Icma.az
close
up
RU
Sülh masasındakı iqtisadi maraqlar...

Sülh masasındakı iqtisadi maraqlar...

Yeniazerbaycan saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Hərbi-siyasi detallar arxa plandadır

Bu gün Rusiya-Ukrayna müharibəsinin yekunlaşması fərqli müstəvidə müzakirə olunur - burada əsasən iqtisadi amillər özünü büruzə verir, hərbi-siyasi detallar isə arxa plana keçir. Bu, Tramp administrasiyasının məsələyə münasibətində özünü bariz şəkildə ortaya qoyur. Artıq Zelenski hakimiyyətinə iqtisadi kriteriyalar üzərindən sülh təklif olunur. Rəsmi Kiyev isə həm ABŞ, həm də Aİ-nin Rusiya ilə müharibənin davam etməsində maraqlı olmadığını və masa arxasına oturmaqdan başqa çarəsinin qalmadığını dərk edir.

İqtisadi əməkdaşlıq - Kiyev üçün imkanlar yaranır

KİV-lərin məlumatına görə, Ukrayna Prezidentinin bu yaxınlarda ABŞ-a rəsmi səfəri gözlənilir. İddia olunur ki, səfər çərçivəsində Kiyev və Vaşinqton arasında iki saziş imzalanacaq - Ukrayna ərazisindəki  mineral ehtiyatların istismarı və İnvestisiya Fondunun yaradılması ilə bağlı saziş gündəm mövzusuna çevrilib. Artıq bir müddətdir ki, iki dövlət arasında bu istiqamətdə intensiv danışıqlar aparılır.

Zelenski son mətbuat konfrasında bəyan edib ki, ikinci saziş ilə bağlı müzakirələr daha ciddi və çətin olacaq: “Fondla bağlı sövdələşmə planlaşdırılıb. Orada tərəfdaşlıq münasibətləri, maliyyə və digər məsələlər dəqiqləşdiriləcək”. O, vurğulayıb ki, ABŞ və Ukrayna arasında imzalanması planlaşdırılan nadir metallarla bağlı saziş gəlirin 50 faizinin kompensasiya edilməsini nəzərdə tutur: “Mənim üçün vacib olan bizim borclu olmamağımızdır, sazişdə də nə 500, nə 350, nə də 100 milyard dollarlıq borc qeyd olunub. Bu, bizə qarşı ədalətsizlik olardı”. Ukrayna prezidenti bir məqamı da qeyd edib ki, fondla bağlı sövdələşmə Ukraynanın maraqlarının nəzərə alındığı tərəfdaşlıq layihəsidir.

Eyni zamanda ABŞ-ın maliyyə naziri Skot Bessent “Financial Times”a yazdığı məqaləsində qeyd edib ki, Vaşinqton resursları idarə etmək üçün xüsusi fond  yaratmağı təklif edir - Ukrayna istehsaldan əldə olunacaq gəlirlərin üçdə ikisini fonda verəcək. Bu da təxminən 500 milyard dollara bərabərdir. ABC-ın “This Week” verilişinə müsahibə verən Respublikaçı Mayk Louler isə deyib ki, Zelenski Tramp administrasiyası ilə iqtisadi əməkdaşlıq etməlidir: “ABŞ Ukraynanı dəstəkləmək üçün yüz milyardlarla dollar sərmayə qoyub və bu müharibə nəhayət başa çatdıqda, Ukraynanın yenidən qurulması üçün əhəmiyyətli investisiyalara ehtiyacı olacaq”.

Sözsüz ki, Ukraynada mineral ehtiyatların istismarı birbaşa ABŞ şirkətləri tərəfindən həyata keçiriləcək - ehtiyatlardan əldə olunacaq milyardlarla dollar dəyərində gəlir isə İnvestisiya Fonduna yatırılacaq. Fond  isə gəlirləri zaman-zaman həm Ukraynanın ABŞ-a olan borclarını bağlayacaq, həm də Ukraynada müharibənin fəsadlarının aradan qaldırılmasına - ölkədəki şəhərlərin və qəsəbələrin bərpasına, sənaye və enerji obyektlərinin yenidən qurulmasına sərf olunacaq. Bu o deməkdir ki, burada ABŞ-la yanaşı Ukrayna da qazanclı çıxacaq. Ən önəmli məqam isə Ukrayna bununla ABŞ-dan təhlükəsizlik zəmanəti də alacaq, yəni ABŞ şirkətlərinin Ukraynada fəaliyyət göstərəcəyi təqdirdə münaqişənin yenidən alovlanması qeyri-mümkün olacaq - Vaşinqton buna imkan verməz.

Ekspertlər hesab edirlər ki, regionda münaqişə dondurulmuş vəziyyətdə davam etsə belə, Vaşinqton ilə Kiyev arasında yeni iqtisadi əməkdaşlıq Ukrayna üçün münasib imkanlar yaradacaq - bu, ölkənin həm dirçəlməsində, həm iqtisadi inkişafında, həm də təhlükəsizliyinin təmin olunmasında əhəmiyyətli rol oynayacaq.

