Türk lider Putinə bunları dedi, gözlər bölgəyə çevdildi 150 illik sistem dəyişir

Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin ABŞ-a səfərindən dərhal sonra Rusiyaya getməsi və Prezidenti Vladimir Putinlə görüşdə səsləndirdiyi isti, hətta tərif xarakterli fikirlər müzakirələrə səbəb olub.

Analitiklərin fikrincə, Tokayevin ritorikasındakı yumşaqlıq Moskvanın geosiyasi həssaslığını nəzərə almağa və gərginlik ehtimalını aradan qaldırmağa hesablanıb. Digər bir yanaşmaya görə, Qazaxıstan lideri bu addımı ilə ölkəsinin Qərbə – xüsusilə ABŞ və Fransaya – sürətlə yaxınlaşmasının yaratdığı riskləri balanslaşdırmağa çalışır. Tokayevin Moskva səfərində Putinə ünvanladığı müsbət mesajlar həm də Qazaxıstanın çoxvektorlu siyasətində “balansın yenidən tənzimlənməsi” kimi qiymətləndirilir.

Qazaxıstanın bu siyasəti regionun güc balansına necə təsir edə bilər?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Oqtay Qasımov deyib ki, Qazaxıstan prezidentinin ABŞ-a səfərindən sonra Moskvaya getməsi tamamilə anlaşılandır:

“Qazaxıstanın Rusiya ilə çox uzun sərhədi var. Bundan başqa, ölkədə əhəmiyyətli sayda rus və rusdilli əhali yaşayır. Bu faktor Qazaxıstanın təhlükəsizlik vəziyyətini daha həssas edir. Digər tərəfdən nəzərə almaq lazımdır ki, Mərkəzi Asiya bu gün dünya güclərinin diqqət mərkəzindədir, burada ciddi rəqabət gedir. 150 ildən artıqdır ki, Rusiya bu regionu öz təsir zonası və müstəmləkə məkanı kimi görür. Ona görə də Moskva başqa güclərin bölgəyə nüfuzunu qəbul etmək istəmir, hətta bəzən mane olmağa çalışır. Lakin son illərdə bunu əvvəlki qədər bacarmır. Çinin bölgədə aktivləşməsi və Mərkəzi Asiya ölkələrinə milyardlarla dollar həcmində investisiya ayırması isə xüsusi diqqət çəkir.

Avropa İttifaqı da Mərkəzi Asiya ilə çox yaxından maraqlanır. Son sammitlərin nəticəsi olaraq 12 milyard avroluq maliyyə paketi razılaşdırılıb. Görünür ki, bu artan təsir Rusiyanı narahat edir. O baxımdan, Tokayevin Moskvaya səfəri elə də təəccüblü deyil”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az