Türkiyəli professor: Zəngəzur dəhlizi üzərindən ticarət Azərbaycan və Türkiyəni qlobal məkanda ön plana çıxaracaq

Bakı, 6 noyabr, AZƏRTAC

Bu gün ABŞ-da Prezident Donald Tramp Mərkəzi Asiya respublikalarının prezidentləri ilə C5+1 formatında görüşəcək. D.Tramp prezident seçildikdən sonra olduqca fəal xarici siyasət yürütməyə başlayıb. O özünün seçkiqabağı təbliğat kampaniyası zamanı verdiyi sözləri yerinə yetirərək ABŞ-ın dünyadakı nüfuzunu artırmaq və geosiyasi mübarizədə ölkəsinin maraqların təmin etməyə çalışır. Mərkəzi Asiya ilə ABŞ arasında C5+1 formatı 10 il əvvəl yaradılmasına baxmayaraq praktiki olaraq heç bir iş aparılmamışdı. D.Tramp bu formatı canladırmaqla Avrasiya məkanında ABŞ-ın praqmatik maraqlarının olduğunu bildirir. Azərbaycan ilə Türkiyə Mərkəzi Asiya respublikaları ilə sıx iqtisadi və siyasi əlaqələrə malikdirlər. Bu ölkələr Türk Dövlətləri Təşkilatında təmsil olunur və qlobal xarakter daşıyan beynəlxalq əhəmiyyətli iqtisadi layihələri birlikdə həyata keçirirlər.

AZƏRTAC-ın “Bu görüşün nəticələri Azərbaycan və Türkiyə üçün nələr vəd edir?” – sualını beynəlxalq əlaqələr üzrə ekspert, Türkiyənin Qaziantep Universitetinin professoru Ali Fuat Gökce cavablandırıb.

Professor bildirib ki, Prezident D. Tramp Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan, Tacikistan və Türkmənistanın dövlət başçıları ilə Ağ Evdə keçirəcəyi görüş Amerikanın iqtisadi və siyasi əlaqələrinə yeni istiqamətlər qazandırmaq istəyir.

“Məsələyə iqtisadi baxımdan yanaşsaq qeyd etmək lazımdır ki, Mərkəzi Asiya dövlətləri zəngin təbii ehtiyatlara malikdir, ABŞ-ın bu dövlətlərlə əlaqələrini inkişaf etdirməsi rəsmi Vaşinqtona regionda ticarət aktoru olmaq şansını qazandıracaq, Çin və Rusiya ilə yanaşı Mərkəzi Asiyada iştirakını artıracaq. Həm karbohidrogen, həm də nadir yer metallarına ehtiyacın artdığı bu dönəmdə ABŞ Mərkəzi Asiya respublikaları ilə tərəfdaş olacaq. Digər bir məsələ isə ondan ibarətdir ki, Çinin “İpək Yolu” layihəsinin şimal istiqaməti ABŞ-ın regiondakı varlığını artıracaq. Məsələyə siyasi aspektdən yanaşdıqda isə, coğrafi baxımdan Çin və Rusiyaya daha yaxın olan Mərkəzi Asiya respublikaları ABŞ-ın regiondakı iştirakı ilə siyasi balansı qoruyub saxlaya biləcəklər. Ağ Evdəki görüşdə Amerika bu respublikaları öz tərəfinə çəkməyə çalışacaq”, - deyə Ali Fuat Gökce qeyd edib.

Universitetin professoru onu da əlavə edib ki, Türkiyə və Azərbaycan bu görüşdən iqtisadi üstünlüklər əldə edəcək: “Amerika Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri Zəngəzur dəhlizi üzərindən quracaq. Buna görə Vaşinqton Türk dövlətlərinə xüsusi önəm verir. Zəngəzur dəhlizinin üzərindən ticarətin həyata keçirilməsi isə Azərbaycan ilə Türkiyəni qlobal məkanda ön plana çıxaracaq”.