“Yaşıl enerji” istehsalına yatırılan hər dollar üçün orta hesabla 33 sent əlavə xərc tələb olunur

Azərbaycanda bərpa olunan enerji mənbələrinin (BOEM) inteqrasiya tempi və əlaqədar investisiyaların həcmi iki əsas amillə - sistemli çağırışlar və layihənin həyata keçirilməsinin tam dəyəri ilə müəyyən edilir.

BAKU.WS "Report"a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycanın energetika nazirinin müavini Elnur Soltanov Londonda Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının (EBRD) illik toplantısı çərçivəsində "Azərbaycan: Yaşıl inkişafa və bağlantıya doğru formalaşmaqda olan qapı" adlı panel müzakirəsində bildirib.

Onun sözlərinə görə, birinci amil milli enerji sisteminin xüsusiyyətləri və BOEM-in dəyişkənliyinin yaratdığı çətinliklərlə bağlıdır:

"Bərpa olunan enerji mənbələri ilə bağlı problem onların fasiləli xarakterindədir. Günəş həmişə parlamır, külək gözlənilməzdir. Belə qeyri-sabit istehsalın sistemin dayanıqlığını pozmaması üçün onu kompensasiya etmək lazımdır - ya enerji sisteminin miqyası, ya da qonşu ölkələrlə yüksək əlaqə ilə".

E.Soltanov qeyd edib ki, birinci halda Azərbaycanın məhdud imkanları var: quraşdırılmış güc təxminən 8 QVt, orta istehlak isə cəmi 3 QVt təşkil edir ki, bu da sistemi istehsal dalğalanmalarına qarşı həssas edir.

Nazir müavininin sözlərinə görə, ikinci kompensasiya mexanizmi xariclə əlaqə ola bilər: "Avropa ölkələri ölçüdən və inteqrasiyadan faydalanır. Məsələn, İspaniya böyüklüyünə baxmayaraq, Fransa ilə zəif şəbəkə əlaqələrinə görə çətinlik yaşayır. Azərbaycan üçün əlaqə qurmaq təkcə elektrik enerjisi ticarəti məsələsi deyil. Bu, bütün enerji sisteminin dayanıqlılığının amilidir, xüsusən də ölkənin əsas bazarlardan və texnologiya mərkəzlərindən uzaqlığını nəzərə alsaq".

Nazir müavininin fikrincə, ikinci ən vacib amil BOEM-in inteqrasiyasının real dəyəridir ki, bu da çox vaxt lazımınca qiymətləndirilmir: "Günəş və külək üçün maya dəyəri (LCOE) hesablamalarına adətən şəbəkə infrastrukturu, təkmilləşdirmələr, enerji saxlama sistemləri və dayanıqlılıq mexanizmlərinin xərcləri daxil edilmir. Bu xərclər daxil edildikdə, BOEM rəqabətə davamlı qalır, lakin qiymət üstünlüyü azalır".

Bundan başqa, E.Soltanov əlavə edib ki, BOEM-in coğrafiyasını istehlakçıların tələbatı deyil, təbii şərait diktə edir: "Qaz məntəqələrinin mühüm üstünlüyü var - onlar şəhərlərə və sənaye mərkəzlərinə yaxın tikilə bilər. Günəş və külək resursları isə mövcud şəbəkələrdən uzaqda yerləşdirilə bilər ki, bu da qoşulma üçün əlavə investisiya tələb edir".

O, nümunə də çəkib: 2 QVt-dan çox BOEM-in planlaşdırılan inteqrasiyası ölkəyə 2 milyard ABŞ dollardan çox investisiya gətirə bilər. Bununla belə, istehsala yatırılan hər 1 dollar üçün şəbəkənin inkişafı və modernləşdirilməsi üçün orta hesabla 33 sent əlavə xərclər düşür.

Onun sözlərinə görə, bu çağırışlara baxmayaraq, Azərbaycan məhdudiyyətləri strateji cəhətdən dəf etmək qabiliyyətini nümayiş etdirir.

"Neft və qaz məsələsində olduğu kimi, biz coğrafi və sistem məhdudiyyətlərini rəqabət üstünlüklərinə çevirməyə çalışırıq. Texnoloji, infrastruktur və tənzimləyici aspektləri nəzərə alaraq biz eyni yanaşmanı BOEM-ə də tətbiq edirik", - E.Soltanov vurğulayıb.