Qaz və işıqla bağlı yeni qərar DETALLAR

Qaz və işıq üçün yeni sabit aylıq tarif tətbiq olunacaq. Bununla bağlı "Elektroenergetika haqqında" və "Qaz təchizatı haqqında" qanunlara dəyişikliklər təklif edilib. İşıq və qaz qiymətlərinin formalaşmasında yeni qanun layihəsi nəyi dəyişir?

İqtisadçı Xalid Kərimli Metbuat.az-a açıqlamasında bildirib ki, bu, hələ layihədir və qanun halına gəlməsi üçün müvafiq prosedurlardan keçməli, parlament tərəfindən qəbul olunmalıdır.

Onun sözlərinə görə, bu model dünya praktikasında geniş yayılıb:

"Məsələn, ABŞ, Avropanın bir çox ölkələri, Qazaxıstan və Türkiyə bu yanaşmadan istifadə edirlər. Layihəyə əsasən, vətəndaş işıq və ya qazdan istifadə etməsə belə, minimal məbləğ ödəməli olacaq. Bu zaman sual yaranır ki, niyə istifadə olunmayan xidmətə görə ödəniş edilməlidir? Belə ki, işıq və qaz infrastrukturunun işlək vəziyyətdə qalması, qəza hallarında operativ xidmət göstərilməsi üçün dövlət böyük məbləğdə vəsait xərcləyir. Bu da vətəndaşlara istədikləri anda xidmətlərdən yararlanmaq imkanı yaradır. Yəni vətəndaş işıq və ya qazdan istifadə etməsə belə, həmin xidmətə hər an çıxış imkanı olduğu üçün sistem işlək vəziyyətdə saxlanılmalı, müvafiq xərclər qarşılanmalıdır. Bu xərclərin isə müəyyən dərəcədə vətəndaşlar tərəfindən ödənilməsi zəruridir".

X.Kərimli qeyd edib ki, qanun layihəsində bir neçə mexanizmin necə tənzimlənəcəyi müzakirə mövzusu olacaq:

"Burada əsas iki variant nəzərdə tutula bilər: sabit xidmət haqqı - istifadə etdiyimiz enerjidən asılı olmayaraq əlavə sabit məbləğin tarifə əlavə olunması və minimal ödəniş məbləği, yəni yalnız istifadə edilmədiyi halda da ödənilməsi tələb olunan məbləğin tətbiqi. Əgər sabit tarif minimal ödəniş kimi müəyyənləşəcəksə və bizim aylıq istehlakımız bu məbləği keçərsə, əlavə ödəniş tələb olunmayacaq. Bu isə, xüsusilə bir evi olan və orada yaşayan şəxslər üçün narahatlıq doğurmayacaq. Amma bir neçə mənzili və boş əmlakı olan şəxslər bu qanun qüvvəyə mindikdən sonra sabit tarif ödənişini etməli olacaqlar. Yəni, boş mənziliniz olsa belə, bu haqqı ödəməli olacaqsınız. Təbii ki, bu yanaşma müəyyən suallar doğuracaq. Xüsusilə də əhalinin həssas təbəqəsinin xərclərinin artması məsələsi gündəmə gələcək. Bu zaman ehtimal olunur ki, güzəştli mexanizmlər tətbiq olunacaq. Əgər bir evdə yaşayırıqsa və istehlakımız minimal ödəniş həddini aşırsa, həmin məbləğ əlavə olaraq tələb olunmayacaq. Bu halda, bir evi olan və aktiv istifadə edən vətəndaşlar üçün bu yeni model əlavə maliyyə yükü yaratmayacaq".

İqtisadçı bu dəyişikliyin bir neçə əmlakı olan şəxslər üçün əlavə xərclərə səbəb ola biləcəyini söyləyib:

"Bu modelin tətbiqində əsas məqsəd infrastrukturu mövcud və yaxşı vəziyyətdə saxlamaq, sektorun gəlirliliyini təmin etmək və bu sahəyə daha çox investisiyanın cəlb olunmasına nail olmaqdır. Digər səbəb isə iqtisadiyyatda “free rider” adlandırılan, yəni sistemdən ödəniş etmədən istifadə edənlərin qarşısını almaqdır. Bu, uzunmüddətli və dayanıqlı modeldir. Çox böyük ehtimalla qanun layihəsinin hazırlanması zamanı sosial cəhətdən həssas və yalnız bir mənzili olan vətəndaşların vəziyyəti nəzərə alınacaq".

Sevinc İbrahimzadə / Metbuat.az