Turizmdə itirilən illər... Gürcüstan qazanır, Azərbaycan acı mənzərəni seyr edir

Son illər Azərbaycan və Gürcüstan regionda turizm sahəsində bir-biri ilə tez-tez müqayisə olunur. Coğrafi yaxınlıq, oxşar təbii resurslar və tarixi-mədəni irsə baxmayaraq, bu iki ölkənin turizmdən əldə etdiyi nəticələr arasında ciddi fərqlər var. Məhz bu fərqlər Azərbaycanın turizm siyasətinə tənqidi baxışı zəruri edir.

Faktlar göstərir ki, Gürcüstan turizmi artıq illərdir ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən biridir. Turizmdən əldə olunan gəlirlər ümumi daxili məhsulda mühüm paya malikdir və ölkəyə gələn turistlərin sayı milyonlarla ölçülür. Gürcüstan təkcə yay mövsümündə deyil, ilin bütün fəsillərində turist cəlb edə bilir. Bunun əsas səbəblərindən biri sadə viza rejimi, nisbətən ucuz xidmətlər, açıq turizm mühiti və effektiv beynəlxalq tanıtımdır.

Azərbaycan isə hələ də turizmi potensial mərhələsindən real gəlir mərhələsinə tam keçirə bilməyib. Rəsmi statistikada ölkəyə gələn turistlərin sayında artım göstərilsə də, bu rəqəmlər əsasən qısa müddətli səfərlər, tranzit gediş-gəlişlər və ya yaxın ölkələrdən gələn ziyarətçilər hesabına formalaşır. Turistin ölkədə qalma müddəti və xərclədiyi vəsait Gürcüstanla müqayisədə xeyli aşağıdır.

Ən ciddi problemlərdən biri qiymət siyasətidir. Azərbaycanda otel, restoran və istirahət xidmətlərinin qiyməti çox vaxt təqdim olunan keyfiyyətlə uyğun gəlmir. Eyni səviyyəli xidmət Gürcüstanda daha ucuz və daha çevik şərtlərlə təklif olunur. Bu səbəbdən bir çox xarici, eləcə də yerli turistlər istirahət üçün Gürcüstanı seçir. Statistikalar göstərir ki, azərbaycanlı turistlər Gürcüstan turizm bazarının ən fəal iştirakçılarındandır və bu, faktiki olaraq yerli turizm üçün itirilmiş vəsait deməkdir.

Digər mühüm məqam xidmət mədəniyyətidir. Gürcüstanda turist “qonaq” kimi qəbul olunur, Azərbaycanda isə çox vaxt “müştəri” kimi görülür. Turizm sahəsində çalışan kadrların hazırlıq səviyyəsi, dil bilikləri və davranış mədəniyyəti ciddi fərq yaradır. Bu isə turistin ölkə haqqında ümumi təəssüratına birbaşa təsir edir.

Tənqidə açıq olan daha bir məsələ turizm məhsullarının məhdudluğudur. Azərbaycanda turizm əsasən paytaxt və bir neçə regionla məhdudlaşır. Bölgələrdə infrastruktur ya zəifdir, ya da sistemsiz şəkildə qurulub. Gürcüstan isə kiçik ərazilərdə belə turizm marşrutları, kənd turizmi, şərab turları və mədəni festivallarla fərqlənir.

Beynəlxalq tanıtım məsələsində də ciddi fərq hiss olunur. Gürcüstan illərdir özünü sadə, açıq və əlçatan turizm ölkəsi kimi təqdim edir. Azərbaycan isə daha çox rəsmi, bahalı və məhdud auditoriyaya xitab edən imic formalaşdırmağa çalışır. Nəticədə ölkənin real turizm potensialı dünya bazarında yetərincə görünmür.

Azərbaycan turizm sahəsində imkanlara malik olsa da, bu imkanlar düzgün strategiya ilə idarə olunmur. Gürcüstan nümunəsi göstərir ki, turizmdə əsas məsələ təkcə təbiət və tarix deyil, siyasət, yanaşma və xidmət mədəniyyətidir. Əgər Azərbaycan turizmi real rəqabətə girmək istəyirsə, rəqəmlərlə öyünməkdən çox, problemləri açıq şəkildə qəbul etməli və sistemli islahatlara başlamalıdır.

Əks halda, regionda turizmin qalibi yenə də Gürcüstan olacaq, Azərbaycan isə potensialı olan, amma istifadə edə bilməyən ölkə kimi qalacaq.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info