Müzakirə yaradan İQ səviyyəsi məsələsi: Azərbaycanlılarda niyə aşağıdır? İZAH

Son günlər intellekt əmsalı ilə bağlı statistika müzakirə obyekti olub. Bir sıra şəxslər sosial mediada ölkələr üzrə açıqlanan İQ səviyyəsi haqqında məlumatları bölüşür və qeyd edilir ki, siyahıda Azərbaycan aşağı sıralardadır.

Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən klinik psixoloq Fuad Əsədov deyib ki, insanın intellekt səviyyəsinə bir neçə faktor təsir göstərir:

“Genetika, təhsil səviyyəsi, sosial faktorlar və s. Xüsusilə burada “sosial faktorlar” hissəsi önəmlidir. Çünki siz çox yaxşı universitetdə təhsil alsanız belə, çevrənizdə qlobal istiləşmə və ya investment haqqında söhbətlər yerinə, “yaxşı qız necə olmalıdır”, “evdə çayı kişi tökməlidir, yoxsa qadın” kimi məişət səviyyəsini aşa bilməyən söhbətlər gedirsə, istər-istəməz bu, sizin də intellektinizə təsir göstərəcək. Dünyada da ölkələrin ortalama intellekt göstəriciləri bunlar nəzərə alınaraq iki istiqamətdə hesablanır. Birincisi, riyaziyyat, fəlsəfə və elmi biliklərinizə görə; ikincisi, “intelligence capital index”ə görə..Yəni özünüzü inkişaf etdirmək və pul qazanmaq üçün ağlınızı necə istifadə edə bilirsiniz”.

F.Əsədov qeyd etdi ki, statistikada, elmi biliklərə görə birinci pillədə Sinqapur dayansa da, “intelligence capital index”ə görə Amerika ön sıradadır:

“Bu arada, Amerika elmi biliklərə görə heç ilk onluqda deyil. Çünki təhsil sistemi bərbaddır və cəmiyyəti çox cahildir. Beləliklə, ölkələr arası İQ hesablanarkən bütün faktorlara diqqət edirlər və bu siyahıda birinci yerdə Yaponiya durur. Ermənistan 63-cü yerdə, Türkiyə 75-ci yerdə, Azərbaycan isə 81-ci yerdədir. Azərbaycan cəmiyyətinin ortalama İQ-sü 84 dür. Bu o deməkdir ki, Azərbaycanda əhalinin 14 faizinin İQ-sü 84 və daha azdır, 70 faizinin İQ-sü 80-95 arasındadır. Bu İQ əqli gerilik sayılmasa da, ortalamadan aşağıdır və o mənaya gəlir ki, bu insanlar gündəlik fəaliyyətləri yerinə yetirə bilə və onlara deyilən təlimatları edə bilsələr də, yaradıcı düşüncədən, liderlik qabiliyyətindən uzaqdırlar. Siyahıda Azərbaycandan sonra Gürcüstan və Ərəbistandan başqa, demək olar, normal ölkə yoxdur. Küveyt, Pakistan, Əfqanıstan, Uqanda, Liviya, Kuba və.s kimi ölkələr yer alır. Yəni vəziyyət ürəkaçan deyil”.

Türkan