Sırrı Süreyyanın sirri Milli, PKK çı, yoxsa, dərin dövlətin agenti?

Xəbər verdiyimiz kimi, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədr müavini və DEM Partiyasının İstanbul millət vəkili Sırrı Süreyya Öndər çoxsaylı orqan çatışmazlığı səbəbindən vəfat edib.

Öndərin cənazəsi xəstəxanadan çıxarılaraq Atatürk Mədəniyyət Mərkəzindəki anım törəninə gətirilib və böyük izdihamla qarşılanıb. Türkiyə bayrağına bükülmüş tabutun üzərinə qoyulan zeytun budağı sülhü ifadə etsə də siyasi keçmişinə görə bu simvol hər kəs üçün eyni məna daşımayıb.

Qeyd edək ki, rejissor, ssenarist, prodüser kimi də tanınan Öndər, Milliyyətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) Türkiyədə başlatdığı və ölkə daxilində kürd xalqı ilə bağlı problemlərin həllinə yönəlmiş prosesin əsas iştirakçılarından idi.

Onun ölümü mübahisə yaradıb. Abdullah Öcalan və PKK ilə yaxınlığı deyilir, həmçinin milli adam kimi dəyərləndirilir. Sırrı Süreyya Öndər əslində kimdir?

Mövzu ilə bağlı Globalinfo.az-a açıqlamasında Qafqaz Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (KAFKASSAM) rəhbəri Prof. Dr. Hasan Oktay bildirib ki, Sırrı Süreyya Öndər Adıyaman vilayətində türkmən ailəsində anadan olub.

“Gənclik illəri ata tərəfdən sosialist, ana tərəfdən Nurçu olan şəxsiyyət böhranı yaşayan bir mühitdə keçib. Marksist-sosialist mühitində böyüdüyü üçün universitet illərində həbsxanaya düşdüyünü bildirib. Hazırda onun haqqında çoxlu müsbət fikirlər söylənsə də, həyatında qaranlıq məqamlar çoxdur. Abdullah Öcalana “atam” deyəcək qədər heyranlıq hissi duyan, onun partiyasında siyasətlə məşğul olub terror təşkilatının və partiyasının türklərə xoş görünməsi üçün çox səy göstərib. Təkcə bunu nəzərə alsaq, Sırrı Süreyya Öndərin köhnəlmiş marksizmin Türkiyədəki sistemi yıxmaq üçün PKK terror təşkilatından faydalanan, bu təşkilatın arxasında gizlənərək, çürük marksist ideyaları cəmiyyətə sırımaqla inqilab etmək istəyi ön plana çıxır. Bu düşüncəyə sahib birisi PKK və ya DEM partiyasına (Xalqların Bərabərlik və Demokratiya Partiyası) kəşfiyyat orqanının əməkdaşı kimi sızmayıbsa, bu şəxsi milli kimi qiymətləndirmək mümkün deyil”.

H.Oktayın sözlərinə görə, Türkiyədə marksizmin ən böyük problemi onun beynəlmiləlçi olması və milli dəyərlərə nifrət etmələridir:

“Türk milli dəyərlərinə nifrət edən, “türk solu” olaraq adlandırılan lümpen quruluş (sosial sinif şüuru olmayan insanlar, -red.) özünü Türkiyə və türk dövlətlərinə qarşı olan bütün təşkilatlara daha yaxın görür. Sırrı Süreyya Öndərin Adıyaman vilayətində türk ailəsində dünyaya gəlib, PKK terror təşkilatına rəğbət bəsləməsinin səbəbi Türkiyədə marksist hərəkatların lümpen formalaşması ilə bağlıdır. Bundan əlavə, marksist hərəkatların daxilində millətin dəyərləri ilə barışıq, milli olan çox az adam var”.

Hasan Oktay

Türk politoloq Engin Özer isə bildirib ki, Sırrı Süreyya Önder həm dövlət, həm də kürd tərəfin bu problemi (kürd problemi, –red.) həll etmək üçün səmimi olduğuna inandığı bir siyasətçidir:
“O, milli və ya PKK-lı deyə adlandırıla bilməz. Amma bu problemin həlli üçün çalışdığına iki tərəfin də səmimiyyətlə inandığı bir adam idi. Türkiyədə onun kimi ikinci bir şəxs yoxdur. Sadəcə həm dövlətin, həm də kürd tərəfin güvəndiyi biri idi. Hər hansı bir tərəfə aid deyildi. Sırrı Süreyya Öndər türkmən idi, amma kürdlərin içində yaşadığı üçün o milləti yaxşı tanıyırdı. Dövlətin ona baxışı da heç bir zaman bir PKK-lı kimi olmayıb. Amma bu problemin həlli üçün hər kəsdən çox çalışmış bir adamdır”.

E.Özer, həmçinin Sırrı Süreyya Öndərin Öcalanı özünün “mənəvi ata”sı adlandırmasına münasibət bildirib.

“O, PKK üzvləri ilə çox görüşən bir adam idi. Solçu idi və həmin qruplarla görüşməsi üçün zamanında o cür danışması gərəkli ola bilərdi. Amma o qədər radikal baxışları olsa idi, onu TBMM-in sədrinin müavini etməzdilər. O, bir az kürd hərəkatına yaxındır, amma problemin həlli üçün çalışmış bir adamdır və Türkiyənin bütün kəsimləri ona hörmət edir. Türkiyədə ikinci bir Sırrı Süreyya Öndər yoxdur”.

Gülnar Səlimova
Globalinfo.az
İstanbul