Texnologiya insanı azad edir, yoxsa əsir alır?

Müasir dövrdə texnologiya həyatımızın hər sahəsinə sirayət edib. Səhər gözümüzü açanda telefonu əlimizə alır, gün ərzində sosial şəbəkələrdə vaxt keçirir, işimizi kompüterlə, asudə vaxtımızı isə ekran qarşısında tamamlayırıq. Texnologiya bizə sürət, rahatlıq və sonsuz imkanlar gətirib. Amma eyni zamanda sual yaranır: bu rahatlıq bizi azad edib, yoxsa yeni bir əsarətə salıb? Bir tərəfdən baxdıqda, texnologiya insanı azad edən ən güclü vasitələrdən biridir. O, biliyə çıxışı asanlaşdırır, məsafələri aradan qaldırır, işləri avtomatlaşdırır. Bir vaxtlar günlərlə görülən iş indi bir neçə dəqiqəyə tamamlanır. Hər bir insan öz fikrini internet vasitəsilə dünyaya çatdıra, istənilən ölkədə yaşayan insanla saniyələr içində əlaqə qura bilir. Bu, bəşəriyyətin tarix boyu arzuladığı azadlıq deyilmi zaman və məkan məhdudiyyətlərini aşmaq? Lakin digər tərəfdən, texnologiyanın gətirdiyi azadlıq çox vaxt aldadıcı görünür. İnsan artıq telefon bildirişlərinin, sosial media alqoritmlərinin və virtual “bəyəni”lərin əsirinə çevrilib.

Biz texnologiyanı idarə etdiyimizi düşünürük, amma əslində o bizi idarə edir. Hər gün saatlarla ekran qarşısında qalır, real həyatdan uzaqlaşır, təbiətlə və öz daxili dünyamızla əlaqəni itiririk. Bəzən hətta “offline” qalmaq bizə azadlıq kimi deyil, qorxu kimi görünür. Bu, əsarətin yeni formasıdır rəqəmsal asılılıq. Deməli, texnologiya nə tam azadlıq, nə də tam əsarətdir. O, bir vasitədir necə istifadə etdiyimizdən asılı olaraq ya bizi yüksəldir, ya da məhdudlaşdırır. Texnologiyanın azadlıq gətirməsi üçün insan ondan şüurlu şəkildə istifadə etməyi öyrənməlidir. Əks halda, hər yeni yenilik bizi bir addım da “rəqəmsal qəfəsə” yaxınlaşdıracaq.

Yusif Quliyev