Xaricdə təhsil alan gənclərin ölkəyə qayıdışı milli inkişaf üçün vacibdir EKSPERT ŞƏRH ETDİ

"Xaricdə təhsil almış gənclərin Azərbaycana qayıdışı məsələsi milli inkişaf strategiyasının mühüm tərkib hissəsidir. Bu gənclər beynəlxalq bilik və təcrübə əldə etmiş, müasir texnologiyalar, idarəetmə modelləri və innovativ yanaşmalarla tanış olan insan kapitalını təmsil edirlər". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında Azərbaycan Gənc Alim, Doktorant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri, fəlsəfə doktoru İlqar Orucov deyib.

Onun sözlərinə görə, onların ölkəyə geri dönməsi, bu potensialın daxili iqtisadi və sosial sistemdə istifadə olunması baxımından son dərəcə vacibdir. Lakin bunun üçün təsirli təşviq mexanizmlərinin formalaşdırılması zəruridir: "İlk növbədə əmək bazarının gənclərin ixtisaslarına uyğunlaşdırılması əsas amillərdən biridir. Xaricdə təhsil almış gənclər çox zaman öz sahələrinə uyğun iş tapmaqda çətinlik çəkirlər. Dövlət və özəl sektor əməkdaşlığı əsasında yaradılacaq xüsusi proqramlar, innovasiya mərkəzləri və startap təşəbbüsləri bu problemi qismən aradan qaldıra bilər. Bu cür platformalar gənclərə həm iş imkanı, həm də öz ideyalarını həyata keçirmək üçün mühit yaradar.

Eyni zamanda, maddi və sosial təşviqlər də onların geri dönüşünü stimullaşdıra bilər. Xaricdə təhsil alıb vətənə qayıdan gənclərə mənzil kirayəsi üçün güzəşt, ilkin iş dövründə əlavə maaş əlavələri, yaxud da dövlət sifarişi ilə işlədikləri sahələrdə vergi güzəştləri təqdim oluna bilər. Bu cür addımlar onların sosial adaptasiyasını asanlaşdırar və Azərbaycanda uzunmüddətli fəaliyyətə marağını artırar. Akademik və elmi fəaliyyət üçün şəraitin yaxşılaşdırılması da mühüm amildir. Xaricdə təhsil almış gənclərin bir qismi tədqiqat yönümlü sahələrdə ixtisaslaşır. Onlar üçün müasir laboratoriyaların, elmi-tədqiqat fondlarının və qrant proqramlarının genişləndirilməsi, eləcə də beynəlxalq elmi əməkdaşlıq imkanlarının artırılması onların ölkəyə qayıdışını daha cəlbedici edə bilər.

Bundan başqa, diaqnostik və adaptasiya proqramlarının tətbiqi də əhəmiyyətlidir. Xaricdən qayıdan gənclərin yerli iş mühiti, idarəetmə mədəniyyəti və sosial şəraitlə tanışlığı üçün xüsusi mentorluq və inteqrasiya proqramlarının yaradılması faydalı olardı. Belə proqramlar həm onların potensialından daha səmərəli istifadə etməyə, həm də qayıdış prosesini daha ardıcıl və davamlı etməyə kömək edər. Xaricdə təhsil alan gənclərin Azərbaycana qayıdışı üçün effektiv mexanizmlər yalnız maddi stimullaşdırma ilə məhdudlaşmamalı, həm də sosial, peşəkar və mənəvi motivasiyanı gücləndirməlidir. Onlara ölkənin gələcəyi üçün dəyərli bir qüvvə kimi yanaşmaq, qərarvermə proseslərində iştirak imkanları yaratmaq, eləcə də “beyin axınının” qarşısını almaq üçün davamlı siyasət formalaşdırmaq vacibdir. Bu, həm insan kapitalının səmərəli istifadəsinə, həm də Azərbaycanın rəqabətqabiliyyətli bilik iqtisadiyyatına çevrilməsinə mühüm töhfə verə bilər".