“O boyda ağıllı prezident tarixi saxtalaşdırmalı idi?!”

İran prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycan-İran biznes formunda səsləndirdiyi şeirlə bağlı müxtəlif rəylər var.

Yenisabah.az “Heydərbabaya salam”dan oxunan bənddə "sətiraltı məna"nın olub-olmaması ilə bağlı Milli Məclisin deputatı, yazıçı Aqil Abbasın münasibətini öyrənib.

- İran prezidenti Məsud Pezeşkian Azərbaycan-İran biznes formunda Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın məşhur “Heydərbabaya salam” şeirindən 2 bənd səsləndirdi. Bəziləri “Bir görəydim ayrılığı kim saldı? Ölkəmizdə kim qırıldı, kim qaldı” misralarını, bir növ, atmaca kimi qiymətləndirib. Sizin bu yanaşmaya münasibətiniz necədir?

- Pezeşkian İranın görkəmli şairi, mənim dilimlə desək, "İranın Səməd Vurğunu” Şəhriyarın Azərbaycan dilində yazdığı bir şeirdən 2 bənd oxudu. O, bununla dilimizə hörmət etdiyini göstərdi. Burada heç bir atmaca yoxdur. Nə atmaca ola bilər ki?!

- Məsud Pezeşkian Bakıda Azərbaycanda yaşayan İran vətəndaşları ilə görüş zamanı deyib: “Nizami Gəncəvidən oxumaq üçün heç olmazsa bir şeir axtardım, tapa bilmədim, yazdıqlarının hamısı farscadır. Halbuki Nizami bu torpağa məxsusdur və bu göstərir ki, biz bir millət, bir mədəniyyət, bir güc olmuşuq”. Nizami Gəncəvinin Azərbaycan dilində yazdığı iddia olunan bir şeir mövcuddur. Amma bir çox ədəbiyyatçılar bu şeiri saxta sayır...

- Mənim Nizami Gəncəvinin Azərbaycan dilində şeir yazdığından xəbərim yoxdur. Özüm ədəbiyyatçıyam, Nizamini də oxumuşam. Həmin dövrdə Azərbaycan dilində yazan 1 şair olub, o da İzzəddin Həsənoğlu. O dövrdə Azərbaycan dili şeir dili deyildi, fars dili isə bütün Şərqin dili idi. Məsələn, Çingiz Aytmatov, Oljas Süleymenov, Çingiz Hüseynov ömrü boyu rus dilində yazılarb. Nə dəxli var?! Onların təfəkkürü qırğız, qazax, Azərbaycan təfəkkürüdür. Nizaminin Azərbaycan dilində şeiri guya hansısa arxivdə tapılıb. Amma mən görməmişəm və eşitməmişəm.

O vaxt hətta türk sultanları da fars dilində yazırdı. Burada qəbahət yoxdur. Məsud Pezeşkian özü də etiraf edir ki, Nizami Azərbaycanda doğulub və azərbaycanlıdır. O boyda ağıllı prezident tarixi saxtalaşdırmalı idi?!

- Məsud Pezeşkian istər Bakıya səfəri zamanı, istərsə də ölkəsindəki çıxışlarının bir çoxunda şeiri bir növ siyasi ifadə vasitəsi kimi istifadə edir. Sizcə poetik dil siyasi üslub kimi istifadə edilə bilərmi?

- Məsələn, Rəcəb Tayyib Ərdoğan da şeir oxuyur. Burada qeyri-adi bir şey yoxdur. Amma siyasətdə şeiri qəbul etmirəm. Siyasət siyasətdir və siyasətin öz dili, tərzi var.

Siyasi fikrini şeirlə şair deyir. Fikir verdiniz, İran prezidenti Eldar Əzizovla Azərbaycan dilində danışırdı. Amma o, bir ölkənin prezidenti kimi rəsmi məclislərdə təbii ki, həmin ölkənin rəsmi dövlət dilində danışmalıdır. Bununla Məsud Pezeşkian azərbaycanlı olduğunu bir daha vurğulayırdı. İranla bir tarixə, dilə, hətta bir məzhəbə malikik. Elə adət-ənənələrimiz, mətbəximiz də birdir.

Nazim Hacıyev