Sanskrit, yunan və ingilis dilləri ümumi keçmişlə necə əlaqələndirilir...

...Sanskrit dilindəki “mā́tṛ” (“ana”), latınca “mater” və ingiliscə “mother” olduqca oxşar səslənir. Onlarla belə təsadüflər var: almanca “hund” (“it”) və ingiliscə “hound”, çex dilində “sestra” (“bacı”) və ingiliscə “sister”.

Bunlar alınma və ya təsadüflər deyil, tək bir proto-dilin izləridir - təxminən səkkiz min il əvvəl mövcud olmuş Proto-Hind-Avropa dili adlanan dil...

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə “The Conversation” yazır.

Dilin özü heç vaxt yazılmayıb; yazının yaranmasından çox əvvəl yoxa çıxdı.

Lakin dilçilər müasir və qədim dillər arasında sistematik oxşarlıqlar əsasında onun xüsusiyyətlərini yenidən qurmağı öyrənmişlər.

Beləliklə, məsələn, sanskritcə "bh-" almanca "b-" (qardaş) ilə uyğunlaşdığı müşahidə edildi.

Bu nümunələr bizə bütöv bir “dil ağacı” yaratmağa imkan verdi. Hind-Avropa dil ailəsinə hind, fars, yunan, latın və onun törəmələri, german (ingilis və alman daxil olmaqla), slavyan, kelt, həmçinin alban və erməni dilləri daxildir.

İtirilmiş qollara Anadolu (Hit) və Toxarca daxildir.

Bununla belə, fin, macar və tamil dilləri daxil deyil.

Yenidən qurulmuş lüğət bu dildə danışanların həyat tərzini də açıb göstərir: onlar əkinçilik (agro - tarla), heyvandarlıq (gwou - inək), metallurgiya (ajes - tunc), təkərli nəqliyyat (wogh-no - araba), dini (deiw-os - tanrı) bilirdilər.

Alimlər proto-hind-avropalıları ya indiki Ukraynanın və Rusiyanın cənubundakı Kurqan mədəniyyəti ilə, ya da kənd təsərrüfatının inkişafının onların dağılmasına səbəb ola biləcəyi Anadolu ilə əlaqələndirirlər.

Dilin özü keçmişə qərq olsa da, onun izləri bəşər tarixinin ortaq köklərinin “əks-sədasını” qoruyub saxlayaraq yüzlərlə müasir sözdə yaşayır.

Nazlı Almuradova