bu gün müharibədə tam qələbə deyəndə Azərbaycanın ağla gəlməsi təsadüfi deyil. İlham Əliyev müasir tariximizin Ali Baş Komandan missiyasını tam qələbə ilə başa vuran nadir tarixi şəxsiyyətdir. Ötən həftə qardaş Türkiyənin Kahramanmaraş şəhərində “Azərbaycan” məhəlləsinin açılış mərasimi zamanı insanların səmimi hisslərini ifadə edərək İlham Əliyevə “Qarabağ fatehi” deyərək xitab etməsi təkcə qürurverici mənzərə deyil, həm də tarixi reallıqdır. O da reallıqdır ki, bir sıra qonşu ölkələrdə dövlət rəhbərləri ərazi bütövlüyü ilə bağlı başlatdıqları hərbi əməliyyatları hədəfə çatana qadər apara bilmirlər. Təbii ki, bir sıra müxtəlif səbəblər ucbatından. Prezident İlham Əliyev isə 44 günlük müharibədə xalqı bir nəfər kimi öz ətrafında birləşdirməklə yanaşı, nadir rast gəlinən liderlik keyfiyyətlərini ortaya qoydu. Erməniləri müdafiə edən dünya mətbuatı, ayrı-ayrı ermənipərsət dövlətlərlə hər gün, hər saat mübarizə aparan İlham Əliyev Müzəffər Ali Baş Komandanın necə olması nümunəsini yaratdı. Bu nümunə qalib, ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam təmin olunmuş güclü Azərbaycanı bütün dünyaya tanıtdı! Münaqişəli bölgələrdə qələbəni tam əldə edən yeganə dövlətin Azərbaycan olması bütün soydaşlarımız üçün qürurvericidir!

Elman Babayev