Icma.az
close
up
RU
Test imtahanlarının arxa səhnəsi: Texniki fırıldaqçılıq və təhsil sistemində dərin çatlar

Test imtahanlarının arxa səhnəsi: Texniki fırıldaqçılıq və təhsil sistemində dərin çatlar

Icma.az bildirir, Qaynarinfo saytına əsaslanaraq.

Xəbər verdiyimiz kimi, ali məktəblərə qəbul imtahanlarında müsbət nəticə əldə etmək məqsədilə bir sıra abituriyentləri xüsusi gizli texniki avadanlıqlar komplekti (mikroqulaqcıq, mikrokamera, mini telefon, naqil, Mi-Fi routeri və s.) ilə təchiz edən şəbəkə ifşa olunub.

Onlar Dövlət İmtahan Mərkəzinin müraciəti əsasında Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) tərəfindən görülmüş tədbirlərlə müəyyənləşdirilərək saxlanılıblar və barələrində DTX-də cinayət işi başlanılıb. 

Məsələ bəzi abituriyentlərin nəticələrinin ləğv olunması ilə nəticələnib.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, ali təhsil müəssisələrinə qəbul prosesində texniki vasitələrlə – mikroqulaqcıq, mikrokamera, naqil, mini telefon, router və digər gizli cihazlarla imtahan qaydalarının pozulması artıq tək-tək şəxslərin fırıldağı yox, sistemli və kommersiya məqsədli təşkilatlanmış şəbəkənin fəaliyyətinə çevrilib:

"Bu hal həm ictimai etimadı zədələyir, həm də təhsildə bərabərlik prinsipini kökündən pozur. Bu əməliyyat nəticəsində şəbəkənin ifşa olunması ciddi hüquqi addım olsa da, problemin yalnız nəticəsi ilə mübarizədir. Əsl problem isə bu cür şəbəkələrin yaranma səbəbləridir. Təəssüf ki, Azərbaycanda imtahan mədəniyyəti və sisteminin strukturu gəncləri bilik üçün deyil, bal üçün mübarizəyə məcbur edir. Dövlət İmtahan Mərkəzi tərəfindən təşkil olunan qəbul imtahanları abituriyentlərin gələcəyini müəyyən edən yeganə alətə çevrilib. Bu sistemin psixoloji və sosial təzyiqi artıq gəncləri yalnız bilik deyil, həm də alternativ, bəzən isə qeyri-qanuni yollar axtarmağa vadar edir. Burada əsas məsələ texniki vasitələrdən istifadə edən abituriyentlərin hər biri əxlaqi baxımdan günahkar sayılsa da, onları bu hala gətirən sistemin özü daha ağır məsuliyyət daşıyır. İmtahan balının gəncin həyat yolunu müəyyən etməsi və bircə imtahanın taleyüklü qərar aləti kimi istifadə olunması Azərbaycan təhsil sisteminin ən zəif halqasıdır".


Kamran Əsədov qanunvericilik səviyyəsində bu halı cinayət əməli kimi qiymətləndirib:

"Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 320.1 və 320.2-ci maddələrinə əsasən, rəsmi sənədlərin saxtalaşdırılması, onların istifadəsi, yaxud imtahan zamanı gizli texniki vasitələrdən istifadə ilə nəticələnən qanun pozuntuları hüquqi məsuliyyət doğurur. Lakin hüquqi məsuliyyətin tətbiqi problemin qarşısını almır. Çünki imtahanın strukturu, qiymətləndirmə mexanizmi və təhsil mühitinin özü gəncləri bu tip risklərə sürükləyir. Dövlət İmtahan Mərkəzinin məlumatına görə, 2024-cü ildə keçirilən qəbul imtahanlarında 20-dən artıq hal üzrə abituriyentlərin nəticələri qeyri-qanuni texniki müdaxiləyə görə ləğv edilib. Bu, rəsmi aşkarlananlardır. Faktiki sayın isə daha çox olması ehtimal edilir. Çünki istifadə olunan cihazlar o qədər incə və texniki cəhətdən müasir olub ki, imtahan binasına keçirilməsi mövcud nəzarət sistemindən asanlıqla yayına bilib”.

Ekspertin fikirincə, bu hal DİM-in təhlükəsizlik infrastrukturunda ciddi boşluqların olduğunu diqqətə çatdırıb:

"İmtahan mərkəzləri nəzarət çərçivəsində olsa da, praktiki olaraq bu cür müdaxilələr mümkündürsə, bu, təhlükəsizlik sisteminin yenidən nəzərdən keçirilməsinə ehtiyac olduğunu göstərir. Müsbət tərəf ondan ibarətdir ki, DTX və DİM bu dəfə əməkdaşlıq edərək şəbəkəni ifşa etməyə nail olub. Lakin bu reaktiv müdaxilədir. Problemin proaktiv həlli üçün sistemin dəyişməsi vacibdir. Təhsil üzrə dövlət orqanlarının əsas vəzifəsi yalnız hüquq-mühafizə tədbirlərinə etibar etmək yox, bu halların yaranma səbəblərini aradan qaldırmaq olmalıdır".

