Şimpanzelər insanlar kimi düşünə bilir: Alimlər gözlənilməz nəticə əldə etdi

Kaliforniya Universiteti (Berkli) və Utrext Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, şimpanzelər yeni və daha inandırıcı məlumat əldə etdikdə əvvəlki fikirlərini yenidən nəzərdən keçirə bilirlər. Bu nəticə "Şimpanzelər rasional şəkildə inanclarını yenidən qiymətləndirirlər" adlı eksperiment zamanı əldə olunub.

Qaynarinfo "Interesting Engineering" nəşrinə istinadən xəbər verir ki, təcrübə Uqandadakı Nqamba adasındakı şimpanze qoruğunda aparılıb. Heyvanlardan sadə seçim etmək tələb olunurdu: iki qutudan hansında qida gizləndiyini tapmaq. Əvvəlcə onlara qidanın harada ola biləcəyinə dair bir ipucu verilirdi, daha sonra isə daha güclü, inandırıcı siqnal təqdim edilirdi. Yeni məlumatı alan bir çox şimpanze qərarını dəyişirdi.

"Şimpanzelər daha yaxşı sübutlar qarşısında inanclarını yenidən gözdən keçirmə qabiliyyəti göstərdilər. Bu cür düşüncə çevikliyi adətən dörd yaşlı uşaqlara məxsusdur və şimpanzelərdə eyni qabiliyyəti müşahidə etmək olduqca maraqlı idi", deyə tədqiqatın rəhbəri, Kaliforniya Universitetinin postdoktorantı Emi Sanford bildirib.

Alimlər heyvanların ilk və son seçimlərini qeyd edərək, qərarların nə dərəcədə dəyişdiyini analiz ediblər. Nəticələrin təsdiqi üçün kompüter modelləşdirməsindən də istifadə olunub ki, bu da sadəcə son ipucuna refleks reaksiyanı istisna etməyə kömək edib.

Nəticələr göstərib ki, şimpanzelərin qərar dəyişiklikləri rasional düşüncə prinsiplərinə uyğun şəkildə baş verir.

Sanfordun sözlərinə görə, bu, rasional düşünmənin yalnız insana xas olmadığını, müxtəlif növlər arasında davam edən bir spektrdə mövcud olduğunu göstərir: "İnsanla şimpanze arasındakı fərq kəskin sıçrayış deyil, daha çox tədrici bir miqyasdır".

Tədqiqatçı əlavə edib ki, bu nəticələr primat davranışlarını öyrənməyə, uşaqların idrak inkişafını anlamağa və süni intellekt sistemlərində məntiqi düşünmə modellərinin yaradılmasına töhfə verə bilər: "Bu, erkən təhsilə və ya Şİ-də düşünmə modellərinin yaradılmasına yanaşmamızı dəyişə bilər. Uşaqları məktəbə gələndə 'boş səhifə' kimi görməməliyik".

Hazırda komanda iki-dörd yaş arası uşaqlar üzərində oxşar tapşırıqlarla tədqiqat aparır. Məqsəd onların inanclarını necə yenilədiklərini öyrənməkdir. Alim həmçinin bu təcrübələri digər primat növlərinə də tətbiq etməyi planlaşdırır: "Onlar elm haqqında heç nə bilməsələr də, mürəkkəb dünyada ağıllı və uyğunlaşa bilən strategiyalarla istiqamət tapmağı bacarırlar. Bu isə, şübhəsiz ki, diqqətəlayiqdir".

Aydın