Niyə bütün ölkələrdə sağ tərəfli hərəkət yoxdur?

Bir çox ölkələrdə qərara alınıb ki, yol hərəkəti sağ tərəfli olmalıdır. Bunun səbəbləri isə düşündüyünüzdən daha qədim və maraqlıdır.

Qaynarinfo xəbər verir ki, yolda hansı tərəflə hərəkət edilməsinin seçimi tarixi razılaşmadır. Nəqliyyatın təhlükəsiz və ardıcıl hərəkət etməsi üçün hamının eyni tərəfdən getməsi vacibdir. Bu, sürücülərə qarşıdan gələn nəqliyyatın hansı tərəfdən gözləniləcəyini aydın şəkildə anlamağa imkan verir. Eyni zamanda, yolların planlaşdırılması – qovşaqlar, işıqforlar və dayanacaqlar – vahid qaydaya uyğunlaşdırıldığı üçün daha asan həyata keçirilir. Bu qayda piyadaların təhlükəsizliyini də artırır.

Hazırda dünyanın böyük hissəsində sağ tərəfli hərəkət mövcuddur. Lakin tarixi baxımdan sol tərəfli hərəkət daha qədimdir.

Niyə qədim dövrlərdə sol tərəflə hərəkət edirdilər?

Qədim zamanlarda yollarda əsasən atlılar olurdu və onların sol tərəfdən hərəkət etməsi daha təhlükəsiz sayılırdı. Əksər döyüşçülər sağ əlindən istifadə etdiyinə görə, sağ əlləri ilə silah çıxarmaq üçün sol tərəfdə olmaq üstünlük verirdi.

Sol tərəfli hərəkətin tarixi Roma imperiyasına qədər gedib çıxır. 1998-ci ildə İngiltərənin Viltşir qraflığında aparılan qazıntılar zamanı tapılan qədim yolun sol hissəsindəki izlərin daha dərin olması yükün sol tərəflə daşındığını göstərir.

Niyə sonradan sağ tərəfli hərəkət üstünlük qazandı?

Zaman keçdikcə sağ tərəfli hərəkət daha geniş yayıldı. Bunun bir səbəbi döyüşçülərin istifadə etdiyi qalxanların solda daşınması ilə izah edilir: müdafiə üçün qalxan solda, hücum üçün silah sağda olurdu. Eyni zamanda, iri arabaların meydana çıxması ilə sol tərəfdə oturan sürücülər üçün sağ tərəflə hərəkət etmək daha rahat idi — beləliklə, qarşıdan gələn arabaları daha yaxşı görə bilirdilər.

Bəzi mənbələr sağ tərəfli hərəkətin yayılmasını Napoleonun islahatları ilə əlaqələndirir. Fransanın təsiri altında olan bir çox ölkələr sağ tərəfli hərəkətə keçmişdi. Böyük Britaniya və onun müstəmləkələrində isə sol tərəfli hərəkət qorunub qaldı.

Amerika da öz müstəqilliyini elan etdikdən sonra Britaniyadan uzaqlaşmaq üçün sağ tərəfli hərəkəti qəbul etmişdi.

Hansı ölkələrdə sol tərəfli hərəkət var?

Hazırda təxminən 70 ölkədə sol tərəfli hərəkət qanunla təsbit olunub. Onların əksəriyyəti Böyük Britaniya ilə tarixi bağlara malikdir. Avropada Britaniya ilə yanaşı, İrlandiya, Kipr və Malta da sol tərəfli hərəkətə malikdir.

Asiya və Afrika ölkələrinin bir hissəsində, eləcə də Avstraliya və bəzi kiçik Amerika ölkələrində də sol tərəfli hərəkətdən istifadə olunur.

Sol tərəfli hərəkətə keçid yeni məsələ deyil. Son nümunələrdən biri Samoa dövlətidir - burada 2009-cu ildə Avstraliyadan sağ sükanlı avtomobillərin idxalını asanlaşdırmaq üçün sol tərəfli hərəkət tətbiq olunmuşdu.

Göründüyü kimi, sağ və ya sol tərəfli yol hərəkətinin seçimi tarixi ənənələr, döyüş vərdişləri və siyasi təsirlərin nəticəsidir.

Aydın