Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanəti verildi RƏY

Çətinliklə əldə edilən bu razılaşma ABŞ-nin Ukraynaya daha çox hərbi yardımının qapısını yenidən aça bilər

ABŞ və Ukrayna faydalı qazıntılara dair saziş imzalayıblar. Bu barədə "Bloomberg" məlumat yayıb. Nəşrin yazdığına görə, saziş ABŞ-yə alüminium, qrafit, neft və təbii qaz da daxil olmaqla Ukraynanın təbii ehtiyatlarının inkişafı ilə bağlı yeni investisiya layihələrinə imtiyazlı giriş imkanı verəcək. Ukrayna rəsmiləri sazişdə hər iki ölkənin maraqlarının bərabər şəkildə qorunduğunu açıqlayırlar. Ukrayna Baş nazirinin birinci müavini və iqtisadiyyat naziri Yuliya Sviridenko ABŞ ilə birgə investisiya fondunun yaradılmasını nəzərdə tutan faydalı qazıntılara dair sazişin imzalandığını təsdiqləyib. O, bu barədə feysbukdakı səhifəsində paylaşım edib. Sənədə əsasən, Ukrayna yeni icarə haqqı və yeni sahələrdə faydalı qazıntıların çıxarılması üçün yeni lisenziyalardan əldə olunan bütün gəlirin 50 faizini bu fonda verəcək. ABŞ və Ukrayna fondun idarə olunmasında bərabər səsə sahib olacaqlar. Müqavilə Ukraynanın ABŞ qarşısında birbaşa borc öhdəliklərini nəzərdə tutmur. Ukraynanın Baş naziri Denis Şmıqal bildirib ki, ABŞ ilə birlikdə İnvestisiyaların Bərpası Fondu yaradılacaq. Ukrayna dövləti təbii sərvətlərə tam nəzarəti özündə saxlayır. Üstəlik, saziş ölkənin Avropaya inteqrasiyasını yavaşlatmamalıdır. Bundan başqa, sənəddə Ukrayna üçün heç bir borc öhdəliyi nəzərdə tutulmur. Hazırda əsas maraq doğuran məsələ isə sənədin bu ölkələrə gətirəcəyi dividendlərlə bağlıdır. Məsələ ətrafında fərqli fikirlər mövcuddur. Slovakiya Baş naziri Robert Fitso deyib ki, Volodimir Zelenski ABŞ ilə nadir torpaq metalları müqaviləsi bağlamaqla Ukraynada münaqişənin davam etməsini təmin etmək istəyir: "ABŞ ilə Ukrayna arasında imzalanan müqavilə məhz belə bir müqavilədir. Qoy indi cənab Zelenski qəzəbdən partlasın. Niyə imza atdığını bilirəm. Cənab Zelenski müharibəni satın aldı. Cənab Zelenskiyə müharibəni davam etdirmək çox vacibdir. Və o, bu razılaşma ilə ABŞ-nin sülh səylərini bir növ zəiflətdiyini düşünür". Bu arada ABŞ Ukraynaya F-16 təyyarələrinin 310,5 milyon dollar dəyərində texniki dəstək kimi xidmətlərinin və avadanlıqların satışını təsdiqləyib. Bu barədə Dövlət Departamenti qərar qəbul edib. Qərarın ABŞ Konqresi tərəfindən də təsdiqlənəcəyi gözlənilir. 

Siyasi şərhçi Aqşin Kərimov "Sherg.az"a deyib ki, ABŞ ilə Ukrayna arasında Kritik Minerallarla bağlı imzalanmış saziş hərbi, siyasi və iqtisadi dinamikanı izah etməyə zərurət yaradır. Ekspert vurğulayıb ki, müqavilə Ukraynanın gələcək iqtisadi dirçəlişinə sərmayə qoymaq və ondan faydalanmaq üçün ABŞ-Ukrayna birgə idarə olunan fondu - Yenidənqurma İnvestisiya Fondunu yaratmağı nəzərdə tutur: 

"Lakin investisiya və layihələrin şərtlərini müəyyən edəcək əlavə texniki sazişlər imzalanmalıdır. Bu, daha çox Ukraynanın ABŞ-nin maraqlarına nə qədər yaxın olmasından asılıdır. Çətinliklə əldə edilən bu razılaşma ABŞ-nin Ukraynaya daha çox hərbi yardımının qapısını yenidən aça bilər. ABŞ Prezidenti Donald Trampın kritik minerallar sazişinin Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanəti verməsindən danışması həmin məntiqin açılışıdır. Mümkündür ki, bu, regionda ABŞ sərmayələrinin artmasına və ABŞ personalının Ukraynada mövcudluğuna kömək etmək məqsədi daşıyır. Vaşinqton Ukraynanın təbii ehtiyatlarına çıxış əldə etməyə Avropanın təhlükəsizliyindəki dominantlığını gücləndirən vasitə kimi baxır. Buna görə də, razılaşmanın Rusiyanın maraqlarına zidd olan nöqtələri var. Başqa yandan, ABŞ kritik minerallara çıxışla Ukraynanı Rusiyanın və Çinin gələcək iqtisadi asılılıqlarından azad etməyə çalışır. Ancaq üç sual yaranır ki, Rusiyanın nəzarət zonasında olan təbii ehtiyatların istismarı üçün Vaşinqton-Moskva anlaşması mümkündürmü? Belə bir sövdələşmə olarsa, Ukraynanın ərazi taleyi bunun harasında dayanacaq? Rusiya müqavilədəki təhlükəsizliklə əlaqədar ABŞ təminatlarını pozmaq üçün hansı addımları atacaq? Nəzərə almaq lazımdır ki, ABŞ investorlarının Ukraynadakı iqtisadi əməliyyatların effektivliyi Rusiyanın Ukrayna ərazisinə hücumunu dayandırmasından asılıdır".