Şagirdlər dilə yalnız “imtahan predmeti” kimi yanaşmamalıdırlar Günay Əkbərova

“Dövlət İmtahan Mərkəzinin IX sinif buraxılış imtahanlarında xarici dil fənni üzrə yeni test modelini tətbiq etməsi təhsil sistemimiz üçün mühüm yenilikdir. Bu addım sadəcə bilik ölçməyə deyil, şagirdlərin yaradıcı düşünmə, məntiqi ardıcıllıqla fikir ifadə etmə və ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirməyə xidmət edir. Əslində bu, imtahanı yalnız nəticə yoxlama vasitəsi kimi deyil, həm də öyrənməni stimullaşdıran alətə çevirmək deməkdir”.

Bu fikirləri 525.az-a Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın katibi Günay Əkbərova deyib. Onun sözlərinə görə, beynəlxalq təcrübə göstərir ki, Finlandiya, Estoniya, Sinqapur kimi qabaqcıl ölkələrdə dil imtahanları yalnız qapalı test suallarına əsaslanmır. Burada oxu, dinləmə, yazı və danışıq bacarıqları kompleks şəkildə qiymətləndirilir. Məqsəd şagirdin dili real həyat situasiyalarında necə tətbiq edə bildiyini üzə çıxarmaqdır. Azərbaycanın da bu istiqamətdə addım atması beynəlxalq standartlara uyğunlaşma baxımından önəmlidir və şagirdlərə dilin “imtahan predmeti” yox, “ünsiyyət vasitəsi” olduğunu hiss etdirir:

“Əlbəttə, yeni model bizim reallığımızda həm imkanlar, həm də çətinliklər yaradır. Hazırkı dərsliklər və müəllimlərin ənənəvi yanaşmaları əsasən qrammatika və test tapşırıqlarına fokuslanıb. Yeni model isə yaradıcı yazı, oxuduğunu və eşitdiyini anlama, fikrini ardıcıl təqdim etmə kimi bacarıqları tələb edir. Bu isə həm müəllimlərin metodik dəstəyini, həm də resursların zənginləşdirilməsini zəruri edir. Əgər bu istiqamətdə ardıcıl iş aparılarsa, yeniliyin təsiri təkcə imtahan nəticələrində deyil, ümumilikdə tədris keyfiyyətində də görünəcək. Burada müəllimlərin rolu xüsusi vurğulanmalıdır. Onlar ənənəvi test tapşırıqları ilə yanaşı, şagirdlərə yazı və danışıq fəaliyyətləri təşkil etməli, dinləmə materiallarından daha çox istifadə etməli, qiymətləndirməni yalnız səhvlərin axtarışı yox, dil bacarıqlarının inkişafı prizmasından aparmalıdırlar. Özlərinin də metodiki cəhətdən yenilənməsi və beynəlxalq təcrübəni izləməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Şagirdlər isə dilə yalnız “imtahan predmeti” kimi yanaşmaqdan imtina etməlidirlər. Onların gündəlik həyatlarında dili praktik tətbiq etməsi, oxu və dinləmə vərdişlərini genişləndirməsi, qrammatikanı sadəcə əzbərləmək deyil, fikir ifadə etmə ilə birləşdirməsi vacibdir. İmtahana hazırlığı çətinlik deyil, praktik bacarıqlarını gücləndirmək imkanı kimi görmək şagirdlərə əlavə motivasiya verəcək. Bu modelin 2027-ci ildən XI sinif buraxılış imtahanlarında da tətbiqi nəzərdə tutulur ki, bu da tam orta təhsilin məzmununun yenilənməsi baxımından məntiqli və zəruri addımdır. Beləliklə, Azərbaycan təhsil sistemi beynəlxalq meyarlara daha da yaxınlaşacaq, məzunlarımız isə həm ölkədaxili, həm də qlobal miqyasda daha rəqabətədavamlı olacaqlar. Ümumilikdə, bu yeniliyi böyük fürsət kimi görürəm. Əgər müəllimlər, şagirdlər və valideynlər prosesi düzgün anlayıb dəstək versələr, biz yalnız imtahan nəticələrində deyil, həm də ümumi təhsil mühitində keyfiyyətli dəyişikliklərin şahidi ola bilərik”.

Sevinc QARAYEVA