ABŞ Rusiya ilə də bu sahədə əməkdaşlıq etmək istəyir

Tramp ABŞ-Rusiya münasibətləri ilə bağlı son çıxışında Vaşinqtonun Moskva ilə böyük iqtisadi layihələr üzərində işləməyə hazır olduğunu bildirib - o, qeyd edib ki, bu istiqamətdə ikitərəfli danışıqlar aparılır: “Mən birbaşa Rusiya Federasiyasından özümüz  üçün faydalı nəsə almaq istəyirəm. Biz Rusiya ilə iqtisadi inkişafla bağlı bir neçə müqavilə bağlamağa çalışırıq. Rusiyanın  nadir torpaq metalları, digər böyük resursları var, biz onları istəyirik”.

Kremlin Trampın təklifinə reaksiyası gecikməyib - Rusiya prezidentinin biznes və investisiya üzrə xüsusi nümayindəsi Kiril Dmitriyev bildirib ki, Rusiya tərəfi ABŞ-la iqtisadi əməkdaşlığa hazırdır. Putin də Trampın təklifinə müsbət yanaşıb  - o bildirib ki, Rusiya ABŞ-la nadir torpaq ehtiyatlarının istismarı sahəsində birgə əməkdaşlıq etməyə hazır olacaq: “Rusiya nadir torpaq metal ehtiyatlarına görə dünya liderlərindən biridir.  Moskva öz mineral ehtiyatlarının yeni regionlarda işlənməsi üçün xarici tərəfdaşlarla əməkdaşlığa hazırdır” - deyə Putin onu da vurğulayıb ki, Rusiya ABŞ bazarına 2 milyon ton alüminium tədarük edə bilər.

Hazırda ABŞ ilə Rusiya arasında gedən danışıqlar prosesində müzakirə olunan ən mühüm məsələlərdən biri ikitərəfli iqtisadi münasibətlərin bərqərar olunmasıdır - həm Ağ Ev, həm də Kreml anlayır ki, bu istiqamətdə ortaq maraqların bölüşdürülməsi hər iki ölkə arasında böyük investisiya layihələrinin həyata keçməsinə və hər iki ölkənin qlobal bazarda birgə əməkdaşlığına yol açacaq. İlkin razılaşma mineral ehtiyatların istismarından başlaya bilər. 

Trampın geoiqtisadi hədəfləri 

Tramp administrasiyasının həm Ukraynada, həm də Rusiyada nadir torpaq elementlərinin istismarında maraqlı olması birbaşa geoiqtisadi hədəflərə söykənib - ABŞ-a həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə iqtisadi mənfəət qazandırmaq. Ağ Ev Ukraynadakı mineral ehtiyatların istismarından əldə olunacaq gəlirlərlə Kiyevin Vaşinqtona olan borclarını bağlamaq, Rusiyadakı ehtiyatların istismarına gəlincə, Moskva ilə böyük iqtisadi layihələr həyata keçirməklə ABŞ-ın şirkətlərinə milyardlarla dollar vəsait qazandırmaq niyyəti güdür. ABŞ-ın beynəlxalq rəqabətdə rolunu daha da gücləndirmək hazırki administrasiya üçün ilkin prioritetdir. Bu baxımdan ABŞ-ın digər regionlardakı mineral sərvətlərə də maraq göstərəcəyi istisna deyil.

Avropa da oyundan kənar qalmaq istəmir

ABŞ-ın ardınca Avropa İttifaqı da Ukraynaya “kritik əhəmiyyətli” faydalı qazıntıların hasilatı sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş bağlamağı təklif edir - Avropa Komissiyasının sənaye strategiyasına cavabdeh olan Stefan Sejourne bildirib ki, Ukrayna Aİ sənayesini 30 mineraldan 21-i ilə təmin edə bilər. 

Təbii ki, Ukraynanın çıxılmaz durumda olduğunu görən Aİ də vəziyyətdən sui-istifadə etməyə çalışır. Rəsmi Brüssel Kiyevə onunla da belə bir sazişin imzalanmasına sövq edə, hətta öz kriteriyalarına uyğun investisiya fondunun təsis edilməsini təklif edə bilər. Aİ çox yaxşı başa düşür ki, Ukraynadakı nadir torpaq elementləri həm Rusiyaya, həm də ABŞ-a milyardlarla dollar mənfəət qazandıracaq. Bu baxımdan Aİ də Ukraynadakı imkanlardan yararlanmaq istəyir. 

Yunis ABDULLAYEV

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:65
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 28 Fevral 2025 08:35 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see248

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see216

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see202

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see195

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see192

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see164

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see150

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see149

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see148

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see142

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see139

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see136

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see130

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see128

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see128

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see127

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see127

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see126

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see125

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri