“Tədbirlər görülməzsə ümumdünya böhranı fazasına daxil oluruq“ İqtisadçı alim

Tramp - bu xəstə və qoca, Amerika iqtisadiyyatını, Amerika bazarlarını alt üst etdi, Dow indeksi 900 punkt düşdü.

Tramp hökümətinin ağılasığmaz iqtisadi tədbirləri nəticəsində ABŞ iqtisadiyyatı hal-hazırda bir neçə problemlə üzləşir və bu, bazar indekslərinin düşməsinə səbəb olur. Ciddi tədbirlər görülməzsə ümumdünya böhranı fazasına daxil oluruq. Burada əsas amillərdən bəziləri:

1. Tariflər və Ticarət Siyasətləri: Prezident Trampın aqressiv ticarət siyasətləri, o cümlədən ABŞ-ın əsas ticarət tərəfdaşlarına tətbiq etdiyi tariflər iqtisadi qeyri-müəyyənlik yaradıb. Bu tariflərin gündəlik malların qiymətlərini artıracağı gözlənilir və bu da istehlakçıların xərclərini azaldaraq biznes inkişafını yavaşladır.

2. İqtisadi Göstəricilər: Son iqtisadi məlumatlar yavaşlamanın əlamətlərini göstərib. Atlanta Federal Ehtiyat Bankı 2025-ci ilin I rübündə 2.4% ÜDM-ə məhdudlaşan proqnozunu açıqlayıb. İstehlakçı inamında da kəskin azalma müşahidə olunub.

3. Bazar Reaksiyaları: Trampın ressesiya xəbərdarlığından sonra  maliyyə  bazarı bu qeyri-müəyyənliklərə mənfi reaksiya verib. Dow Jones Sənaye Orta İndeksi, S&P 500 və Nasdaq əhəmiyyətli enişlər yaşayıb. Tramp özü isə ortada yoxdur, keçən gün ərzində ekranlarda görünməyib- CNN.

4. İnflyasiya Narahatlıqları: İnflyasiya narahatlıq mənbəyi olaraq qalır və İstehlakçı Qiymət İndeksi (CPI) gözləniləndən yüksək artımı göstərib. Bu da iqtisadi artımın yavaşladığı və işsizliyin artdığı bir vəziyyət olan staqflyasiya qorxusuna səbəb olub. Azərbaycan hökümət üzvləri və MB da ciddi əks tədbirlər haqqında düşünməlidir. Qlobal inflyasiya daha çox Azərbaycana zərər vurur. Ölkənin valyuta ehtiyatlarının 70%-i dollarda saxlanılır. 2013-2024-cü illər arasında qlobal inflyasiya valyuta ehtiyatlarının 20 milyard dollarını yeyib.

Bu amillərin birləşməsi ABŞ-ın iqtisadi mühitini turbulent hala gətirərək bazar indekslərini və investorların hisslərini təsir edib. 

Dərin hörmətlə, prof. Saleh Məmmədov