Ortaq tarix, ortaq gələcək: Azərbaycan və İran əlaqələri

İlqar İlyasov,

YAP Laçın rayon təşkilatının sədri

Azərbaycan və İran arasında münasibətlər əsrlərlə davam edən tarixi, dini və mədəni bağlara əsaslanır. Coğrafi yaxınlıq, ortaq tarix və qarşılıqlı iqtisadi maraqlar iki ölkəni daim bir-birinə yaxın etmişdir. Bu gün isə Azərbaycan və İran münasibətləri yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyaraq, gələcəyə doğru müsbət və parlaq bir yola davam edirlər. İran, Azərbaycanın 1991-ci ildə müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri olmuşdur. Bu dövrdən başlayaraq iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər qurulmuş və müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq inkişaf etmişdir. Son illərdə dövlət başçılarının və nazirlərin qarşılıqlı səfərləri, ortaq komissiyaların fəaliyyəti və imzalanan sazişlər bu münasibətlərin möhkəmlənməsinə səbəb olmuşdur. Azərbaycan və İran arasında iqtisadi əməkdaşlıq əsasən ticarət, enerji və nəqliyyat sahələrini əhatə edir. İki ölkə arasında sərhədyanı ticarət məntəqələri fəaliyyət göstərir. Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi layihəsi isə İran, Azərbaycan və daha geniş Avrasiya regionunu birləşdirən mühüm nəqliyyat arteriyasıdır. Bu dəhliz gələcəkdə iqtisadi əlaqələrin genişlənməsi üçün böyük imkanlar yaradır. Azərbaycan və İran elektrik enerjisi və qaz sahəsində qarşılıqlı əməkdaşlıq edirlər. Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə İran arasında enerji mübadiləsi buna bariz nümunədir. Gələcəkdə birgə enerji layihələri, bərpa olunan enerji sahəsində əməkdaşlıq və enerji ötürücü xətlərin inkişafı gündəmdədir. İki ölkə arasında mədəni bağlar çox güclüdür. Azərbaycanca danışan milyonlarla insan İranın müxtəlif vilayətlərində yaşayır. Ortaq ədəbiyyat, musiqi və dini dəyərlər xalqlar arasında dərin mədəni yaxınlıq yaradır. Bu mədəniyyət körpüsü münasibətlərin daha da möhkəmlənməsinə şərait yaradır. Azərbaycan və İranın əməkdaşlıq potensialı böyükdür. Əgər qarşılıqlı hörmət və anlaşma prinsipləri qorunarsa, bu münasibətlər daha da dərinləşəcəkdir. Gələcəkdə ticarət, turizm, təhsil və texnologiya sahələrində daha sıx əlaqələr qurula bilər. Bu əməkdaşlıq yalnız iki ölkəyə deyil, bütövlükdə regionun sabitliyi və inkişafına da töhfə verəcəkdir. Azərbaycan və İran münasibətləri zamanın sınaqlarından keçmiş, lakin daim inkişaf etməyə davam edən əlaqələrdir. Siyasi iradə, ortaq maraqlar və mədəni yaxınlıq bu münasibətlərin parlaq gələcəyinə olan inamı artırır. Qarşılıqlı əməkdaşlıq davam etdiyi təqdirdə, iki qonşu dövlət regionda nümunəvi tərəfdaşlığa çevrilə bilər.