Kamran Əsədov dünya təcrübəsinə əsaslanaraq vurğulayıb ki, təkcə testlərlə bilik ölçmək yanlışdır:

"Finlandiyada, Almaniyada, Niderlandda ali təhsil müəssisələrinə qəbul bir neçə komponent əsasında həyata keçirilir: əvvəlki illərin qiymət ortalaması, tövsiyə məktubları, sosial bacarıqlar, müsahibə və yalnız bəzi sahələrdə test. Bu, təhsili yalnız imtahana yox, şəxsiyyətin inkişafına əsaslandırır. Azərbaycanda isə məktəb sistemi formal olaraq mövcud olsa da, qəbul sistemindən kənarda qalıb. Məktəbin verdiyi qiymət, şagirdin tədris prosesi, portfoliolar və ya fəaliyyətləri qəbul zamanı nəzərə alınmır. Bu isə repetitorluğun və paralel təhsil sisteminin güclənməsinə, məktəbin nüfuzdan düşməsinə səbəb olur. Və nəticə olaraq, gənclər əsas təhsil deyil, onun ətrafında qurulmuş alternativ "qəbul industriyası”na yönəlirlər”.

Ekspert deyir ki, repetitorluq sisteminin özü təhsildə bərabərsizlik yaradır:

"İmkanlı ailələrin övladları ən yaxşı müəllimləri tutub, daha yüksək nəticələrə nail olur. İmkanı olmayanlar isə ya təhsildən uzaq qalır, ya da alternativ – bu gün müşahidə etdiyimiz texniki alət vasitəsilə fırıldaq yoluna düşür. Bu, əxlaqi zəifləmə deyil, sosial sistemin və təhsil siyasətinin doğurduğu nəticədir”.

Bahar Rüstəmli


Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:61
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 29 İyul 2025 16:52 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

İranın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı dəyişməz mövqeyi

28 İyul 2025 06:35see699

İxtisas seçimi bu il gec başlayacaq? RƏSMİ

28 İyul 2025 14:45see169

Mingəçevirdə zəlzələ qeydə alındı

28 İyul 2025 06:24see135

Almaniya hərbi büdcəsini iki dəfə artırır

29 İyul 2025 08:02see123

Mançester Yunayted müqavilə müddətini uzatdığı qapıçısını icarəyə göndərib

28 İyul 2025 22:46see123

“Embraer 190” hava təhlükəsi yaşadı Xəzər üzərində həyəcan

28 İyul 2025 07:17see121

Nəhayət, gözləntilər sona çatır: Şrek franşizası yeni filmlə qayıdır

29 İyul 2025 06:48see120

Əfqanıstan səfirliyindən Rusiyaya cavab: “Ədəbsiz mahnını himn saymaq olmaz”

29 İyul 2025 00:35see120

Bakıda kişi iki manata görə arvadını döydü

28 İyul 2025 09:51see120

Cennifer Lopezin konsertində xəcalət: Səhnədə ətəyi düşdü VİDEO

28 İyul 2025 22:47see119

Milan ın hücumçusu rəsmən Cenoa da

28 İyul 2025 23:33see119

“Hücumçu almaq istəyirik” “Qarabağ”ın prezidenti

28 İyul 2025 19:04see118

Novxanı çimərliyində iki nəfər boğulub öldü

28 İyul 2025 09:24see118

Xıdırlıya qayıdan sakin: Elə hadisələrin şahidi olduq ki, qələmə alsalar, bir kitab çıxar

29 İyul 2025 06:56see117

Zəngəzur dəhlizinin taleyi məsələsi nə iqtisadi, nə də siyasi yanaşma ilə həll olunmayacaq

28 İyul 2025 17:54see117

Yeniyetmələr süni intellektlə romantik münasibət yaşayırlar ARAŞDIRMA

28 İyul 2025 05:14see117

Qvardioladan Barselona açıqlaması

28 İyul 2025 14:47see114

Kobi Brayantın ayaqqabısı 240 min dollara satıldı

29 İyul 2025 06:16see112

Rusiya qazı üçün nəzərdə tutulmuşdu, ilk dəfə Azərbaycan istifadə etdi

28 İyul 2025 15:43see111

Tom Kruzun yeni sevgilisi tənqidə tuş gəlib

29 İyul 2025 08:29see110
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri