Süni intellekt heyvanların emosiyalarını “oxumağı” öyrənib

Bakı, 30 avqust, AZƏRTAC

Pişiyin mırıltısı xəbərdarlıq, itin quyruq bulaması isə adətən sevinc ifadəsi sayılır. Lakin çox vaxt insan heyvanın əslində nə hiss etdiyini anlamaqda çətinlik çəkir. Milanlı tədqiqatçılar problemin həllinə yeni yanaşma təklif ediblər. Onların yaratdığı süni intellekt modeli donuzdan tutmuş keçi və inəyə qədər yeddi növ heyvanın səs siqnallarındakı emosional çalarları müəyyənləşdirməyi bacarıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, araşdırma “Scientific Reports” jurnalında dərc olunub.

Məlum olub ki, mənfi emosiyalar əsasən orta və yüksək tezlik diapazonlarında ifadə olunur, müsbət siqnallar isə daha bərabər paylanır. Bununla belə, “emosiyaların açarı” müxtəlif növlərdə fərqlidir: məsələn, donuzlarda yüksək tezliklər, qoyun və atlarda isə orta tezliklər xüsusilə əhəmiyyətlidir.

Tədqiqatın müəllifi Stavros Ntalampirasın sözlərinə görə, onun alqoritmi insan qulağının sezə bilmədiyi ən incə akustik xüsusiyyətləri müəyyənləşdirə bilir. Bu isə heyvanların sağlamlığı və rifahının monitorinqi üçün yeni alətlər yaratmağa imkan açır.

Texnologiyanın perspektivləri genişdir. Belə ki, fermerlər mal-qarada stresi əvvəlcədən aşkar edə, zooloqlar vəhşi təbiətdə populyasiyaların vəziyyətini izləyə, zoopark əməkdaşları isə hələ görünən əlamətlər ortaya çıxmamış heyvanların davranış dəyişikliyinə reaksiya verə bilərlər. Bununla yanaşı, etik sual da yaranır: əgər maşın heyvanın əziyyət çəkdiyini qeydə alırsa, insanlar müdaxilə etməyə borcludurmu?

Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, söhbət heyvanların “insan dilinə tərcüməsindən” yox, müəyyən qanunauyğunluqların aşkarlanmasından gedir. Davranışın zəngin palitrasını sadəcə “pis-yaxşı” ikili kateqoriyasına endirmək səhv riskini artırır. Daha etibarlı modellər akustik məlumatları vizual və fizioloji göstəricilərlə – bədən duruşu, üz ifadəsi və ya ürək döyüntüsü tezliyi ilə birləşdirməlidir.

“Əsas məsələ heyvanları nə dərəcədə dəqiq dinləməyi öyrənmək deyil, bu məlumatdan necə istifadə edəcəyimizdir”, – deyə alimlər bildiriblər.